19 września – Dzień pracownika służby BHP

19 września pracownicy służby BHP obchodzą swoje święto, które zostało ustanowione w 2010 r. Pracownicy służby bezpieczeństwa i higieny pracy odgrywają szczególnie ważną rolę w zakładach pracy. W tym zawodzie zarówno istotne jest wykształcenie, doświadczenie, jak i cechy osobowościowe.

Początki BHP w Polsce

Początki służby BHP w Polsce sięgają lat dwudziestych mienionego wieku. W 1920 r. rady zakładów działających w województwie śląskim zaczęły typować pracowników, mających badać przyczyny wypadków przy pracy. W latach 1927 i 1928 w życie weszły pierwsze akty prawne dotyczące BHP. W roku 1919 wydany został Dekret Tymczasowy o urządzeniu i działalności Inspekcji Pracy. Natomiast w 1927 ukazało się rozporządzenie o Inspekcji Pracy. W 1933 r. miał miejsce pierwszy Zjazd Inżynierów Bezpieczeństwa Pracy. Uchwałą Rządu nakładającą na zakłady pracy obowiązek tworzenia służb bezpieczeństwa i higieny pracy służba BHP w Polsce została oficjalnie powołana dopiero 1 sierpnia 1953 r.

Uchwała ta weszła w życie 19 września 1953 r. – i to właśnie dlatego 19 września został kilkadziesiąt lat później ustanowiony Dniem Pracownika Służby BHP.

Służba BHP w świetle prawa

Służba bezpieczeństwa i higieny pracy to wyodrębniona komórka organizacyjna jedno­osobowa lub wieloosobowa. Liczba pracowników służby BHP jest ustalana przez pracodawcę, który bierze pod uwagę stan zatrudnienia oraz występujące w zakładzie warunki pracy i związane z nimi zagrożenia zawodowe, a także uciążliwości pracy.

Służba BHP podlega bezpośrednio pracodawcy. U pracodawcy będącego jednostką organizacyjną służba BHP podlega bezpośrednio osobie zarządzającej tą jednostką lub osobie wchodzącej w skład organu zarządzającego, upoważnionej przez ten organ do sprawowania nadzoru w sprawach z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.

Pracownik służby BHP oraz pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu powierzono wykonywanie zadań służby BHP, a także specjalista spoza zakładu pracy powinni spełniać wymagania kwalifikacyjne niezbędne do wykonywania zadań służby BHP oraz ukończyć szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy dla pracowników tej służby.

Zakres działań służby BHP

Do zakresu działania służby BHP należy m.in.:

• • przeprowadzanie kontroli warunków pracy oraz przestrzegania przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ze szczególnym uwzględnieniem stanowisk pracy, na których są zatrudnione kobiety w ciąży lub karmiące dziecko piersią, młodociani, niepełnosprawni, pracownicy wykonujący pracę zmianową, w tym pracujący w nocy, oraz osoby fizyczne wykonujące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę,
  • bieżące informowanie pracodawcy o stwierdzonych zagrożeniach zawodowych, wraz z wnioskami zmierzającymi do usuwania tych zagrożeń,
  • sporządzanie i przedstawianie pracodawcy, co najmniej raz w roku, okresowych analiz stanu bezpieczeństwa i higieny pracy zawierających propozycje przedsięwzięć technicznych i organizacyjnych mających na celu zapobieganie zagrożeniom życia i zdrowia pracowników oraz poprawę warunków pracy,
  • udział w opracowywaniu planów modernizacji i rozwoju zakładu pracy oraz przedstawianie propozycji dotyczących uwzględnienia w tych planach rozwiązań techniczno-organizacyjnych zapewniających poprawę stanu bezpieczeństwa i higieny pracy,
  • udział w ocenie założeń i dokumentacji dotyczących modernizacji zakładu pracy albo jego części, a także nowych inwestycji, oraz zgłaszanie wniosków dotyczących uwzględnienia wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy w tych założeniach i dokumentacji,
  • udział w przekazywaniu do użytkowania nowo budowanych lub przebudowywanych obiektów budowlanych albo ich części, w których przewiduje się pomieszczenia pracy, urządzeń produkcyjnych oraz innych urządzeń mających wpływ na warunki pracy i bezpieczeństwo pracowników,
  • zgłaszanie wniosków dotyczących wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy w stosowanych oraz nowo wprowadzanych procesach produkcyjnych,
  • przedstawianie pracodawcy wniosków dotyczących zachowania wymagań ergonomii na stanowiskach pracy,
  • udział w opracowywaniu zakładowych układów zbiorowych pracy, wewnętrznych zarządzeń, regulaminów i instrukcji ogólnych dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy oraz w ustalaniu zadań osób kierujących pracownikami w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,
  • opiniowanie szczegółowych instrukcji dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy na poszczególnych stanowiskach pracy,
  • udział w ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz w opracowywaniu wniosków wynikających z badania przyczyn i okoliczności tych wypadków oraz zachorowań na choroby zawodowe, a także kontrola realizacji tych wniosków,
  • prowadzenie rejestrów, kompletowanie i przechowywanie dokumentów dotyczących wypadków przy pracy, stwierdzonych chorób zawodowych i podejrzeń o takie choroby, a także przechowywanie wyników badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy,
  • doradztwo w zakresie stosowania przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
  • udział w dokonywaniu oceny ryzyka zawodowego, które wiąże się z wykonywaną pracą,
  • doradztwo w zakresie organizacji i metod pracy na stanowiskach pracy, na których występują czynniki niebezpieczne, szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe, oraz doboru najwłaściwszych środków ochrony zbiorowej i indywidualnej.

Uprawnienia służby BHP

Służba BHP jest uprawniona m.in. do:

• • przeprowadzania kontroli stanu bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przestrzegania przepisów oraz zasad w tym zakresie w zakładzie pracy i w każdym innym miejscu wykonywania pracy,
  • występowania do osób kierujących pracownikami z zaleceniami usunięcia stwierdzonych zagrożeń wypadkowych i szkodliwości zawodowych oraz uchybień w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,
  • występowania do pracodawcy z wnioskami o nagradzanie pracowników wyróżniających się w działalności na rzecz poprawy warunków bezpieczeństwa i higieny pracy,
  • występowania do pracodawcy o zastosowanie kar porządkowych w stosunku do pracowników odpowiedzialnych za zaniedbanie obowiązków w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,
  • niezwłocznego wstrzymania pracy maszyny lub innego urządzenia technicznego w razie wystąpienia bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia pracownika albo innych osób,
  • niezwłocznego odsunięcia od pracy pracownika zatrudnionego przy pracy wzbronionej,
  • niezwłocznego odsunięcia od pracy pracownika, który swoim zachowaniem lub sposobem wykonywania pracy stwarza bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia własnego albo innych osób,
  • wnioskowania do pracodawcy o niezwłoczne wstrzymanie pracy w zakładzie pracy, w jego części lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę do wykonywania pracy, w wypadku stwierdzenia bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia pracowników albo innych osób.

Stanowiska pracowników służby BHP

Pracownicy służby BHP zatrudniani są na stanowiskach:

• • inspektorów do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy,
  • starszych inspektorów do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy,
  • specjalistów do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy,
  • starszych specjalistów do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy,
  • głównych specjalistów do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy.

Inspektorem do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy może być osoba posiadająca zawód technika bezpieczeństwa i higieny pracy;

Starszym inspektorem do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy może być osoba posiadająca:

1. zawód technika bezpieczeństwa i higieny pracy oraz co najmniej 3-letni staż pracy w służbie BHP lub
2. wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy albo studia podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;

Specjalistą do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy może być osoba posiadająca wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy albo studia podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz co najmniej 1 rok stażu pracy w służbie BHP;

Starszym specjalistą do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy może być osoba posiadająca wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy albo studia podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz co najmniej 3-letni staż pracy w służbie BHP;

Głównym specjalistą do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy może być osoba posiadająca wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy albo studia podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz co najmniej 5-letni staż pracy w służbie BHP.

W zawodzie BHP-owca nie tylko wykształcenie i doświadczenia mają znaczenie. Ważne są także cechy osobowości, które posiada pracownik zatrudniony w służbie BHP. Liczą się tzw. kompetencje miękkie np. samodzielność czy umiejętność przeprowadzania negocjacji.

Najbardziej pożądane, niezbędne cechy każdego pracownika służby bhp:

• • odwaga cywilna oraz odporność na stres i naciski,
  • prawność i uczciwość,
  • umiejętność przeprowadzania trudnych zadań, w sytuacji ogólnej niechęci do wydatków, nie przynoszących szybko zysku,
  • otwartość na innowacje i wiedzę o ochronie pracy, ciągłe dokształcanie się,
  • umiejętność wskazywania pracodawcy negatywnych skutków braku dbałości o warunki pracy, na sytuację ekonomiczną firmy i jej wizerunek.

Najbardziej niepożądane cechy każdego pracownika służby bhp:

• • brak cywilnej odwagi, chwiejność, postawa „nie ingerująca”, wydawanie pochopnych opinii,
  • zaniedbywanie swoich obowiązków. Brak staranności w kontrolowaniu bezpieczeństwa na terenie zakładu pracy,
  • działalność „w konspiracji”, niezauważalne dla otoczenia,
  • postawa zdominowana biurokracją, oderwana od życia, brak cierpliwości,
  • bagatelizowanie wymogów regulacji prawnych bhp (relatywizacja prawa),
  • obrona za wszelką cenę swojego pracodawcy przed skutkami działań organów kontrolno-nadzorczych w dziedzinie ochrony pracy, ukrywanie przed pracodawcą „przykrych” dla niego nakazów, decyzji i zarządzeń tych organów.

Przepisy z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy są modyfikowane i aktualizowane – ważne, by pracownik służby bhp nadążał za zmianami. Konieczne działania, które powinien podjąć BHP-owiec, po ukazaniu się nowych aktów prawnych z zakresu bhp to:

1. Rozpracowanie nowej regulacji prawnej. Analiza skutków jako następstwa nowej regulacji.
2. Podjęcie problemu na posiedzeniu Komisji bhp.
3. Dokonanie zmian (aktualizacji) w instrukcjach.
4. Dokonanie zmian  w organizacji pracy, technologiach, procedurach.
5. Dokonanie szkoleń (instruktaży) uzupełniających.
6. Uwzględnienie zmian w procedurze oceny ryzyka zawodowego.
7. Wprowadzenie nowych regulacji prawnych do systemu kontroli.

Zachęcamy do skorzystania z przygotowanej na tę okazję promocji – https://sklep.tarbonus.pl/kategoria/promocje/

Podstawa prawna:

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 1997 r. poz. 704 oraz z późn. zm.)