28 kwietnia – Światowy Dzień Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy oraz Międzynarodowy Dzień Pamięci Ofiar Wypadków przy Pracy i Chorób Zawodowych

28 kwietnia to data wyjątkowa dla środowiska specjalistów BHP na całym świecie. Tego dnia obchodzimy zarówno Światowy Dzień Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy (ustanowiony przez MOP w 2003 roku), jak i Międzynarodowy Dzień Pamięci Ofiar Wypadków przy Pracy i Chorób Zawodowych (inicjowany przez ruch związkowy od 1989 roku). Dla profesjonalistów BHP jest to nie tylko okazja do upamiętnienia ofiar wypadków i chorób zawodowych, ale także moment na głęboką analizę bieżących wyzwań, ocenę skuteczności dotychczasowych działań oraz wyznaczenie nowych kierunków rozwoju w dynamicznie zmieniającym się środowisku pracy.

Międzynarodowy wymiar i polski kontekst

Światowy Dzień Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy został ustanowiony przez Międzynarodową Organizację Pracy (MOP) w celu promowania prewencji wypadków przy pracy i chorób zawodowych na całym świecie. Od 2003 roku dzień ten jest okazją do globalnej debaty na temat wyzwań i najlepszych praktyk w zakresie BHP. Równolegle, 28 kwietnia obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Pamięci Ofiar Wypadków przy Pracy i Chorób Zawodowych – inicjatywa związków zawodowych, która ma na celu upamiętnienie wszystkich, którzy ucierpieli lub zmarli w wyniku pracy. 

W Polsce obchody tego dnia mają już ponad trzydziestoletnią tradycję – od 1991 roku organizowane są przez NSZZ „Solidarność”, a od 2003 roku oficjalnie wpisane do kalendarza ustawowego. W praktyce oznacza to szerokie zaangażowanie instytucji państwowych, związków zawodowych, pracodawców oraz służb BHP w działania edukacyjne, prewencyjne i upamiętniające. 

Kluczowe cele obchodów – konkretne zadania dla branży BHP 

1. Upamiętnienie i refleksja 

Dla specjalistów BHP 28 kwietnia to nie tylko data symboliczna. To moment, w którym warto przypomnieć, że za każdą statystyką wypadków przy pracy stoi konkretna osoba, jej rodzina i środowisko zawodowe. Upamiętnienie ofiar to nie tylko gest, ale także impuls do dalszych działań prewencyjnych. 

2. Promocja kultury bezpieczeństwa 

Obchody mają na celu budowanie i utrwalanie kultury bezpieczeństwa – zarówno na poziomie organizacyjnym, jak i indywidualnym. W praktyce oznacza to: 

• systematyczne szkolenia i kampanie informacyjne, 
• rozwijanie świadomości ryzyka wśród pracowników i kadry zarządzającej, wdrażanie nowoczesnych narzędzi zarządzania BHP. 

3. Edukacja i wymiana wiedzy 

Dzień 28 kwietnia to także platforma do wymiany doświadczeń, prezentacji nowych rozwiązań technologicznych, przeglądu aktualnych wyzwań i trendów w dziedzinie BHP. W tym roku szczególny nacisk kładziony jest na zagadnienia związane z cyfryzacją i sztuczną inteligencją. 

Konwencje MOP – fundamenty prawne i praktyczne dla specjalistów BHP 

Konwencja nr 155 – bezpieczeństwo, zdrowie i środowisko pracy 

Konwencja nr 155 MOP stanowi podstawę międzynarodowych standardów w zakresie BHP. Nakłada na państwa obowiązek formułowania, wdrażania i okresowego przeglądu polityki krajowej dotyczącej bezpieczeństwa i higieny pracy. Dla praktyków BHP kluczowe są tu: 

• obowiązek oceny ryzyka zawodowego, 
• prawo pracownika do powstrzymania się od pracy w sytuacji bezpośredniego zagrożenia, konieczność angażowania pracowników w procesy BHP. 

Konwencja nr 187 – krajowa kultura prewencji 

Konwencja nr 187 promuje rozwój krajowych systemów zarządzania BHP oraz budowanie kultury prewencji. Z perspektywy specjalistów BHP oznacza to: 

• konieczność wdrażania systemów zarządzania bezpieczeństwem (np. ISO 45001), regularne przeglądy i audyty wewnętrzne, 
• rozwijanie dialogu społecznego w zakładach pracy.

Nowa era pracy: cyfryzacja, AI i wyzwania dla BHP 

Temat przewodni 2025: „Cyfryzacja i sztuczna inteligencja – nowa era pracy” 

W 2025 roku Międzynarodowa Organizacja Pracy kieruje uwagę branży BHP na wpływ nowoczesnych technologii na bezpieczeństwo pracy. Sztuczna inteligencja, automatyzacja, praca zdalna, platformy cyfrowe, egzoszkielety, VR/AR – to nie tylko szansa na poprawę efektywności, ale także źródło nowych zagrożeń. 

Kluczowe obszary ryzyka i rekomendacje: 

1. Nowe formy zagrożeń 

• Ryzyka psychospołeczne (stres, wypalenie, cyberprzemoc) związane z pracą zdalną i hybrydową. 
• Zagrożenia ergonomiczne wynikające z długotrwałego korzystania z urządzeń cyfrowych. 
• Nowe zagrożenia fizyczne i chemiczne w środowisku zautomatyzowanym (np. kontakt z robotami, obsługa egzoszkieletów). 

2. Ocena ryzyka w środowisku cyfrowym 

• Aktualizacja metod oceny ryzyka, uwzględniająca nowe technologie. 
• Wdrażanie narzędzi monitorujących bezpieczeństwo pracy w czasie rzeczywistym (czujniki IoT, analityka AI). 

3. Szkolenia i rozwój kompetencji 

• Szkolenia z zakresu obsługi nowych technologii, cyberbezpieczeństwa i ergonomii pracy zdalnej. 
• Wykorzystanie VR/AR do realistycznych treningów BHP. 

4. Współpraca interdyscyplinarna 

• Ścisła współpraca służb BHP z działami IT, HR oraz zarządem. 
• Wspólne opracowywanie procedur bezpieczeństwa dla nowych stanowisk i procesów. 

Rola instytucji i narzędzia wsparcia dla specjalistów BHP 

Państwowa Inspekcja Sanitarna i CIOPPIB 

Instytucje państwowe, takie jak Państwowa Inspekcja Sanitarna i Centralny Instytut Ochrony Pracy – PIB, odgrywają kluczową rolę w kreowaniu i wdrażaniu polityki bezpieczeństwa pracy. W praktyce oznacza to: 

• prowadzenie kontroli i audytów warunków pracy, 
• opracowywanie i publikowanie wytycznych, raportów oraz materiałów szkoleniowych,
• organizację webinariów, konferencji i kampanii edukacyjnych (np. „Bezpieczne i zdrowe życie: jak wellbeing i prawo pracy wspiera pracownika w środowisku pracy”). 

Związki zawodowe 

Związki zawodowe nie tylko upamiętniają ofiary, ale także aktywnie uczestniczą w kształtowaniu polityki BHP – od opiniowania przepisów, przez organizację szkoleń, po inicjowanie kampanii prewencyjnych. 

Praktyczne wyzwania i dobre praktyki – co warto wdrożyć w 2025 roku? 

1. Audyt procedur BHP w kontekście nowych technologii 

Rekomendujemy przeprowadzenie kompleksowego audytu procedur BHP pod kątem: 

• bezpieczeństwa pracy zdalnej i hybrydowej, 
• obsługi urządzeń automatycznych i robotów, 
• zabezpieczeń danych osobowych i informacji firmowych. 

2. Aktualizacja oceny ryzyka zawodowego 

Ocena ryzyka powinna uwzględniać: 

• nowe zagrożenia psychospołeczne i ergonomiczne, 
• wpływ pracy w środowisku cyfrowym na zdrowie psychiczne, 
• potencjalne skutki awarii systemów automatycznych i cyberataków. 

3. Szkolenia i rozwój kompetencji cyfrowych 

Warto inwestować w: 

• szkolenia z zakresu cyberbezpieczeństwa, 
• kursy obsługi nowych narzędzi i technologii (np. egzoszkieletów, systemów VR/AR), warsztaty z ergonomii pracy zdalnej. 

4. Rozwój systemów zarządzania BHP 

Wdrażanie systemów takich jak ISO 45001 pozwala na: 

• lepszą identyfikację i monitorowanie zagrożeń, 
• skuteczniejsze zarządzanie incydentami, 
• ciągłe doskonalenie procesów BHP.

5. Działania na rzecz dobrostanu (wellbeing) pracowników 

Nowoczesny system BHP powinien obejmować: 

• programy wsparcia psychologicznego, 
• działania integrujące zespół pracujący zdalnie, 
• promocję zdrowego stylu życia i profilaktyki zdrowotnej. 

Wnioski i rekomendacje dla specjalistów BHP 

Obchody 28 kwietnia to nie tylko okazja do refleksji, ale przede wszystkim do wzmocnienia systemu BHP w organizacji. Dla specjalistów BHP oznacza to konieczność: 

• ciągłego monitorowania zmian technologicznych i legislacyjnych, 
• aktywnego uczestnictwa w szkoleniach, konferencjach i wymianie doświadczeń, inicjowania działań prewencyjnych i edukacyjnych wśród pracowników, 
• współpracy z innymi działami w organizacji oraz instytucjami zewnętrznymi.

Warto pamiętać, że skuteczna prewencja wymaga zaangażowania wszystkich stron – od zarządu, przez służby BHP, po samych pracowników. Tylko wtedy możliwe jest osiągnięcie celu, jakim jest bezpieczne, zdrowe i przyjazne środowisko pracy, niezależnie od tempa i kierunku zmian technologicznych. 

Artykuł powstał na podstawie materiałów Międzynarodowej Organizacji Pracy, Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz Centralnego Instytutu Ochrony Pracy – PIB. Szczegółowe informacje i materiały edukacyjne dostępne są na stronach: gov.pl/gis, mop.pl, ciop.pl. 

Z okazji Światowego Dnia Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy zachęcamy do skorzystania z promocji na produkty wydawnicze związane z BHP .