Badania lekarskie i szkolenia bhp a umowa zlecenia

Czy pracownik zatrudniony na podstawie umowy cywilnoprawnej musi odbyć badania lekarskie i szkolenie bhp?

Do obowiązków pracodawcy należy zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę. Z przepisów Kodeksu pracy wynika, że pracodawca ma obowiązek przede wszystkim:

• organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy;
• zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bhp;
• wydawać polecenia usunięcia uchybień w zakresie bhp oraz kontrolować wykonanie tych poleceń;
• reagować na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.

Dodatkowo na podstawie art. 304¹ Kodeksu pracy obowiązki pracownicze określone w art. 211, ciążą również na osobach fizycznych wykonujących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę. Katalog obowiązków ciążących na pracowniku z dziedziny bhp obejmuje w szczególności:

• branie udziału w szkoleniu i instruktażu z zakresu bhp;
• stosowanie środków ochrony zbiorowej;
• używanie środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem;
• poddawanie się wstępnym, okresowym i kontrolny oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosowanie się do wskazań lekarskich.

Z przepisów prawa pracy nie wynika jednak wprost obowiązek pracodawcy szkolenia w zakresie bhp, przeprowadzania wstępnych badań lekarskich dla zleceniobiorców, a także dokonania oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracy i zapoznania zleceniobiorcy z taką oceną.

Zdarzyć się jednak może, ze wykonawca albo zleceniobiorca świadczy pracę w warunkach zagrożenia. Jeśli rodzaj wykonywanej pracy i stopień zagrożeń związanych z warunkami pracy (np. występowanie czynników szkodliwych dla zdrowia lub uciążliwych) wskazuje na celowość dopuszczenia do pracy wyłącznie osób posiadających odpowiedni stan zdrowia i przeszkolonych w zakresie bhp, to zleceniodawca może wymagać od osoby, z którą zawiera umowę cywilnoprawną, poddania się badaniu lekarskiemu lub szkoleniu bhp.

Pogląd w tej sprawie przedstawiła także Państwowa Inspekcja Pracy:

Jeśli rodzaj wykonywanej pracy, stopień zagrożeń związanych z warunkami pracy lub przebiegiem procesów jest tak znaczny, że wskazane jest, aby nawet do doraźnego wykonywania tych prac lub przebywania w tych warunkach były dopuszczone wyłącznie osoby fizyczne mające odpowiedni stan zdrowia i przeszkolone w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy  – pracodawca lub inny podmiot organizujący pracę może wymagać od osoby, z którą zawiera umowę cywilnoprawną poddania się badaniu lekarskiemu lub szkoleniu w zakresie bhp. Wówczas osoba ta na podstawie art. 211 K.p. ma obowiązek odbyć szkolenie i poddać się badaniom bhp.

Departament Prawny GIP w piśmie nr GNP/426/4560-364/07/PE.

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r.- Kodeks pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 917 z poźn. zm.).