Bezpieczeństwo ruchu na drogach wewnątrzzakładowych

Zasady ruchu, które obowiązują w danym zakładzie pracy powinny mieć formę instrukcji, a wszyscy uczestnicy ruchu powinni się z nią zapoznać oraz jej przestrzegać.

Podstawowe informacje dotyczące bezpieczeństwa ruchu na drogach wewnątrzzakładowych znajdują się w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dn. 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. w Dz.U. z 2003 r. nr 169 poz. 1650 ze zm. – Dział II). Stwierdza się tutaj m.in., że pracodawca jest obowiązany zapewnić na terenie zakładu pracy wykonane i oznakowane, zgodnie z Polskimi Normami i właściwymi przepisami, drogi komunikacyjne i transportowe, drogi dla pieszych – przejścia i dojazdy pożarowe oraz utrzymywać je w stanie nie stwarzającym zagrożeń dla użytkowników. Należy dodać, że pracodawca powinien ponadto zapewnić opracowanie zasad ruchu na drogach wewnątrzzakładowych, zgodnie z ustawą z dn. 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (t.j. w Dz.U. z 2017 r. poz. 1260 ze zm.).

PODSTAWOWE INFORMACJE

Drogi i przejścia oraz dojazdy pożarowe nie mogą prowadzić przez miejsca, w których występują zagrożenia dla ich użytkowników. Drogi te i przejścia powinny posiadać wymiary odpowiednie do liczby potencjalnych użytkowników oraz rodzajów i wielkości stosowanych urządzeń transportowych, a także przemieszczanych ładunków. Minimalne wymiary dróg i przejść określają Polskie Normy.

Nawierzchnia dróg, placów manewrowych, postojowych i składowych, dojazdów pożarowych i przejść powinna być równa i twarda lub utwardzona oraz posiadać nośność odpowiednią do obciążenia wynikającego ze stosowanych środków transportowych oraz przemieszczanych i składowanych materiałów. Drogi, przejścia oraz place manewrowe, postojowe i składowe powinny posiadać urządzenia lub inne rozwiązania techniczne zapewniające odprowadzanie wód opadowych.

Na drogach transportowych i w magazynach nie powinny występować progi ani stopnie. W przypadku zróżnicowania poziomów podłogi, różnice te powinny być wyrównane pochylniami o nachyleniu dostosowanym do rodzaju używanego środka transportu, ale nie większym niż 8%. Pochylnie muszą umożliwiać bezpieczne poruszanie się pracowników i dogodny transport ładunków. Otwory i zagłębienia powinny być zamknięte odpowiednimi pokrywami, a jeżeli jest to niemożliwe – właściwie ogrodzone i oznakowane.

Miejsca niebezpieczne na przejściach, zagrażające potknięciem się, upadkiem lub uderzeniem (np. stopnie) powinny być pomalowane barwami bezpieczeństwa zgodnie z Polskimi Normami. Na drogach – w miejscach, w których możliwe jest niespodziewane wtargnięcie pieszych, w szczególności przed bramami, drzwiami i przejściami, należy ustawić barierki lub zastosować inne skuteczne środki ochronne. Dróg, przejść i dojazdów pożarowych nie wolno zastawiać materiałami, środkami transportu, sprzętem i innymi przedmiotami. Na skrzyżowaniach dróg powinna być zapewniona dobra widoczność.

Pracodawca jest obowiązany zapewnić drogi ewakuacyjne ze wszystkich pomieszczeń obiektu budowlanego, w których mogą przebywać pracownicy, umożliwiające szybkie wydostanie się pracowników na otwartą przestrzeń. Drogi ewakuacyjne oraz dojścia do nich nie mogą być zastawiane. Wymagania dla dróg ewakuacyjnych i warunki ewakuacji określają przepisy techniczno-budowlane i dotyczące ochrony przeciwpożarowej.

Zaleca się, aby wszystkie osoby uczestniczące w transporcie wewnątrzzakładowym zostały odpowiednio przeszkolone. Dotyczy to zarówno nowozatrudnionych, jak i kierowców wózków jezdnych – w tym widłowych, oraz osób pieszych. Celem tego przeszkolenia jest również to, aby osoby te zrozumiały obowiązujące w przedsiębiorstwie zasady organizacji ruchu w transporcie wewnątrzzakładowym oraz obowiązujące procedury zachowania bezpieczeństwa w tym transporcie. Ponadto, przy wjeździe i wejściu do firmy powinna być odpowiednia informacja dla gości z zewnątrz, mówiąca o zasadach stosowanych w transporcie wewnątrzzakładowym. Powinna być też wyznaczona osoba odpowiedzialna za organizację transportu wewnątrzzakładowego w przedsiębiorstwie oraz kontrolę stosowania ustalonych zasad i procedur. Okresowo należy także sprawdzać organizację transportu wewnątrzzakładowego oraz przestrzeganie obowiązujących w nim zasad i wprowadzać tutaj niezbędne zmiany, wynikające zarówno ze zmian zachodzących w przedsiębiorstwie jak i zmian w wyposażeniu czy w środkach transportu.

Pracodawca powinien opracować instrukcję określającą zasady bezpieczeństwa ruchu na drogach wewnętrznych (podajemy tutaj przykład – Załącznik nr 1).

OGÓLNE WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA PODCZAS TRANSPORTU WEWNĄTRZZAKŁADOWEGO:

1. Przy obsłudze pojazdów transportu zmechanizowanego mogą być zatrudniane tylko osoby o odpowiednich kwalifikacjach.
2. Masa ładunków przemieszczanych przy użyciu środków transportowych nie powinna przekraczać dopuszczalnej nośności lub udźwigu danego środka transportowego.
3.  Ładunek powinien być zabezpieczony w szczególności przed upadkiem, przemieszczeniem i zsypywaniem się ze środka transportu.
4. Stosowane do załadunku i rozładunku pomosty i rampy powinny być odpowiednie do wymiarów i masy ładunków przeznaczonych do transportu. Na pomost i rampę powinno prowadzić co najmniej jedno wejście.
5. Pracodawca powinien określić maksymalną prędkość środków transportu i komunikacji na drogach wewnątrzzakładowych oraz w pomieszczeniach zakładu pracy.
6. Drogi powinny być oznakowane znakami drogowymi, zgodnymi z przepisami prawa o ruchu drogowym.

ŹRÓDŁA

1. Ryszard Bryła: Bezpieczeństwo i higiena pracy; Wyd. ELAMED, Katowice 2011
2. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dn. 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. w Dz.U. z 2003 r. nr 169 poz. 1650 ze zm.)
3. Ustawa z dn. 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (t.j. w Dz.U. z 2017 r. poz. 1260 ze zm.)

Instrukcja bezieczeństwa ruchu na drogach wewnątrzzakładowych na kolejnej stronie. 

Załącznik nr 1

INSTRUKCJA OKREŚLAJĄCA ZASADY BEZPIECZEŃSTWA RUCHU NA DROGACH WEWNĄTRZZAKŁADOWYCH

I. INFORMACJE OGÓLNE

1. Niniejsza instrukcja ustala organizację i porządek transportu wewnątrzzakładowego oraz przemieszczania się pieszych, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dn. 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. w Dz.U. z 2003 r. nr 169 poz. 1650 ze zm.) oraz ustawą z dn. 20 czerwca 1997r. – Prawo o ruchu drogowym (t.j. w Dz.U. z 2017 r. poz. 1260 ze zm.).

2. Postanowienia instrukcji dotyczą wszystkich kierujących i operatorów sprzętu oraz innych osób pracujących w zakładzie lub przebywających na jego terenie.

3. Dostawcy, odbiorcy oraz inne osoby przebywające na terenie zakładu zobowiązane są do zachowania wszystkich zasad określonych w niniejszej instrukcji.

4. Eksploatowane w zakładzie pojazdy powinny być wyposażone w dokumentację techniczno-ruchową, zawierającą dane dotyczące warunków eksploatacji, terminów okresowych kontroli i remontów oraz instrukcję ich obsługi i konserwacji.

5. Pojazdy mechaniczne w okresie przerw eksploatacyjnych powinny znajdować się w wyznaczonych, oznakowanych i odpowiednio do tego celu przystosowanych stanowiskach.

6. Pojazdy mechaniczne mogą obsługiwać wyłącznie upoważnieni i właściwie przeszkoleni kierowcy.

II. ZASADY RUCHU POJAZDÓW

7. Należy bezwzględnie przestrzegać ogólnych przepisów ruchu drogowego, oznakowań oraz dozwolonych prędkości jazdy na terenie zakładu. Należy poruszać się tylko po wyznaczonych drogach transportowych.

8. Maksymalna prędkość jazdy dla wszystkich środków transportu kołowego wynosi na terenie zakładu 30 km/h. Na terenie zakładu, w obrębie placu manewrowego, obowiązuje zakaz poruszania się z prędkością większą niż 20 km/h. W pobliżu budynków i hal produkcyjnych prędkość ta nie może przekraczać 12 km/h. W halach produkcyjnych dopuszczalna prędkość to 6 km/h. Na rampach i pomostach maksymalna prędkość to 5 km/h. W miejscach o ograniczonej widoczności lub tam gdzie przechodzą ludzie dopuszczalna prędkość to 3 km/h.

9. Kierujący pojazdem (operator sprzętu) powinien pamiętać, że: nie wolno przekraczać maksymalnego dopuszczalnego obciążenia; ładunek nie powinien wystawać poza obręb skrzyni ładunkowej; należy przestrzegać obowiązujących znaków drogowych; należy zachować odpowiednią prędkość, szczególnie na zakrętach; należy unikać gwałtownego hamowania, ruszania lub skręcania; należy utrzymywać odstęp niezbędny do uniknięcia zderzenia w razie hamowania lub zatrzymania się poprzedzającego pojazdu; należy zadbać o bezpieczeństwo pieszych na trasie przejazdu – sygnalizując zagrożenia; należy zabezpieczyć pojazd przed możliwością uruchomienia przez osoby nieupoważnione.

10. Uczestnik ruchu i inna osoba znajdująca się na drodze są obowiązani zachować ostrożność lub szczególną ostrożność, unikać wszelkiego działania, które mogłoby spowodować zagrożenie bezpieczeństwa lub porządku ruchu drogowego, ruch ten utrudnić albo w związku z ruchem zakłócić spokój lub porządek publiczny oraz narazić kogokolwiek na szkodę. Przez działanie rozumie się również zaniechanie.

11. Uczestnik ruchu i inna osoba znajdująca się na drodze mają prawo liczyć, że uczestnicy tego ruchu przestrzegają przepisów ruchu drogowego, chyba że okoliczności wskazują na możliwość odmiennego ich zachowania. Należy wtedy ograniczyć zaufanie.

12. Kierujący pojazdem jest obowiązany jechać z prędkością zapewniającą panowanie nad pojazdem – nie przekraczając prędkości podanych w p. 8 niniejszej instrukcji, z uwzględnieniem warunków, w jakich ruch się odbywa, a w szczególności: stanu i widoczności drogi, rodzaju i ilości ładunku, warunków atmosferycznych i natężenia ruchu oraz innych – reagując niezwłocznie na każdą trudną sytuację.

13. Kierujący pojazdem, zmieniając zajmowany pas ruchu, jest obowiązany ustąpić pierwszeństwa pojazdowi jadącemu po pasie ruchu, na który zamierza wjechać, oraz pojazdowi wjeżdżającemu na ten pas z prawej strony.

14. Kierujący pojazdem jest obowiązany zawczasu i wyraźnie sygnalizować zamiar zmiany kierunku jazdy lub pasa ruchu oraz zaprzestać sygnalizowania niezwłocznie po wykonaniu manewru.

15. Kierujący pojazdem jest obowiązany przed wyprzedzaniem upewnić się w szczególności, czy:

– ma odpowiednią widoczność i dostateczne miejsce do wyprzedzania bez utrudnienia komukolwiek ruchu;

– kierujący, jadący za nim, nie rozpoczął wyprzedzania oraz kierujący, jadący przed nim na tym samym pasie ruchu, nie zasygnalizował zamiaru wyprzedzania innego pojazdu, zmiany kierunku jazdy lub zmiany pasa ruchu.

16. Kierujący pojazdem jest obowiązany przy wyprzedzaniu zachować szczególną ostrożność, a zwłaszcza bezpieczny odstęp od wyprzedzanego pojazdu lub uczestnika ruchu. W razie wyprzedzania pojazdu jednośladowego lub kolumny pieszych odstęp ten nie może być mniejszy niż 1 m.

17. Zatrzymanie i postój pojazdu są dozwolone tylko w miejscu i w warunkach, w których jest on z dostatecznej odległości widoczny dla innych kierujących i nie powoduje zagrożenia bezpieczeństwa ruchu drogowego lub jego utrudnienia.

III. ZASADY RUCHU PIESZYCH

18. Ruch pieszych na terenie zakładu odbywa się po wyznaczonych ciągach ruchu pieszego. Przechodzenie przez drogi wewnętrzne jest dozwolone w wyznaczonych do tego celu miejscach.

19. Pieszy poruszający się po drogach zakładowych jest zobowiązany zachować ostrożność, a zwłaszcza nie wchodzić na jezdnię bezpośrednio przed nadjeżdżającym pojazdem oraz spoza pojazdu lub innej przeszkody ograniczającej widoczność.

20. Pieszy jest obowiązany korzystać z chodnika (ciągu ruchu pieszego) lub drogi dla pieszych, a w razie ich braku – z pobocza. Jeżeli nie ma pobocza lub czasowo nie można z niego korzystać, pieszy może korzystać z jezdni, pod warunkiem zajmowania miejsca jak najbliżej jej krawędzi i ustępowania miejsca nadjeżdżającemu pojazdowi. Pieszy idący po poboczu lub jezdni jest obowiązany iść lewą stroną drogi.

Artykuł z miesięcznika „Przyjaciel przy pracy” nr 5/2018.