Bezpieczna eksploatacja pilarek tarczowych

Pilarka tarczowa jest niebezpiecznym urządzeniem. Niebezpieczeństwo dodatkowo wzrasta wówczas, gdy pilarka tarczowa nie ma wystarczającej ilości zabezpieczeń.

Pilarka tarczowa to maszyna stacjonarna, przeznaczona do wzdłużnego, skośnego i poprzecznego (po przystosowaniu) piłowania piłą tarczową elementów z drewna litego, płyt wiórowych i pilśniowych oraz sklejki i innych materiałów o podobnych właściwościach.

Podstawowymi technicznymi środkami ochronnymi w pilarkach tarczowych są: osłona ruchoma piły nad stołem, osłona stała lub ruchoma blokująca piły poniżej stołu i elementów napędu, klin rozszczepiający rzaz, prowadnice – wzdłużna przedmiotu obrabianego oraz do piłowania poprzecznego, hamulec.

Podczas pracy z pilarką tarczową należy:

  • używać pilarek fabrycznych, wyposażonych w rękojeść przesuwną, którą mocuje się do elementu z drewna o szerokości zbliżonej do masowo ciętych detali;
  • stosować tarczę tnącą o średnicy nie mniejszej niż ustalona przez producenta pilarki, właściwie naostrzoną i oczyszczoną;
  • stosować nastawny klin rozszczepiający, zabezpieczający przed zakleszczeniem lub odrzutem obrabianego przedmiotu. Jest to szczególnie ważne podczas wzdłużnego cięcia drewna lub cięcia płyt.

Klin zapewnia bezpieczeństwo pracy, gdy:

  • ma ukosowaną krawędź przednią, tworzącą łuk koła o promieniu nieprzekraczającym promienia ostrza piły;
  • jest grubszy niż tarcza piły, ale nieco cieńszy od rzazu (potocznie: grubszy od tarczy piły, a cieńszy od rozwarcia zębów piły);
  • jest sztywny i osadzony dokładnie w jednej linii z piłą;
  • został wykonany w sposób zapewniający dostateczną wytrzymałość zamocowania kaptura.

Uwaga!

Mocowanie osłony górnej tarczy piły (kaptura ochronnego) na klinie rozszczepiającym jest dopuszczalne w przypadku, gdy średnica zewnętrzna tarczy, jaka może być zastosowana w pilarce zgodnie z instrukcją producenta, nie przekracza 315 mm.

Niewłaściwe użytkowanie pilarki może powodować wypadki, najczęściej powodujące trwałe kalectwo, a nawet wypadki śmiertelne – głównie podczas odrzutu przerzynanego materiału przy wzdłużnym cięciu drewna.

Przyczyny wypadków przy pracy z pilarką tarczową:

  • braki i uchybienia techniczne w wyposażeniu pilarek w urządzenia ochronne;
  • nieprzestrzeganie elementarnych zasad bezpieczeństwa przy pracy;
  • brawura i błędy w obsłudze maszyn.

Przed uruchomieniem pilarki do pracy sprawdź:

  1. czy urządzenia ochronne, tj. klin rozszczepiający, kaptur ochronny osłaniający część piły tarczowej nad stołem, osłona dolnej części piły pod stołem oraz osłona napędu, są sprawne i znajdują się na właściwych miejscach;
  2. czy przewód elektrycznego zasilania napędu pilarki jest zabezpieczony przed uszkodzeniem mechanicznym i wilgocią;
  3. czy wkładka szczelinowa jest dobrze dobrana do średnicy i grubości używanej piły;
  4. czy kaptur ochronny daje się łatwo zamocować, jest wytrzymały i osłania tarczę z obu stron.

Kaptur ochronny powinien wystawać poza miejsce przechodzenia zębów piły przez stół pilarski oraz znajdować się jak najbliżej ciętego materiału, tak aby palce dłoni nie mogły dostać się w szczelinę pomiędzy kapturem a ciętym materiałem.

Dla własnego bezpieczeństwa zawsze należy:

  • stosować odpowiednie urządzenia zapewniające stabilność przy obróbce materiału znacznej długości;
  • stosować wystarczająco wysokie prowadnice przy ręcznym posuwie materiału, właściwie ustawione dla bezpiecznego podparcia ciętego materiału.

Prowadnice muszą:

  • mieć minimalną wysokość 50 mm przy tzw. położeniu wysokim prowadnicy – przy stosowaniu pił o średnicy do 315 mm;
  • mieć minimalną wysokość 5-15 mm przy tzw. położeniu niskim;
  • prowadnica musi mieć odpowiednio 90 mm oraz 5-15 mm przy stosowaniu pił o średnicy większej niż 315 mm i być regulowana bez użycia narzędzi.

Prowadnice nie mogą:

  • wystawać więcej niż około 50 mm poza piłę od strony odbioru przeciętego materiału;
  • sięgać zbyt daleko poza tarczę piły, ponieważ wyklucza to dokładne cięcie i może doprowadzić do zaklinowania ciętego drewna.

Uwaga!

Przy cięciu materiałów o małych wymiarach oraz w końcowej fazie cięcia wzdłużnego należy stosować popychacze ale tylko fabryczne dostarczone przez producenta obrabiarki.

Należy używać popychacza:

  • zawsze, gdy wykonywane są cięcia krótsze niż 300 mm;
  • kiedy podaje się ostatnie 300 mm materiału przy cięciu wzdłużnym;
  • gdy szerokość ciętego materiału nie przekracza 150 mm.

W czasie pracy z piłą tarczową należy pamiętać o odpowiedniej organizacji stanowiska pracy oraz o środkach ochrony indywidualnej w szczególności:

  • stosować nakrycie głowy całkowicie zakrywające włosy oraz odzież bez odstających i luźno zwisających części, a także nie obsługiwać pilarki w rękawicach albo z obandażowanymi dłońmi. Należy także stosować ochronniki słuchu, osłonę oczu, a w przypadku zapylenia – maski przeciwpyłowe;
  • zadbać o skuteczną wentylację pomieszczenia, w którym pracuje piła i nie dopuszczać do gromadzenia się pyłu drzewnego w pomieszczeniu pracy pilarki. Pył drzewny, zwłaszcza dębu, buka, grabu, może powodować raka płuc. Pył stwarza duże zagrożenie wybuchowe;
  • przestrzegać zasad zawartych w instrukcji obsługi.

Podczas pracy zabronione jest:

  1. otwierania lub zdejmowanie osłon pilarki bądź innych urządzeń chroniących przed urazami;
  2. czyszczenie mechanizmów roboczych lub ich konserwowanie;
  3. sprawdzanie dokładności obrabiania materiału lub dokonywanie innych podobnych czynności oraz usuwanie wiórów i odpadów powstających w toku cięcia;
  4. pozostawienie bez nadzoru pilarki podłączonej do instalacji elektrycznej lub z uruchomionym silnikiem napędowym, jeżeli mają do niej dostęp osoby postronne lub dzieci.

Uwaga!

Trociny, wióry, odpady należy usuwać z pilarek  za pomocą narzędzi (lub sprzętu) do tego przeznaczonego, po uprzedni wyłączeniu napędu. Zabronione jest hamowanie obrotów tarczy pilarki poprzez dociskanie jej z boku kawałkiem drewna lub innym materiałem. 

Podstawa prawna:

  1. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 14 kwietnia 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze obrabiarek do drewna (Dz. U. 409).

Źródła pomocnicze:

  1. www.pip.gov.pl

Skomentuj