Bezpieczna eksploatacja pilarek tarczowych
Pilarka tarczowa jest niebezpiecznym urządzeniem. Niebezpieczeństwo dodatkowo wzrasta wówczas, gdy pilarka tarczowa nie ma wystarczającej ilości zabezpieczeń.
Pilarka tarczowa to maszyna stacjonarna, przeznaczona do wzdłużnego, skośnego i poprzecznego (po przystosowaniu) piłowania piłą tarczową elementów z drewna litego, płyt wiórowych i pilśniowych oraz sklejki i innych materiałów o podobnych właściwościach.
Podstawowymi technicznymi środkami ochronnymi w pilarkach tarczowych są: osłona ruchoma piły nad stołem, osłona stała lub ruchoma blokująca piły poniżej stołu i elementów napędu, klin rozszczepiający rzaz, prowadnice – wzdłużna przedmiotu obrabianego oraz do piłowania poprzecznego, hamulec.
Podczas pracy z pilarką tarczową należy:
- używać pilarek fabrycznych, wyposażonych w rękojeść przesuwną, którą mocuje się do elementu z drewna o szerokości zbliżonej do masowo ciętych detali;
- stosować tarczę tnącą o średnicy nie mniejszej niż ustalona przez producenta pilarki, właściwie naostrzoną i oczyszczoną;
- stosować nastawny klin rozszczepiający, zabezpieczający przed zakleszczeniem lub odrzutem obrabianego przedmiotu. Jest to szczególnie ważne podczas wzdłużnego cięcia drewna lub cięcia płyt.
Klin zapewnia bezpieczeństwo pracy, gdy:
- ma ukosowaną krawędź przednią, tworzącą łuk koła o promieniu nieprzekraczającym promienia ostrza piły;
- jest grubszy niż tarcza piły, ale nieco cieńszy od rzazu (potocznie: grubszy od tarczy piły, a cieńszy od rozwarcia zębów piły);
- jest sztywny i osadzony dokładnie w jednej linii z piłą;
- został wykonany w sposób zapewniający dostateczną wytrzymałość zamocowania kaptura.
Uwaga!
Mocowanie osłony górnej tarczy piły (kaptura ochronnego) na klinie rozszczepiającym jest dopuszczalne w przypadku, gdy średnica zewnętrzna tarczy, jaka może być zastosowana w pilarce zgodnie z instrukcją producenta, nie przekracza 315 mm.
Niewłaściwe użytkowanie pilarki może powodować wypadki, najczęściej powodujące trwałe kalectwo, a nawet wypadki śmiertelne – głównie podczas odrzutu przerzynanego materiału przy wzdłużnym cięciu drewna.
Przyczyny wypadków przy pracy z pilarką tarczową:
- braki i uchybienia techniczne w wyposażeniu pilarek w urządzenia ochronne;
- nieprzestrzeganie elementarnych zasad bezpieczeństwa przy pracy;
- brawura i błędy w obsłudze maszyn.
Przed uruchomieniem pilarki do pracy sprawdź:
- czy urządzenia ochronne, tj. klin rozszczepiający, kaptur ochronny osłaniający część piły tarczowej nad stołem, osłona dolnej części piły pod stołem oraz osłona napędu, są sprawne i znajdują się na właściwych miejscach;
- czy przewód elektrycznego zasilania napędu pilarki jest zabezpieczony przed uszkodzeniem mechanicznym i wilgocią;
- czy wkładka szczelinowa jest dobrze dobrana do średnicy i grubości używanej piły;
- czy kaptur ochronny daje się łatwo zamocować, jest wytrzymały i osłania tarczę z obu stron.
Kaptur ochronny powinien wystawać poza miejsce przechodzenia zębów piły przez stół pilarski oraz znajdować się jak najbliżej ciętego materiału, tak aby palce dłoni nie mogły dostać się w szczelinę pomiędzy kapturem a ciętym materiałem.
Dla własnego bezpieczeństwa zawsze należy:
- stosować odpowiednie urządzenia zapewniające stabilność przy obróbce materiału znacznej długości;
- stosować wystarczająco wysokie prowadnice przy ręcznym posuwie materiału, właściwie ustawione dla bezpiecznego podparcia ciętego materiału.
Prowadnice muszą:
- mieć minimalną wysokość 50 mm przy tzw. położeniu wysokim prowadnicy – przy stosowaniu pił o średnicy do 315 mm;
- mieć minimalną wysokość 5-15 mm przy tzw. położeniu niskim;
- prowadnica musi mieć odpowiednio 90 mm oraz 5-15 mm przy stosowaniu pił o średnicy większej niż 315 mm i być regulowana bez użycia narzędzi.
Prowadnice nie mogą:
- wystawać więcej niż około 50 mm poza piłę od strony odbioru przeciętego materiału;
- sięgać zbyt daleko poza tarczę piły, ponieważ wyklucza to dokładne cięcie i może doprowadzić do zaklinowania ciętego drewna.
Uwaga!
Przy cięciu materiałów o małych wymiarach oraz w końcowej fazie cięcia wzdłużnego należy stosować popychacze ale tylko fabryczne dostarczone przez producenta obrabiarki.
Należy używać popychacza:
- zawsze, gdy wykonywane są cięcia krótsze niż 300 mm;
- kiedy podaje się ostatnie 300 mm materiału przy cięciu wzdłużnym;
- gdy szerokość ciętego materiału nie przekracza 150 mm.
W czasie pracy z piłą tarczową należy pamiętać o odpowiedniej organizacji stanowiska pracy oraz o środkach ochrony indywidualnej w szczególności:
- stosować nakrycie głowy całkowicie zakrywające włosy oraz odzież bez odstających i luźno zwisających części, a także nie obsługiwać pilarki w rękawicach albo z obandażowanymi dłońmi. Należy także stosować ochronniki słuchu, osłonę oczu, a w przypadku zapylenia – maski przeciwpyłowe;
- zadbać o skuteczną wentylację pomieszczenia, w którym pracuje piła i nie dopuszczać do gromadzenia się pyłu drzewnego w pomieszczeniu pracy pilarki. Pył drzewny, zwłaszcza dębu, buka, grabu, może powodować raka płuc. Pył stwarza duże zagrożenie wybuchowe;
- przestrzegać zasad zawartych w instrukcji obsługi.
Podczas pracy zabronione jest:
- otwierania lub zdejmowanie osłon pilarki bądź innych urządzeń chroniących przed urazami;
- czyszczenie mechanizmów roboczych lub ich konserwowanie;
- sprawdzanie dokładności obrabiania materiału lub dokonywanie innych podobnych czynności oraz usuwanie wiórów i odpadów powstających w toku cięcia;
- pozostawienie bez nadzoru pilarki podłączonej do instalacji elektrycznej lub z uruchomionym silnikiem napędowym, jeżeli mają do niej dostęp osoby postronne lub dzieci.
Uwaga!
Trociny, wióry, odpady należy usuwać z pilarek za pomocą narzędzi (lub sprzętu) do tego przeznaczonego, po uprzedni wyłączeniu napędu. Zabronione jest hamowanie obrotów tarczy pilarki poprzez dociskanie jej z boku kawałkiem drewna lub innym materiałem.
Podstawa prawna:
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 14 kwietnia 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze obrabiarek do drewna (Dz. U. 409).
Źródła pomocnicze:
- www.pip.gov.pl
Skomentuj