Bezpieczna obsługa urządzeń cieplno-mechanicznych cz.1
Mamy sezon grzewczy w zakładach pracy, a więc pora przypomnieć kilka podstawowych informacji na temat bezpiecznej eksploatacji urządzeń cieplno-mechanicznych.
Bezpieczna eksploatacja urządzeń zależy od:
- zapewnienia warunków organizacyjnych ze strony zakładu pracy,
- zatrudnienia pracowników posiadających zaświadczenia kwalifikacyjne uprawniające do prowadzenia eksploatacji danego rodzaju urządzenia.
Oprócz spełnienia wymagań formalnych, na bezpieczną eksploatację urządzenia składają się następujące elementy:
- niezbędne doświadczenie zawodowe (praktyka pod nadzorem osoby o dużym doświadczeniu),
- znajomość schematu urządzenia (schemat cieplny), przebiegu przewodów na obiekcie, usytuowania zaworów, wyłączników, przełączników itp.,
- znajomość połączeń obsługiwanego urządzenia z urządzeniami współpracującymi, w szczególności pod względem skutecznego ich odcięcia dla celów remontu, przeglądu itp.,
- znajomość rzeczywistych, charakterystycznych parametrów pracy urządzenia, mających wpływ na bezpieczeństwo pracy (np. ciśnienie, temperatura),
- znajomość występujących zagrożeń na eksploatowanym obiekcie, jakie występują w czasie normalnej eksploatacji urządzenia, jak również w sytuacjach awaryjnych,
- znajomość związków przyczynowo-skutkowych i zagrożeń dla obsługi, jakie mogą wystąpić w sytuacjach niestabilnej lub awaryjnej pracy urządzeń.
Kotłownie – wymagania budowlane i techniczne
Bezpieczna eksploatacja kotłów związana jest ze spełnieniem odpowiednich wymagań:
- Wysokość kotłowni przy zasypie paliwa z przodu powinna być większa niż podwójna wysokość kotła, jednak nie mniej niż 2,5 m.
- Dla kotłów z górnym zasypem paliwa odległość od wierzchu kotła lub pomostu nad kotłem do stropu nie może wynosić mniej niż 2 m.
- Drzwi wejściowe o szerokości min. 90 cm powinny być łatwo otwierane na zewnątrz. Przy mocy kotłowni powyżej 350 kW zaleca się dwa wyjścia, z których jedno prowadzi na zewnątrz.
Wentylacja
Zapewnienie odpowiedniej wentylacji jest niezwykle ważne dla bezpieczeństwa obsługi.
Dla kotłów o łącznej mocy cieplnej do 25 kW konieczna jest wentylacja nawiewna – zamykalny otwór o powierzchni min. 200 cm2 oraz wentylacja wywiewna – otwór niezamykalny o powierzchni min. 14 x 14 cm.
Dla kotłów o łącznej mocy cieplnej do 2000 kW niezbędna jest wentylacja nawiewna o przekroju powierzchni – 50% przekroju komina, jednak nie mniejszym niż 400 cm2 oraz wentylacja wywiewna (kanał wywiewny) o przekroju – 25% przekroju komina, jed-nak nie mniejszym niż 14 x 14 cm.
Oświetlenie
Oświetlenie powinno być naturalne, najlepiej górne. Jeżeli jest oświetlenie boczne, to stosunek powierzchni okien do powierzchni podłogi winien wynosić min. 1:8.
Oświetlenie sztuczne powinno zapewnić następujące natężenie:
50 lx – oświetlenie ogólne,
150 lx – obszary pod kotłem, urządzenia do odżużlania, podajniki węgla, przenośniki taśmowe,
300 lx – wskaźniki pomiarowe,
100 lx – oświetlenie ogólne wskaźników.
Zagrożenia na stanowisku obsługującego kocioł
Zagrożenia dla obsługi kotła można podzielić na wywołane przez:
Czynniki niebezpieczne:
- prąd elektryczny – nieodpowiednia instalacja elektryczna, zasilanie lamp przenośnych napięciem 0,4 kV,
- gorące elementy kotła i innych urządzeń, a także różnej wielkości części stałe przy odżużlaniu oraz transporcie żużla i popiołu,
- obracające się części silników i wałów napędowych pomp, wentylatorów,
- mieszaniny palne i wybuchowe.
Czynniki fizyczne:
- hałas – źródłami hałasu w kotłowni są przede wszystkim silniki elektryczne i pompy; natężenie hałasu zależy od ich stanu technicznego,
- wibracja ogólna – przenoszona na pracownika przez podłoże, na którym znajdują się pompy, wentylatory, silniki itd.,
- promieniowanie podczerwone – działa na obsługującego podczas ręcznego wrzucania opału do kotła, a także przy kontroli wzrokowej wnętrza komory paleniskowej,
- nieprawidłowe oświetlenie,
- zapylenie – spowodowane pyłami węgla, popiołu itp. (przy kotłach na paliwo stałe).
Szkodliwe czynniki chemiczne:
- tlenek węgla – powstały w wyniku niezupełnego spalania węgla; może przedostawać się do atmosfery kotłowni wskutek nieszczelności kotła, czopucha czy komina, szczególnie przy braku odpowiedniego ciągu,
- dwutlenek węgla – powstały w wyniku całkowitego spalania węgla, może przedostać się do atmosfery kotłowni poprzez różnego rodzaju nieszczelności – może spowodować obniżenie zawartości tlenu w powietrzu,
- dwutlenek siarki – powstaje w wyniku spalania siarki zawartej w paliwie.
Czynnikiem uciążliwym jest praca zmianowa.
Warunki bezpiecznej eksploatacji kotłów
Warunkiem umożliwiającym bezpieczną eksploatację kotłów jest spełnienie ogólnych zasad bezpiecznej pracy oraz zasad wynikających ze specyfiki pracy kotłowni, do których zaliczamy:
- systematyczne czyszczenie kotłów,
- zachowanie szczególnej ostrożności przy ich rozpalaniu (np. po przerwie letniej),
- natychmiastowe opuszczenie kotłowni w przypadku złego samopoczucia, utrzymywanie sprawnie działającej wentylacji.
Szczegółowe wymagania bezpieczeństwa przy obsłudze kotła:
- do obserwowania paleniska używać maski lub nakładać okulary ochronne, ustawiając się z boku,
- wzierniki i włazy do kotła, a także włazy w lejach żużlowych kotła, otwierać tylko w czasie ustabilizowanej pracy kotła (należy przy tym zachować szczególną ostrożność),
- śruby można dociągać przy ciśnieniu nie wyższym niż 0,3 MPa,
- armaturę wodowskazową obsługiwać w rękawicach ochronnych,
- przy otwarciu zaworów nie szarpać i nie uderzać w kółko, unikać stosowania przedłużaczy, zwracać uwagę na stan śrub zabezpieczających koronę zaworu,
- w pobliżu kotła nie wykonywać prac niezwiązanych bezpośrednio z pracą kotła; przejścia, schody i podesty powinny być dobrze oświetlone,
- używać zdmuchiwaczy parowych sadzy i popiołu z powierzchni ogrzewalnych po uprzednim ich odwodnieniu,
- przy małych paleniskach z narzutem ręcznym i podmuchem konieczne jest przymykanie klapy podmuchowej przed każdym otwarciem drzwiczek paleniska (nieprzymknięcie klapy podmuchowej powoduje wyrzucanie płomienia na zewnątrz i poparzenie obsługującego),
- odmulanie kotła należy prowadzić przy możliwie niskim ciśnieniu,
- przeciwwaga zasuwy kominowej w swej dolnej drodze winna poruszać się w klatce obudowanej siatką z drutu; uniemożliwi to ewentualne zgniecenie stopy obsługującego, w przypadku zerwania się linki łączącej przeciwciężar z zasuwą (jeżeli zasuwa jest zainstalowana).
Czynności zabronione:
- wykonywanie wszelkich czynności niezgodnych z instrukcją i z obowiązującymi przepisami,
- zamykanie otworów wentylacyjnych,
- uruchamianie uszkodzonych kotłów lub z niesprawnymi urządzeniami kontrolno-pomiarowymi i zabezpieczającymi,
- rozpalanie kotłów przy braku ciągu kominowego i niesprawnej wentylacji,
- zdejmowanie osłon,
- przekraczanie dopuszczalnego ciśnienia,
- przekraczanie dopuszczalnej temperatury wody grzewczej (95°C dla kotłów nisko-temperaturowych i 110°C dla średniotemperaturowych),
- zalewanie wodą płonącego opału w palenisku oraz żużla w kotłowni,
- spanie lub wypoczywanie w pozycji leżącej,
- obsługiwanie kotłów w stanie nietrzeźwym,
- wpuszczanie do kotłowni osób nieupoważnionych, a zwłaszcza dopuszczanie ich do obsługi kotła,
- stosowanie przy kotłach lamp przenośnych na napięcie wyższe niż 24 V,
- tarasowanie dróg ewakuacyjnych i przejść komunikacyjnych,
- przechowywanie w kotłowni materiałów łatwopalnych, wybuchowych oraz innych niezwiązanych z obsługą kotłów,
- nagłe otwieranie wziernika lub drzwiczek komory paleniskowej (możliwość wybuchu pyłu węglowego zgromadzonego za wziernikiem),
- stawanie naprzeciwko włazów, wzierników i klap eksplozyjnych.
Skomentuj