Bezpieczna obsługa urządzeń cieplno-mechanicznych cz.1

Mamy sezon grzewczy w zakładach pracy, a więc pora przypomnieć kilka podstawowych informacji na temat bezpiecznej eksploatacji urządzeń cieplno-mechanicznych.

Bezpieczna eksploatacja urządzeń zależy od:

  • zapewnienia warunków organizacyjnych ze strony zakładu pracy,
  • zatrudnienia pracowników posiadających zaświadczenia kwalifikacyjne uprawniające do prowadzenia eksploatacji danego rodzaju urządzenia.

Oprócz spełnienia wymagań formalnych, na bezpieczną eksploatację urządzenia składają się następujące elementy:

  • niezbędne doświadczenie zawodowe (praktyka pod nadzorem osoby o dużym doświadczeniu),
  • znajomość schematu urządzenia (schemat cieplny), przebiegu przewodów na obiekcie, usytuowania zaworów, wyłączników, przełączników itp.,
  • znajomość połączeń obsługiwanego urządzenia z urządzeniami współpracującymi, w szczególności pod względem skutecznego ich odcięcia dla celów remontu, przeglądu itp.,
  • znajomość rzeczywistych, charakterystycznych parametrów pracy urządzenia, mających wpływ na bezpieczeństwo pracy (np. ciśnienie, temperatura),
  •  znajomość występujących zagrożeń na eksploatowanym obiekcie, jakie występują w czasie normalnej eksploatacji urządzenia, jak również w sytuacjach awaryjnych,
  • znajomość związków przyczynowo-skutkowych i zagrożeń dla obsługi, jakie mogą wystąpić w sytuacjach niestabilnej lub awaryjnej pracy urządzeń.

Kotłownie – wymagania budowlane i techniczne

Bezpieczna eksploatacja kotłów związana jest ze spełnieniem odpowiednich wymagań:

  • Wysokość kotłowni przy zasypie paliwa z przodu powinna być większa niż podwójna wysokość kotła, jednak nie mniej niż 2,5 m. 
  • Dla kotłów z górnym zasypem paliwa odległość od wierzchu kotła lub pomostu nad kotłem do stropu nie może wynosić mniej niż 2 m.
  • Drzwi wejściowe o szerokości min. 90 cm powinny być łatwo otwierane na zewnątrz. Przy mocy kotłowni powyżej 350 kW zaleca się dwa wyjścia, z których jedno prowadzi na zewnątrz.

Wentylacja 

Zapewnienie odpowiedniej wentylacji jest niezwykle ważne dla bezpieczeństwa obsługi.

Dla kotłów o łącznej mocy cieplnej do 25 kW konieczna jest wentylacja nawiewna – zamykalny otwór o powierzchni min. 200 cm2 oraz wentylacja wywiewna – otwór niezamykalny o powierzchni min. 14 x 14 cm.

Dla kotłów o łącznej mocy cieplnej do 2000 kW niezbędna jest wentylacja nawiewna o przekroju powierzchni – 50% przekroju komina, jednak nie mniejszym niż 400 cm2 oraz wentylacja wywiewna (kanał wywiewny) o przekroju – 25% przekroju komina, jed-nak nie mniejszym niż 14 x 14 cm.

Oświetlenie

Oświetlenie powinno być naturalne, najlepiej górne. Jeżeli jest oświetlenie boczne, to stosunek powierzchni okien do powierzchni podłogi winien wynosić min. 1:8.

Oświetlenie sztuczne powinno zapewnić następujące natężenie:

 50 lx – oświetlenie ogólne,

150 lx – obszary pod kotłem, urządzenia do odżużlania, podajniki węgla, przenośniki taśmowe,

300 lx  – wskaźniki pomiarowe,

100 lx  – oświetlenie ogólne wskaźników.

Zagrożenia na stanowisku obsługującego kocioł

Zagrożenia dla obsługi kotła można podzielić na wywołane przez:

Czynniki niebezpieczne:

  • prąd elektryczny – nieodpowiednia instalacja elektryczna, zasilanie lamp przenośnych napięciem 0,4 kV,
  • gorące elementy kotła i innych urządzeń, a także różnej wielkości części stałe przy odżużlaniu oraz transporcie żużla i popiołu,
  • obracające się części silników i wałów napędowych pomp, wentylatorów,
  • mieszaniny palne i wybuchowe.

Czynniki fizyczne:

  • hałas – źródłami hałasu w kotłowni są przede wszystkim silniki elektryczne i pompy; natężenie hałasu zależy od ich stanu technicznego,
  •  wibracja ogólna – przenoszona na pracownika przez podłoże, na którym znajdują się pompy, wentylatory, silniki itd.,
  • promieniowanie podczerwone – działa na obsługującego podczas ręcznego wrzucania opału do kotła, a także przy kontroli wzrokowej wnętrza komory paleniskowej,
  • nieprawidłowe oświetlenie,
  •  zapylenie – spowodowane pyłami węgla, popiołu itp. (przy kotłach na paliwo stałe).

Szkodliwe czynniki chemiczne:

  • tlenek węgla – powstały w wyniku niezupełnego spalania węgla; może przedostawać się do atmosfery kotłowni wskutek nieszczelności kotła, czopucha czy komina, szczególnie przy braku odpowiedniego ciągu,
  • dwutlenek węgla – powstały w wyniku całkowitego spalania węgla, może przedostać się do atmosfery kotłowni poprzez różnego rodzaju nieszczelności – może spowodować obniżenie zawartości tlenu w powietrzu,
  • dwutlenek siarki – powstaje w wyniku spalania siarki zawartej w paliwie.

Czynnikiem uciążliwym jest praca zmianowa.

Warunki bezpiecznej eksploatacji kotłów

Warunkiem umożliwiającym bezpieczną eksploatację kotłów jest spełnienie ogólnych zasad bezpiecznej pracy oraz zasad wynikających ze specyfiki pracy kotłowni, do których zaliczamy:

  • systematyczne czyszczenie kotłów,
  • zachowanie szczególnej ostrożności przy ich rozpalaniu (np. po przerwie letniej),
  • natychmiastowe opuszczenie kotłowni w przypadku złego samopoczucia, utrzymywanie sprawnie działającej wentylacji.

Szczegółowe wymagania bezpieczeństwa przy obsłudze kotła:

  • do obserwowania paleniska używać maski lub nakładać okulary ochronne, ustawiając się z boku,
  • wzierniki i włazy do kotła, a także włazy w lejach żużlowych kotła, otwierać tylko w czasie ustabilizowanej pracy kotła (należy przy tym zachować szczególną ostrożność),
  • śruby można dociągać przy ciśnieniu nie wyższym niż 0,3 MPa,
  •  armaturę wodowskazową obsługiwać w rękawicach ochronnych,
  •  przy otwarciu zaworów nie szarpać i nie uderzać w kółko, unikać stosowania przedłużaczy, zwracać uwagę na stan śrub zabezpieczających koronę zaworu,
  • w pobliżu kotła nie wykonywać prac niezwiązanych bezpośrednio z pracą kotła; przejścia, schody i podesty powinny być dobrze oświetlone,
  • używać zdmuchiwaczy parowych sadzy i popiołu z powierzchni ogrzewalnych po uprzednim ich odwodnieniu,
  • przy małych paleniskach z narzutem ręcznym i podmuchem konieczne jest przymykanie klapy podmuchowej przed każdym otwarciem drzwiczek paleniska (nieprzymknięcie klapy podmuchowej powoduje wyrzucanie płomienia na zewnątrz i poparzenie obsługującego),
  • odmulanie kotła należy prowadzić przy możliwie niskim ciśnieniu,
  • przeciwwaga zasuwy kominowej w swej dolnej drodze winna poruszać się w klatce obudowanej siatką z drutu; uniemożliwi to ewentualne zgniecenie stopy obsługującego, w przypadku zerwania się linki łączącej przeciwciężar z zasuwą (jeżeli zasuwa jest zainstalowana).

Czynności zabronione:

  • wykonywanie wszelkich czynności niezgodnych z instrukcją i z obowiązującymi przepisami,
  • zamykanie otworów wentylacyjnych,
  • uruchamianie uszkodzonych kotłów lub z niesprawnymi urządzeniami kontrolno-pomiarowymi i zabezpieczającymi,
  • rozpalanie kotłów przy braku ciągu kominowego i niesprawnej wentylacji,
  • zdejmowanie osłon,
  • przekraczanie dopuszczalnego ciśnienia,
  • przekraczanie dopuszczalnej temperatury wody grzewczej (95°C dla kotłów nisko-temperaturowych i 110°C dla średniotemperaturowych),
  • zalewanie wodą płonącego opału w palenisku oraz żużla w kotłowni,
  • spanie lub wypoczywanie w pozycji leżącej,
  • obsługiwanie kotłów w stanie nietrzeźwym,
  • wpuszczanie do kotłowni osób nieupoważnionych, a zwłaszcza dopuszczanie ich do obsługi kotła,
  • stosowanie przy kotłach lamp przenośnych na napięcie wyższe niż 24 V,
  • tarasowanie dróg ewakuacyjnych i przejść komunikacyjnych,
  • przechowywanie w kotłowni materiałów łatwopalnych, wybuchowych oraz innych niezwiązanych z obsługą kotłów,
  • nagłe otwieranie wziernika lub drzwiczek komory paleniskowej (możliwość wybuchu pyłu węglowego zgromadzonego za wziernikiem),
  • stawanie naprzeciwko włazów, wzierników i klap eksplozyjnych.

Skomentuj