Bezpieczne przemieszczanie się maszyn cz. 1

Przede wszystkim maszyna, która ze względu na przemieszczanie się może stwarzać zagrożenie, powinna być zaprojektowana i wykonana zgodnie z odpowiednimi wymaganiami rozporządzenia.

Wymogi jakie powinna spełniać maszyna przy przemieszaniu się określa rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 października 2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn (Dz. U. poz. 1228, z późn. zm.).

Podstawową zasadą związaną z bhp przy poruszaniu się maszyny jest odpowiednia widoczność ze stanowiska pracy kierowcy, która powinna być taka, aby mógł on sterować maszyną i jej częściami roboczymi przy zachowaniu pełnego bezpieczeństwa własnego oraz osób narażonych, w przewidywanych warunkach jej użytkowania.

Należy mieć na uwadze, że umiejscowienie stanowiska kierowcy nie może powodować ryzyka przypadkowego kontaktu kierowcy znajdującego się na maszynie z kołami lub gąsienicami.

Stanowisko pracy kierowcy jeżdżącego na maszynie powinno być tak zaprojektowane i wykonane, aby istniała możliwość zamocowania kabiny kierowcy w każdym przypadku, gdy jest na nią miejsce i nie zwiększa to ryzyka. W kabinie należy przewidzieć miejsce na instrukcje niezbędne dla kierowcy.

W przypadku, gdy istnieje ryzyko, że operatorzy lub inne osoby transportowane przez maszynę mogą zostać przygniecione w przypadku przechylenia się bądź przewrócenia maszyny, siedziska tych maszyn powinny być zaprojektowane albo wyposażone w system ograniczający oraz utrzymujący osoby w siedziskach. Jednak takie systemy ograniczające nie powinny być montowane, jeżeli powodują zwiększenie ryzyka.

W sytuacji, gdy warunki pracy maszyny przewidują sporadyczny lub regularny przewóz bądź pracę na maszynie operatorów niebędących kierowcami maszyny, trzeba dla nich przewidzieć odpowiednie miejsca umożliwiające ich bezpieczną jazdę albo pracę.

Jeżeli chodzi o zdalne sterowanie każda jednostka sterująca powinna wyraźnie rozpoznawać maszynę, która ma być sterowana z tej jednostki.

System zdalnego sterowanie powinien być tak zaprojektowany i wykonany, aby oddziaływał tylko nadaną:

  • maszynę,
  • funkcję.

Ponadto zdalnie sterowana maszyna musi być zaprojektowana i wykonana w taki sposób, aby odpowiadała jedynie na sygnały jednostek sterujących związanych z tą maszyną.

Kierowca powinien mieć możliwość uruchomienia ze swojego stanowiska wszystkich urządzeń sterujących wymaganych do obsługi maszyny, z wyjątkiem funkcji, którymi można bezpiecznie sterować urządzeniami sterującymi umieszczonymi poza stanowiskiem kierowcy. Przepis ten stosuje się w szczególności do tych stanowisk pracy (oprócz stanowiska kierowcy), za które są odpowiedzialni operatorzy inni niż kierowcy lub które wymagają, aby kierowca opuścił swoje stawisko w celu bezpiecznego przeprowadzenia odpowiednich manewrów.

Co do układu kierowniczego w maszynie poruszającej się na kołach, układ ten powinien amortyzować lub ograniczać siły wywołane nagłymi ruchami kierownicy bądź dźwigni sterowniczej, spowodowanymi przez wstrząsy kół kierowanych. Dodatkowo wszelkie urządzenia blokujące mechanizm różnicowy powinny być tak zaprojektowane i wykonane, aby umożliwiały odblokowanie tego mechanizmu podczas ruchu maszyny.

W przypadku cofania maszyny jej system sterowania powinien być tak zaprojektowany i wykonany, aby manewr cofania każdorazowo poprzedzany był:

  • akustycznym sygnałem ostrzegawczym,
  • optycznym sygnałem ostrzegawczym.

Ważne!

Przemieszczanie się maszyny samobieżnej z kierowcą jadącym na maszynie powinno być możliwe jedynie wtedy, gdy kierowca znajduje się przy elementach sterowniczych.

Jeżeli dla celów eksploatacyjnych maszyna jest wyposażona w urządzenia wystające poza jej normalne gabaryty, w szczególności stabilizatory i wysięgnik, należy zapewnić kierowcy możliwość łatwego sprawdzania przed rozpoczęciem przemieszczania maszyny, czy urządzenia te znajdują się w położeniu umożliwiającym bezpieczny ruch maszyny. Wymagania te stosuje się także do innych elementów, które w celu zapewnienia bezpiecznego przemieszczenia się maszyny powinny pozostawać w określonym i w razie potrzeby zablokowanym położeniu.

W odniesieniu do maszyny samobieżnej i jej przyczepy, powinna ona spełniać wymagania:

  • określone w odpowiednich przepisach o ruchu drogowym,
  • dotyczące zwalniania, zatrzymywania się, hamowania i unieruchamiania, w sposób zapewniający bezpieczeństwo w każdych warunkach pracy, obciążenia, prędkości, nawierzchni, nachylenia nawierzchni.

Zasadnicze jest to, aby kierowca miał możliwość zmniejszenia prędkości i zatrzymania maszyny samobieżnej przy użyciu hamulca głównego.

W przypadkach uszkodzenia hamulca głównego lub braku dopływu energii uruchamiającej ten hamulec – jeżeli wymaga tego bezpieczeństwo – należy zainstalować łatwo dostępne urządzenia awaryjne umożliwiające zmniejszenie prędkości i zatrzymanie maszyny. Jeżeli wymagają tego względy bezpieczeństwa, producent powinien wyposażyć maszynę samobieżną w urządzenie pozwalające na unieruchomienie jej podczas postoju. Urządzenie pozwalające na unieruchomienie maszyny samobieżnej podczas postoju może być połączone z hamulcem głównym lub urządzeniem awaryjnym umożliwiającym zmniejszenie prędkości i zatrzymanie maszyny, pod warunkiem że urządzenie to jest włącznie typu mechanicznego.

W sytuacji, gdy maszyna jest zdalnie sterowana powinna być zaprojektowana i wykonana, tak aby zatrzymywała się automatycznie i niezwłocznie, gdy:

  • kierowca traci kontrolę nad sterowaniem,
  • maszyna otrzymuje polecenie zatrzymania,
  • wykryto defekt w części systemu związanej z bezpieczeństwem,
  • brak jest sygnału potwierdzającego w określonym czasie.

Ruch maszyny samobieżnej, sterowanej przez kierowcę towarzyszącego maszynie pieszo, powinien być możliwy wyłącznie przez zamierzone działanie kierowcy na odpowiedni element sterujący. Przede wszystkim podczas uruchamiania silnika ruch maszyny powinien być niemożliwy. Ponadto układy sterowania maszyny kierowanej przez kierowcę towarzyszącego maszynie pieszo powinny minimalizować zagrożenia wynikające z przypadkowego ruchu maszyny w kierunku kierowcy, w szczególności możliwość jego zgniecenia lub zranienia obracającymi się narzędziami. Także prędkość jazdy maszyny samobieżnej powinna być zgodna z prędkością poruszania się kierowcy towarzyszącego maszynie pieszo.

W przypadku maszyny samobieżnej, sterowanej przez kierowcę towarzyszącego maszynie pieszo, do której można zamocować narzędzia obrotowe, trzeba wykluczyć możliwość uruchomienia tych narzędzi przy włączonym elemencie sterowniczym powodującym cofanie, z wyjątkiem sytuacji, gdy ruch maszyny jest powodowany przez ruch narzędzia. W przedstawionym zdarzeniu prędkość cofania nie powinna zagrażać kierowcy.

Należy pamiętać, że uszkodzenie zasilania układu kierowniczego ze wspomaganiem nie powinno uniemożliwiać kierowania maszyną przez czas niezbędny do jej zatrzymania.

Zapraszamy wkrótce do kolejnej części artykułu.

Skomentuj