BHP na uczelniach wyższych – zadania rektora

Artykuł omawia zagadnienie bezpieczeństwa i higieny pracy na uczelniach wyższych. Wskazuje na uprawnienia i obowiązki rektora w zakresie organizacji szkoleń dotyczących bhp dla studentów oraz pracowników uczelni.

Określa w jakie środki ochrony indywidualnej powinni być wyposażeni zarówno studenci, jak i pracownicy uczelni. Ponadto omawia jakie warunki powinny spełniać pomieszczenia i urządzenia uczelni, aby nie stanowiły zagrożenia dla osób w nich przebywających. Autorka podejmuje w nim także zagadnienie organizacji dróg ewakuacyjnych w budynkach oraz zwraca uwagę na wyposażenie uczelni w podręczny i sprawny sprzęt gaśniczy oraz przenośną apteczkę pierwszej pomocy.

Obowiązki w zakresie organizowania szkoleń BHP dla studentów i pracowników

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, czyli rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 180, poz. 1860 ze zm.), rektor jest obowiązany do organizowania szkoleń w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy dla osób objętych obowiązkowym szkoleniem. Rektor jest również obowiązany do organizowania szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, w wymiarze nie mniejszym niż 4 godziny, dla wszystkich studentów rozpoczynających naukę w uczelni. Szkolenia powinny być realizowane w ramach zajęć dydaktycznych w formie wykładów, ćwiczeń lub seminariów. Udział w szkoleniu prowadzący potwierdza zaliczeniem. Program szkolenia powinien uwzględniać wybrane zagadnienia prawne, informacje o zagrożeniach dla życia i zdrowia, ochronie przed nimi oraz postępowaniu w przypadku wystąpienia tych zagrożeń, w tym udzielania pierwszej pomocy. Szczegółowy zakres i program szkolenia dla studentów oraz maksymalną wielkość grup szkoleniowych ustala rektor w zależności od specyfiki podstawowej jednostki organizacyjnej uczelni. Szkolenie w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy powinny prowadzić osoby posiadające zasób wiedzy i doświadczenie zawodowe w dziedzinie odpowiadającej tematyce szkolenia.

Obowiązki zaopatrzenia pracowników i studentów w środki ochrony indywidualnej

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 5 lipca 2007 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy w uczelniach (Dz. U. 2007 Nr 218, poz. 897) rektor jest obowiązany zaopatrzyć pracowników w niezbędne środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze, w zależności od rodzaju zajęć i specyfiki poszczególnych kierunków studiów. Ponadto rektor jest obowiązany zapewnić studentom niezbędne środki ochrony indywidualnej w zależności od rodzaju zajęć i specyfiki poszczególnych kierunków studiów lub prowadzonych badań.

Uprawnienie rektora do czasowego zawieszenia prowadzenia zajęć

Na pewno mieli Państwo do czynienia z sytuacją, gdy w budynkach uczelni temperatura spadła poniżej zera, a kaloryfery były zimne. W takich sytuacjach rektorowi zgodnie z przepisami rozporządzenia w sprawie BHP w uczelniach przysługuje uprawnienie do czasowego zwieszenia zajęć. Rektor może czasowo zawiesić zajęcia w uczelni, jeżeli w salach temperatura wynosi poniżej 18°C. Ponadto może on czasowo zawiesić zajęcia w uczelni albo zarządzić czasowe zamknięcie uczelni lub jej jednostki organizacyjnej w przypadku wystąpienia na danym terenie klęski żywiołowej, epidemii albo innych zdarzeń zagrażających życiu lub zdrowiu pracowników lub studentów. Rektor w przypadku stwierdzenia, że sposób wykonywania czynności przez pracowników lub studentów stwarza zagrożenie dla ich życia lub zdrowia, jest obowiązany wstrzymać wykonywanie tych czynności oraz wskazać sposób ich bezpiecznego wykonania. W przypadku stwierdzenia, że miejsce, w którym mają być prowadzone zajęcia, lub stan znajdujących się w nim urządzeń może stwarzać zagrożenie dla bezpieczeństwa studentów, jest obowiązany nie dopuścić do rozpoczęcia zajęć, wstrzymać zajęcia lub określić zadania i sposoby postępowania zapewniające bezpieczne prowadzenie tych zajęć.

Przenośna apteczka obowiązkowa w każdym budynku uczelni

Zgodnie z przepisami rozporządzenia w sprawie BHP na uczelni, w każdym budynku uczelni w pomieszczeniu dostępnym w godzinach prowadzenia zajęć dydaktycznych lub badań naukowych powinna znajdować się co najmniej jedna przenośna apteczka, wyposażona w niezbędne środki do udzielania pierwszej pomocy, których okres ważności nie upłynął, wraz z instrukcją o zasadach jej udzielania. Wykorzystane środki i materiały powinny być na bieżąco uzupełniane.

Prowadzenie zajęć w laboratoriach, warsztatach i pracowniach specjalistycznych

W zależności od rodzaju zajęć prowadzonych w laboratoriach, warsztatach i pracowniach specjalistycznych stosuje się przepisy BHP ustalone dla określonych gałęzi lub rodzajów pracy oraz przepisy wspomnianego rozporządzenia. Maszyny i inne urządzenia znajdujące się w laboratoriach, warsztatach i pracowniach specjalistycznych powinny:

a) być wyposażone w zabezpieczenia chroniące pracowników i studentów uczelni przed urazami, działaniem niebezpiecznych substancji chemicznych, porażeniem prądem elektrycznym, nadmiernym hałasem, szkodliwymi wstrząsami, działaniem wibracji i promieniowaniem oraz szkodliwym lub niebezpiecznym działaniem innych czynników środowiska pracy;

b) uwzględniać zasady ergonomii;

c) być utrzymywane w stanie zapewniającym pełną sprawność działania i bezpieczeństwa pracy.

Niedopuszczalne jest wyposażanie laboratoriów, warsztatów i pracowni specjalistycznych w maszyny i inne urządzenia techniczne, które nie spełniają wymagań określonych w przepisach dotyczących oceny zgodności. Maszyny i inne urządzenia techniczne czasowo niesprawne, uszkodzone lub pozostające w naprawie powinny być wyraźnie oznakowane i zabezpieczone w sposób uniemożliwiający ich uruchomienie. Obiekty i budynki powinny być wyposażone w odpowiedni podręczny sprzęt gaśniczy, w zależności od zagrożenia wybuchem, kategorii zagrożenia ludzi, wielkości obciążenia ogniowego, zgodnie z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ochrony przeciwpożarowej. Sprzęt powinien być utrzymany w pełnej sprawności do użycia. Drogi ewakuacyjne i inne drogi oraz przejścia i dojścia dla pieszych na terenie uczelni powinny być utrzymane w należytym stanie, niestwarzającym zagrożeń dla użytkowników.

Obowiązek wyposażenia w instrukcje BHP osób korzystających z pomieszczeń uczelni

Osobom korzystającym z laboratoriów, warsztatów lub pracowni specjalistycznych, rektor jest obowiązany udostępnić instrukcje uwzględniające zasady i przepisy BHP, określające w szczególności:

1) warunki bezpiecznej obsługi maszyn i innych urządzeń,

2) rodzaje prac i procesów technologicznych o szczególnym zagrożeniu dla życia lub zdrowia, w tym sposób nadzoru nad ich wykonywaniem,

3) postępowanie z materiałami niebezpiecznymi i szkodliwymi dla zdrowia,

4) obowiązujący system znaków i sygnałów oraz sygnalizacji świetlnej i dźwiękowej,

5) sposób posługiwania się środkami ochrony indywidualnej i środkami ratunkowymi,

6) postępowanie w sytuacjach stwarzających zagrożenie dla zdrowia lub życia pracowników i studentów, w tym udzielanie pierwszej pomocy.

Ponadto rektor jest obowiązany wyznaczyć osoby zobowiązane do sprawdzenia przed rozpoczęciem zajęć dydaktycznych i dopuszczeniem do nich pracowników i studentów, czy stan techniczny maszyn i urządzeń oraz instalacji elektrycznej, ogólny stan laboratorium, warsztatu lub pracowni specjalistycznej nie stwarza zagrożeń dla życia i zdrowia pracowników oraz studentów. Rektor jest obowiązany wyznaczyć osoby odpowiedzialne za bezpieczeństwo studentów w trakcie prowadzonych zajęć dydaktycznych.

Obowiązki dotyczące zaznajomienia studentów z przepisami BHP

Rektor jest obowiązany zapewnić, aby prowadzenie zajęć dydaktycznych w uczelni odbywało się pod nadzorem pracownika lub innej osoby prowadzącej zajęcia, posiadającej odpowiednie przygotowanie gwarantujące przeprowadzenie zajęć zgodnie z przepisami BHP. Rektor jest obowiązany zapewnić, aby studenci przed dopuszczaniem do zajęć przy maszynach i innych urządzeniach technicznych, a także do zajęć w laboratoriach, warsztatach i pracowniach specjalistycznych, byli zaznajomieni z zasadami i przepisami BHP oraz wyznaczyć osoby zobowiązane do zaznajomienia studentów z tymi zasadami i przepisami.

Obowiązek dotyczący ustalenia zasad postępowania z substancjami i preparatami chemicznymi

Obowiązkiem rektora uczelni jest ustalenie zasad postępowania z substancjami i preparatami chemicznymi, szkodliwymi czynnikami biologicznymi, substancjami, preparatami oraz czynnikami o działaniu rakotwórczym lub mutagennym oraz materiałami promieniotwórczymi, zgodnie z przepisami dotyczącymi tych substancji, preparatów, czynników i materiałów.

Ponadto rektor uczelni jest zobowiązany zapewnić, aby niebezpieczne substancje i preparaty chemiczne były przechowywane w zamkniętych, wyraźnie oznakowanych pomieszczeniach i miejscach do tego przystosowanych, w opakowaniach chroniących przed ich szkodliwym, niebezpiecznym działaniem, pożarem lub wybuchem. Na rektorze spoczywa także obowiązek zapewnienia prowadzenia ewidencji oraz zbierania i likwidacji odpadów niebezpiecznych, wytwarzanych na terenie uczelni. Studenci narażeni na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia powinni zostać skierowani na badania lekarskie na zasadach i w trybie określonych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 26 sierpnia 2014 r. w sprawie kandydatów do szkół ponadgimnazjalnych lub wyższych i na kwalifikacyjne kursy zawodowe, uczniów tych szkół, studentów, słuchaczy kwalifikacyjnych kursów zawodowych oraz uczestników studiów doktoranckich (Dz. U. 2014, poz.1144).

BHP na terenie domów studenckich

Bezpieczeństwo i higiena pracy obowiązuje także na terenie domów studenckich. W związku z powyższym należy zapewnić, aby stan instalacji oraz sprzętu i urządzeń w domach studenckich nie stanowił zagrożeń dla osób tam mieszkających i pracujących. Pomieszczenia mieszkalne w domach studenckich powinny zapewniać co najmniej 5 m2 powierzchni mieszkalnej na jedną osobę, a ponadto powinny one zawierać wydzielone, stosownie do potrzeb, pomieszczenia przeznaczone na indywidualną naukę oraz świetlicę. Oświetlenie pomieszczeń, wentylacja, instalacja elektryczna i gazowa oraz wszelkie urządzenia techniczne w domach studenckich powinny odpowiadać warunkom technicznym ustalonym w przepisach dotyczących warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki, oraz Polskim Normom.

Obowiązek utrzymywania właściwego stanu sanitarnego pomieszczeń uczelni

Zgodnie z obowiązującymi przepisami pomieszczenia uczelni powinny być utrzymywane we właściwym stanie sanitarnym. Pomieszczenia przeznaczone na natryski, łazienki, ustępy i umywalnie powinny być ogrzewane i wyposażone w wentylację zgodnie z przepisami dotyczącymi warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki, oraz Polskimi Normami. Rektor prowadzi ewidencję wypadków studentów, którym ulegli podczas zajęć organizowanych przez uczelnię. Przy ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadków studentów stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy. Szczegółowy tryb postępowania w tych sprawach ustala rektor. Rektor, na podstawie dokumentacji wypadkowej, jest obowiązany sporządzić raz w roku analizę okoliczności i przyczyn wypadków na terenie uczelni. Na podstawie analizy wypadkowej rektor jest obowiązany określić, w porozumieniu z kanclerzem i odpowiednimi służbami bezpieczeństwa i higieny pracy uczelni, główne kierunki działań w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w uczelni.

Podstawa prawna:

  1. Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 5 lipca 2007 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy w uczelniach (Dz. U. Nr 128, poz. 897).
  2. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 180, poz. 1860 ze zm.)
  3. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 sierpnia 2014 r. w sprawie kandydatów do szkół ponadgimnazjalnych i wyższych i na kwalifikacyjne kursy zawodowe, uczniów tych szkół, studentów, słuchaczy kwalifikacyjnych kursów zawodowych oraz uczestników studiów doktoranckich (Dz. U. 2014, poz.1144).

Artykuł z miesięcznika Przyjaciel przy Pracy 10/2015

www..przyjacielprzypracy.com.pl

Skomentuj