Co warto wiedzieć o kontrolach PIP i PIS?

Kontrole prowadzone przez PIP i PIS mogą spotkać każdą firmę. O ile wizyty Państwowej Inspekcji Pracy nikogo nie dziwią, o tyle kontrola Państwowej Inspekcji Sanitarnej wywołuje zdziwienie w zakładach pracy.

Zarówno Państwowa Inspekcja Pracy, jak Państwowa Inspekcja Sanitarna mogą skontrolować każdy zakład pracy, bez względu na branże. Wielu pracodawców mylnie kojarzy Państwową Inspekcję Sanitarną tylko z kontrolami przeprowadzanymi w stołówkach czy szpitalach, jednak to właśnie również ten organ nadzoruje przestrzeganie przepisów BHP, podobnie jak PIP.

Zakres kontroli PIP

Państwowa Inspekcja Pracy kontroluje przestrzeganie przepisów prawa pracy w szczególności legalność zatrudnienia oraz stosowanie się do zasad i przepisów BHP.

Kontrole z zakresu prawa pracy prowadzone przez PIP dotyczą m.in.:

  • legalności zatrudnienia,
  • ewidencji czasu pracy pracowników,
  • wynagrodzeń za pracę i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy,
  • urlopów, w tym związanych z rodzicielstwem,
  • akt osobowych, m.in.: badań lekarskich, szkoleń BHP,
  • opłacania składek na Fundusz Pracy.

Oprócz tego Państwowa Inspekcja Pracy:

  • wydaje i cofa zezwolenia na zatrudnianie dzieci,
  • ma prawo wnieść powództwo, a za zgodą osoby zainteresowanej – ma prawo do uczestnictwa w postępowaniu przed sądem pracy, w sprawach o ustalenie istnienia stosunku pracy,
  • udziela, na pisemny wniosek osoby zainteresowanej, informacji o minimalnych warunkach zatrudnienia pracowników,
  • ściga wykroczenia przeciwko prawom pracownika.

Kontrole z zakresu bhp prowadzone przez PIP dotyczą m.in:

  • stosowania środków zapobiegających wypadkom, tym samym PIP bada okoliczności i przyczyny wypadków przy pracy,
  • stosowania środków zapobiegających chorobom zawodowym – analizowanie przez PIP przyczyn chorób zawodowych,
  • wyrobów wprowadzanych do obrotu lub oddanych do użytku pod względem spełnienia przez nie zasadniczych lub innych wymagań dotyczących bhp, określonych w odrębnych przepisach,
  • przestrzegania wymagań bhp, określonych w ustawie o organizmach genetycznie zmodyfikowanych.

Państwowa Inspekcja Pracy sprawuje także nadzór nad przestrzeganiem warunków stosowania substancji określonych przez Europejską Agencję Chemikaliów na podstawie rozporządzenia nr 1907/2006 (WE).

Zakres kontroli tego organu może być rozszerzony o dodatkowe aspekty jeżeli prowadzona jest działalność w zakresie m.in.: agencji zatrudnienia.

Kto podlega kontroli PIP? 

1. Pracodawcy,

2. Niebędący pracodawcami przedsiębiorcy i inne jednostki organizacyjne – na rzecz których jest świadczona praca przez osoby fizyczne, w tym przez osoby wykonujące na własny rachunek działalność gospodarczą, bez względu na podstawę świadczenia tej pracy,

3. Podmioty świadczące usługi:

– pośrednictwa pracy,

– doradztwa personalnego,

– poradnictwa zawodowego, 

– pracy tymczasowej.

Jakie uprawnienia ma inspektor pracy? 

Inspektorzy pracy są uprawnieni do przeprowadzania, bez uprzedzenia i o każdej porze dnia i nocy, kontroli przestrzegania przepisów prawa pracy oraz stanu bezpieczeństwa i higieny pracy, a także mają uprawnienia do:

  • swobodnego wstępu na teren zakładu pracy i do obiektów, 
  • oględzin pomieszczeń, stanowisk pracy, maszyn i urządzeń, 
  • żądania informacji, wzywania i przesłuchiwania,
  •  żądania okazania dokumentów, 
  • wglądu do decyzji innych organów kontroli i nadzoru,
  • utrwalenia przebiegu i wyników oględzin,
  •  odpisu i wyciągów dokumentów,
  •  sprawdzenia tożsamości osób,
  •  korzystania z pomocy biegłych i specjalistów. 

Protokół kontroli 

Każda kontrola udokumentowana jest za pomocą protokołu. Protokół podpisuje inspektor pracy prowadzący kontrolę lub organ reprezentujący podmiot kontrolowany. 

Kontrolowanemu przysługuje prawo zgłoszenia, przed podpisaniem protokołu kontroli, umotywowanych zastrzeżeń do ustaleń zawartych w protokole. Zastrzeżenia należy zgłosić na piśmie w terminie 7 dni od dnia przedstawienia protokołu. 

Co ważne w protokole nie można dokonywać poprawek, skreśleń ani uzupełnień bez omówienia ich na końcu protokołu, z wyjątkiem sprostowania oczywistych omyłek pisarskich i rachunkowych, które parafuje inspektor pracy, oznaczając parafy datą ich dokonania. 

Odmowa podpisania protokołu przez osobę lub organ reprezentujący podmiot kontrolowany nie stanowi przeszkody do zastosowania przez inspektora pracy stosownych środków prawnych przewidzianych ustawą.

Kopię protokołu kontroli inspektor pracy pozostawia podmiotowi kontrolowanemu.

W przypadku nie stwierdzenia uchybień wynik kontroli może być udokumentowany w formie notatki urzędowej, która powinna zawierać zwięzły opis stanu faktycznego stwierdzonego w czasie kontroli. 

Zakres kontroli Państwowej Inspekcji Sanitarnej

Państwowa Inspekcja Sanitarna realizuje zadania z zakresu zdrowia publicznego, w szczególności przez sprawowanie nadzoru nad warunkami:

  1. higieny środowiska,
  2. higieny pracy w zakładach pracy,
  3. higieny radiacyjnej,
  4. higieny procesów nauczania i wychowania,
  5. higieny wypoczynku i rekreacji,
  6. zdrowotnymi żywności, żywienia i przedmiotów użytku,
  7. higieniczno-sanitarnymi, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia, w których są udzielane świadczenia zdrowotne.

Państwowa Inspekcja Sanitarna sprawując nadzór sanitarny obejmuje swoją kontrolą przestrzegania przepisów z zakresu:

  • warunków zdrowotnych środowiska pracy z uwzględnieniem badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia,
  • występowania czynników szkodliwych na stanowiskach pracy: chemicznych, fizycznych i biologicznych,
  • występowania substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy,
  • bezpieczeństwa i higieny pracy przy zabezpieczaniu i usuwaniu wyrobów zawierających azbest,
  • profilaktycznych badań lekarskich pracowników,
  • oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy,
  • zapewnienia w środowisku pracy środków ochrony zbiorowej i środków ochrony indywidualnej,
  • produktów biobójczych i substancji czynnych oraz ich stosowania w działalności zawodowej,
  • substancji chemicznych i mieszanin oraz ich stosowania z uwzględnieniem przepisów ustawy Kodeks pracy i ustawy o substancjach chemicznych i ich mieszaninach,
  • utrzymania należytego stanu higienicznego zakładów pracy;
  • ponadto w ramach przeglądu stanowisk pracy kontrola obejmuje:

– stosowane procesy produkcyjne i technologie, z uwzględnieniem emitowanych czynników szkodliwych dla zdrowia,

– surowce, materiały, niebezpieczne substancje chemiczne i produkty biobójcze.

Jakie dokumenty mogą zostać skontrolowane przez PIS?

Państwowa Inspekcja Sanitarna podczas kontroli ma prawo skontrolować m.in.:

  1. sprawozdania z badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia,
  2. rejestry i karty badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy – w tym zapoznanie pracowników z wynikami badań i pomiarów,
  3. zaświadczenia lekarskie pracowników o przeciwwskazaniach zdrowotnych do wykonywania pracy na określonym stanowisku,
  4. ocena ryzyka zawodowego,
  5. rejestry czynników rakotwórczych i mutagennych; biologicznych czynników szkodliwych, chorób zawodowych,
  6. karty charakterystyki, spis substancji chemicznych i ich mieszanin,
  7. Instrukcje BHP

Jakie uprawnienia ma Państwowa Inspekcja Pracy?

Państwowy inspektorat sanitarny ma uprawnienia do:

  • swobodnego wstępu na teren i do obiektów,
  • oględzin obiektów, pomieszczeń, stanowisk pracy, maszyn i urządzeń,
  • żądania informacji, wzywania i przesłuchiwania,
  • żądania okazania dokumentów,
  • pobierania próbek,
  • nakazu usunięcia uchybień,
  • wstrzymania produkcji.

Nie każda kontrola musi wiązać się ze stresem. Właściwe przygotowanie się pracodawcy do kontroli gwarantuje pozytywny wynik i rzadsze kontrole.

Podstawa prawna:

  1. Ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2017 r. poz. 1261, z późn. zm.),
  2. Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. z 2017 r. poz. 786, z późn. zm),
  3. Ustawa z dnia 26 czerwca 1794 r.- Kodeks pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 108 i z 2018 r. poz. 4 i 138).

Źródła:

  1. www.gios.gov.pl,
  2. www.pip.gov.pl.

Skomentuj