Eksploatacja sieci gazowych – wymagania kwalifikacyjne

Przedstawiciel kierownictwa oraz pracownik dozoru upoważniony do zatwierdzenia poleceń i harmonogramów prac gazoniebezpiecznych muszą spełniać wymagania kwalifikacyjne dla osób zajmujących się eksploatacją sieci gazowej.

Pracami gazoniebezpiecznymi są wszystkie pracy prowadzone na czynnych urządzeniach, sieciach i instalacjach gazowych, przy których wydzielają się lub mogą się wydzielać ilości zdolne powodować zatrucie (uduszenie) wybuch lub pożar.

W każdym zakładzie gazowniczym powinien znajdować się aktualny wykaz osób upoważnionych przez dyrektora zakładu do wydawania poleceń na wykonanie prac gazoniebezpiecznych oraz zatwierdzania harmonogramów prac gazoniebezpiecznych.

Wszystkie prace gazoniebezpieczne muszą być prowadzone i nadzorowane wyłącznie przez pracowników:

• kierujących eksploatacją sieci gazowej,
• na stanowiskach co najmniej mistrza służb sieciowych, posiadających minimum 3-letnią praktykę w eksploatacji sieci gazowej i mających dodatkowe kwalifikacje w zakresie dozoru urządzeń energetycznych.

W przypadku prac związanych z wykonywaniem przyłączy o średnicy nominalnej nieprzekraczającej 50 mm do czynnych gazociągów o ciśnieniu nominalnym nie większym niż 0,5 MPa dopuszczalne jest prowadzenie prac gazoniebezpiecznych przez osoby posiadające uprawnienia typu (E) w zakresie eksploatacji urządzeń energetycznych.

Za wyznaczenie osoby prowadzącej prace gazoniebezpieczne (w zależności od charakteru i stopnia trudności) odpowiedzialny jest poleceniodawca.

Kierowanie pracami gazoniebezpiecznymi o znacznym stopniu trudności i zagrożenia powinno być prowadzone bezpośrednio przez osobę zatrudnioną na stanowisku kierownika, posiadającą odpowiednie kwalifikacje.

Pracownicy zatrudnieni przy pracach gazoniebezpiecznych powinni posiadać:

1. kwalifikacje określone w rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacja urządzeń, instalacji i sieci. (Dz. U. poz. 828, z późn. zm.),
2. kwalifikacje zawodowe wynikające z taryfikatora (w przypadku spawaczy konieczne są dodatkowe uprawnienia).

A więc:

• osoba nadzorująca prace powinna posiadać ważne świadectwo kwalifikacyjne uprawniające do wykonywania prac w zakresie dozoru,
• pracownicy bezpośrednio wykonujący prace powinni posiadać ważne świadectwo kwalifikacyjne uprawniające do wykonywania prac w zakresie eksploatacji.

Do jakich rodzajów urządzeń, instalacji i sieci gazowych wymagane jest posiadanie kwalifikacji?

Posiadanie kwalifikacji wymagane jest przy urządzeniach, instalacjach i sieciach gazowych wytwarzających, przetwarzających, przesyłających, magazynujących i zużywających paliwa gazowe, takich jak:

1. urządzenia do produkcji paliw gazowych, generatory gazu;
2. urządzenia do przetwarzania i uzdatniania paliw gazowych, rozkładnie paliw gazowych, urządzenia przeróbki gazu ziemnego, oczyszczalnie gazu, rozprężanie i rozlewnie gazu płynnego, odazotownie, mieszalnie;
3. urządzenia do magazynowania paliw gazowych;
4. sieci gazowe rozdzielcze o ciśnieniu nie wyższym niż 0,5 MPa (gazociągi i punkty redukcyjne, stacje gazowe);
5. sieci gazowe przesyłowe o ciśnieniu powyżej 0,5 MPa (gazociągi, stacje gazowe, tłocznie gazu);
6. urządzenia i instalacje gazowe o ciśnieniu nie wyższym niż 5 kPa;
7. urządzenia i instalacje gazowe o ciśnieniu powyżej 5 kPa;
8. przemysłowe odbiorniki paliw gazowych o mocy powyżej 50 kW;
9. turbiny gazowe;
10. aparatura kontrolno-pomiarowa, urządzenia sterowania do sieci, urządzeń i instalacji wymienionych w pkt 1 – 9.

Pracownicy, którzy nie uzyskali lub nie posiadają aktualnego świadectwa kwalifikacyjnego uprawniającego do zajmowania się eksploatacją urządzeń, sieci i instalacji gazowych na stanowisku eksploatacji, mogą wykonywać prace wyłącznie poza obszarem gdzie występuje lub może wystąpić atmosfera wybuchowa. Niniejsze prace dotyczą między innymi: wykonywania wykopów montażowych, czynności przygotowawczych, zapewnienia asekuracji, itp. Muszą oni jednak odbyć przeszkolenie w zakresie bhp i ppoż. oraz pracować pod nadzorem osoby posiadającej uprawnienia. Osoba nadzorująca prace zobowiązana jest do stałego przebywania na miejscu prowadzenia pracy gazoniebezpiecznej przez cały okres jej trwania. W przypadku powstania zagrożenia życia lub zdrowia ludzkiego podczas wykonywania prac gazoniebezpiecznych, niezwłocznie wstrzymuje realizację prac, zabezpiecza miejsce pracy i powiadamia poleceniodawcę o zaistniałej sytuacji.

Zabrania się dopuszczania do prac osób, które:

• nie zostały przeszkolone pod względem bhp,
• nie posiadają wymaganych kwalifikacji zawodowych,
• nie wykazują dostatecznej znajomości zasad i przepisów bhp, wymaganych na danym stanowisku pracy,
• nie posiadają wymaganych środków ochrony osobistej,
• znajdują się w czasowej niedyspozycji zdrowotnej lub mają ograniczenia zdrowotne – nie można dopuścić do prac gazoniebezpiecznych pracownika, który w dniu wykonywania tych prac zgłosił swoją niedyspozycję.

Prace gazoniebezpieczne powinny być wykonywane przez co najmniej dwóch pracowników. Dopuszczalne jest jednak wykonywanie przez jednego pracownika niżej wymienionych prac gazoniebezpiecznych:

• pobieranie w wyznaczonych punktach sieci gazowej próbek paliwa gazowego, pod warunkiem, że maksymalne ciśnienie robocze w sieci gazowej jest mniejsze lub równe 0,5 MPa, zaś w instalacjach gazowych jest mniejsze lub równe 5 kPa,
• montaż i demontaż gazomierzy o przepustowości ≤ 10m3 /h,
• montaż i demontaż reduktorów ciśnienia gazu na przyłączach o przepustowości ≤ 10m3 /h,
• uruchamianie instalacji gazowych w budynkach mieszkalnych jednorodzinnych oraz lokalach mieszkalnych w budynkach wielorodzinnych.

Podstawa prawna:

1. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacja urządzeń, instalacji i sieci. (Dz. U. poz. 828, z późn. zm.)