Gaśnice w miejscu pracy

Zgodnie z Kodeksem pracy pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy. Przepis ten odnosi się także do kwestii związanych z ochroną przeciwpożarową.

Jednym z podstawowych elementów zapewniających właściwy poziom ochrony przeciwpożarowej w miejscu pracy jest wyposażenie zakładu w gaśnice.

Zasady rozmieszczania gaśnic, ich rodzaje oraz ich ilość i obiekty, w jakich powinny się znajdować określają przepisy rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. poz. 719).

Prawidłowe rozmieszczenie gaśnic w każdym obiekcie daje duże szanse na szybkie ugaszenie ognia lub pozwala skutecznie z nim walczyć aż do przybycia odpowiednich służb.

Obiekty muszą być wyposażone w gaśnice, spełniające wymagania Polskich Norm dotyczących gaśnic. Podstawowym warunkiem dotyczącym rozmieszczenia gaśnic jest przede wszystkim to, że muszą być łatwo dostępne i widoczne. Muszą być także łatwo zdejmowalne. Do obsługi gaśnic nie trzeba mieć specjalnego przeszkolenia, jednak aby móc zareagować szybko i sprawnie w przypadku zagrożenia, należy umieć się nią posługiwać.

 Rodzaje gaśnic powinny być dostosowane do rodzaju pożarów, które mogą wybuchnąć w obiekcie. Na podstawie przepisów ww. aktu wykonawczego można wyróżnić 5 grup pożarów:

A – pożary materiałów stałych, zwykle pochodzenia organicznego, których normalne spalanie zachodzi z tworzeniem żarzących się węgli np.: drewno, tkaniny, papier;

B – cieczy i materiałów stałych topiących się, np.: benzyna, nafta i jej pochodne, alkohol, aceton, eter, oleje, lakiery, parafina, stearyna;

C – gazów, np.: metan, acetylen, propan, wodór;

D – metali, np.: lit, sód, potas, glin, magnez;

F – tłuszczów i olejów w urządzeniach kuchennych.

Rodzaje gaśnic

Ze względu na środek gaśniczy możemy wyróżnić:

1. Gaśnice pianową – środek gaśniczy w postaci wodnego roztworu środka pianotwórczego. Gaśnice te mają zastosowanie zwłaszcza do gaszenia pożarów grupy A i B;
2. Gaśnice śniegową – środek gaśniczy w postaci skroplonego dwutlenku węgla. Nie wolną nią gasić ludzi, gdyż temperatura wydostającego się dwutlenku węgla z gaśnicy dochodzi do – 80°C. Gaśnice te sprawdzają się przy gaszeniu pożarów z grup B i C;
3. Gaśnice proszkową – środkiem gaśniczym jest proszek. Gaśnica ta ma zastosowanie wszędzie tam, gdzie zanieczyszczenie proszkiem nie jest szkodliwe dla gaszonych przedmiotów. Gaśnice proszkowe przeznaczone są do gaszenia pożarów z grup A, B i C albo B, C w zależności od rodzaju użytego proszku.
4. Gaśnice  halonową – środkiem gaśniczym są chlorowcopochodne węglowodorów. Odpowiednie do gaszenia pożarów typu B i C.

Więcej na temat rodzajów gaśnic i ich budowy mogą Państwo przeczytać w artykule Budowa i rodzaje gaśnic.

Gaśnice – zasady rozmieszczania

Ilość środka gaśniczego powinna wynosić:

Jedna jednostka masy środka gaśniczego 2 kg (lub 3 dm³) zawartego w gaśnicach przypada (z  wyjątkiem przypadków określonych w przepisach szczególnych) na każde:

1. 100 m² powierzchni strefy pożarowej w budynku, niechronionej stałym urządzeniem gaśniczym:

a) zakwalifikowane do kategorii zagrożenia ludzi: ZL I (obiekty zawierające pomieszczenia przeznaczone do jednoczesnego przebywania 50 osób np. sala kinowa), ZL II (przede wszystkim przeznaczone do użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się np. szpital), ZL III (obiekty użyteczności publicznej np. urzędy), ZL V (obiekty zamieszkania zbiorowego np. hotele),

b) produkcyjnej i magazynowej o gęstości obciążenia ogniowego ponad 500 MJ/m²,

c) zawierającej pomieszczenie zagrożone wybuchem;

2. 300 m² powierzchni strefy pożarowej niewymienionej w pkt 1.

W przypadku obiektów zakwalifikowanych do ZL IV (obiekty mieszkalne) nie wymagają one wyposażenia w gaśnice.

Gaśnice w obiektach powinny być rozmieszczone:

1. w miejscach łatwo dostępnych i widocznych, w szczególności:
   – przy wejściach do budynków,
   – na klatkach schodowych,
   – na korytarzach,
   – przy wyjściach z pomieszczeń na zewnątrz,
2. w miejscach nienarażonych na uszkodzenia mechaniczne oraz działanie źródeł ciepła (piece, grzejniki),
3. w obiektach wielokondygnacyjnych – w tych samych miejscach na każdej kondygnacji, jeżeli pozwalają na to istniejące warunki.

Dodatkowo przy rozmieszczaniu gaśnic muszą być spełnione następujące warunki:

• odległość z każdego miejsca w obiekcie, w którym może przebywać człowiek, do najbliższej gaśnicy nie powinna być większa niż 30 m,
• do gaśnic powinien być zapewniony dostęp o szerokości co najmniej 1 m.

Wyposażenie w gaśnice magazynów, w których są składowane butle z gazem płynnym, oraz stacji paliw płynnych określa rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie.

Urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice powinny być poddawane przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym zgodnie z zasadami określonymi w Polskich Normach dotyczących urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic, w odpowiedniej dokumentacji technicznej oraz instrukcjach obsługi. Przeglądy te powinny być przeprowadzane w okresach i w  sposób zgodny z instrukcją ustaloną przez producenta. Z przepisów rozporządzenia  w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów wynika jednak, że powinny być przeprowadzane nie rzadziej niż raz w roku.