Kontrole i rozstrzyganie sporów z zakresu prawa pracy

Spory dotyczące stosunku pracy rozstrzyga sąd pracy, jednak polubowne załatwienie sporu wynikającego ze stosunku pracy nadal jest traktowane jako powinność pracodawcy i pracownika.

Sądy pracy

Sprawy ze stosunku pracy są rozstrzygane przez sądy pracy. Nie podlegają właściwości sądów pracy spory dotyczące:

• ustanawiania nowych warunków pracy i płacy,
• stosowania norm pracy. 

Sądy pracy pierwszej instancji są tworzone jako wydziały sądów rejonowych, pod nazwami: wydział pracy lub wydział pracy i ubezpieczeń społecznych.

Do właściwości sądów rejonowych, bez względu na wartość przedmiotu sporu, należą sprawy z zakresu prawa pracy:

• ustalenie istnienia stosunku pracy,
• o uznanie bezskuteczności wypowiedzenia stosunku pracy,
• przywrócenie do pracy i przywrócenie poprzednich warunków pracy lub płacy oraz łącznie z nimi dochodzone roszczenia
• odszkodowanie w przypadku nieuzasadnionego lub naruszającego przepisy wypowiedzenia oraz rozwiązania stosunku pracy,
• sprawy dotyczące kar porządkowych i świadectwa pracy oraz roszczenia z tym związane.

Sądy pracy drugiej instancji istnieją jako wydziały sądów okręgowych (w niektórych sądach wyodrębniono wydziały rozstrzygające tylko sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych) pod nazwami: wydział pracy, wydział ubezpieczeń społecznych lub wydział pracy i ubezpieczeń społecznych.

Właściwość sądu

Pozew może być wniesiony:

• bądź do sądu właściwości ogólnej pozwanego (miejsce zamieszkania lub siedziba pracodawcy);
• bądź do sądu, w którego okręgu praca jest, była lub miała być wykonywana,
• bądź do sądu w którego okręgu znajduje się zakład pracy.

Terminy na odwołanie się do sądu pracy

Termin na wniesienie sprawy do sądu pracy wynosi 21 dni:

• od dnia doręczenia pisma wypowiadającego umowę o pracę,
• od dnia doręczenia zawiadomienia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia,
• od dnia wygaśnięcia umowy o pracę,
• od dnia doręczenia zawiadomienia o odmowie przyjęcia do pracy w przypadku żądania nawiązania umowy o prace.

Jeżeli jednak pracownik nie odwołał się na czas bez swojej winy, sąd pracy na jego wniosek powinien przywrócić mu termin do wniesienia tego odwołania. Następuje to na wniosek pracownika o przywrócenie terminu. Wnosi się go do sądu pracy w ciągu 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu. We wniosku należy uprawdopodobnić okoliczności uzasadniające przywrócenie terminu.