„Kontrole na małych budowach” – ogólnopolska akcja Państwowej Inspekcji Pracy

Najwięcej zagrożeń zawodowych oraz wypadkowych występuje na małych budowach. Dlatego Państwowa Inspekcja Pracy z początkiem czerwca wprowadziła w życie akcję „Kontrole na małych budowach”, której celem jest zapobieganie wypadkom przy pracy.

Państwowa Inspekcja Pracy jest organem powołanym do sprawowania nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów dotyczących legalności zatrudnienia i innej pracy zarobkowej w zakresie określonym w ustawie o Państwowej Inspekcji Pracy.

Do zadań Państwowej Inspekcji Pracy należy m.in.:

• nadzór i kontrola przestrzegania przepisów prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów dotyczących stosunku pracy, wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy, czasu pracy, urlopów, uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem, zatrudniania młodocianych i osób niepełnosprawnych;
• kontrola legalności zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, wykonywania działalności;
• kontrola legalności zatrudnienia, innej pracy zarobkowej oraz wykonywania pracy przez cudzoziemców.

Statystyka wypadkowa

Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
• w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

W 2020 r. zgłoszono 62740 osób poszkodowanych w wypadkach przy pracy, jest to o 24,6% mniej niż w 2019 r. Również zmniejszyła się liczba osób poszkodowanych przypadających na 1000 pracujących (wskaźnik wypadkowości) odpowiednio z 6,15 na 4,62.

Osoby poszkodowane w wypadkach śmiertelnych stanowiły 0,3% wszystkich osób poszkodowanych, to stanowi wzrost o 0.1 p. proc. w stosunku do 2019 r. Zmniejszyła się natomiast liczba poszkodowanych w wypadkach ciężkich (o 4,9% w odniesieniu do 2019 r.) oraz w wypadkach z innym skutkiem (o 24,7%).

Więcej o statystyce wypadkowej z 2020 r. w artykule Bezpieczniejsza praca w dobie pandemii? Mniej poszkodowanych w wypadkach przy pracy.

Kontrole na małych budowach

Postępowanie kontrolne ma na celu ustalenie stanu faktycznego w zakresie przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów dotyczących legalności zatrudnienia oraz udokumentowanie dokonanych ustaleń. Kontrole przeprowadzają inspektorzy pracy, działający w ramach właściwości terytorialnej okręgowych inspektoratów pracy.

Chcąc ograniczyć wypadki przy pracy na małych budowach PIP zainicjowała akcję o charakterze ogólnopolskim – „Kontrole na małych budowach”. Wprowadzenie akcji spowodowane jest utrzymującą się wysoką liczbą stwierdzanych nieprawidłowości oraz wypadków przy pracy. Jej intencją jest jak największe ograniczenie zagrożeń wypadkowych. W czasie kontroli Państwowa Inspekcja Pracy m.in.:

• skontroluje ważność posiadanych uprawnień kwalifikacyjnych,
• oceni przygotowanie pracowników do pracy,
• zweryfikuje, czy zapewnione zostały niezbędne środki ochrony zbiorowej i indywidualnej,
• oceni koordynacje prac w miejsc budowy.

a także poprzez usunięcie nieprawidłowości występujących podczas prowadzenia prac budowlanych, które powodują zagrożenie dla życia lub zdrowia osób pracujących w mniejszych firmach zapewni im bardziej bezpieczne i higieniczne warunki pracy.

Budownictwo jest branżą, w której wypadki śmiertelne zdarzają się najczęściej. Podczas prac budowlanych ma miejsce co trzeci śmiertelny wypadek przy pracy. Z kontroli prowadzonych przez Państwową Inspekcję Pracy wynika, że najwięcej zagrożeń zawodowych oraz wypadkowych występuje na małych budowach.

Według danych opublikowanych przez GUS w 2020 roku poszkodowanych w wypadkach na budowie zostało 3872 osoby, z czego 57 pracowników było w stanie ciężkim, a śmierć poniosło 39 osób (w 2019 r. śmierć w wyniku wypadku na budowie poniosło 5 osób więcej). Za śmiertelny wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku.

Jak pokazują statystyki najwięcej wypadków przy pracy w budownictwie dochodzi na wskutek nieprawidłowego zachowania się pracownika. Nieprawidłowe zachowanie się pracownika nie zawsze jednak musi być podyktowane jego lekkomyślnością i brakiem wyobraźni. Problemem w tym przypadku może okazać się niewłaściwe przeszkolenie lub nawet brak przeszkolenia do pracy ze strony przełożonego. Oprócz tego pracownik powinien pracować z narzędziami i urządzeniami w pełni sprawnymi i bezpiecznymi. Z wyników inspekcji wykonanych w poprzednich latach wynika, że w przypadku 90% firm, w których przeprowadzono kontrole doszło do łamania praw pracownika w kwestii zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Według PIP największy problem stanowią prace na wysokości bez odpowiedniego zabezpieczenia pracowników przed upadkiem oraz:

• zły stan elementów technicznych maszyn i urządzeń,
• niesprawne elementy sterowania, wyłączniki i urządzenia ochronne,
• brak osłon części maszyn będących w ruchu np. betoniarek,
• brak dokumentacji maszyn i urządzeń uprawniających do ich eksploatacji,
• niedokonywanie przeglądów i konserwacji maszyn i urządzeń,
• brak skutecznego nadzoru nad prowadzonymi pracami budowlanymi.

Inspektorzy otrzymali polecenie przeprowadzania czynności kontrolnych w różnych porach dnia, a także podczas weekendów. Zebrane podczas akcji wyniki przyczynią się do opracowania przyszłego zakresu działań prewencyjnych i kontrolnych.

Źródło:

1. pip.gov.pl
2. stat.gov.pl

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1205) 
2. Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. z 2019 r. poz. 1251)