Metody badania wypadków
Modele zdarzeń wypadkowych przedstawiają sekwencje zdarzeń lub wzajemne powiązania pośrednich przyczyn wypadków prowadzących do urazu lub utraty zdrowia.
Celem tworzenia modelu wypadku jest zrozumienie, jak i dlaczego wypadki się zdarzają.
Model wypadku powinien umożliwić:
- opisanie zdarzenia wypadkowego,
• zidentyfikowanie przyczyn pośrednich wypadku,
• określenie powiązań pomiędzy przyczynami,
• zaprojektowanie działań profilaktycznych,
• umiejscowienie tych działań we wszystkich fazach wypadku,
• powiązanie z elementami ryzyka zawodowego.
Stosowanie modeli w badaniu wypadków pomaga zespołom powypadkowym w:
• tworzeniu świadomego obrazu faz wypadku,
• zadawaniu właściwych pytań i ustalaniu informacji, które należy zebrać oraz sprawdzeniu, czy zebrano właściwe informacje,
• oszacowaniu zebranych danych,
• ustalaniu kierunków dalszych badań w celu znalezienia głębszych przyczyn,
• analizowaniu relacji pomiędzy poszczególnymi informacjami,
• identyfikowaniu i ustalaniu właściwych działań profilaktycznych,
• komunikowaniu się między poszczególnymi członkami zespołu w celu ustalenia płaszczyzny odniesienia w badaniu wypadku.
Do najczęściej spotykanych metod badania wypadku przy pracy należą:
• metoda TOL, która skupia się na rozpoznaniu przyczyn technicznych (T), organizacyjnych (O) i ludzkich (L) i jest szczególnie wskazana przy badaniu prostych, lekkich wypadków oraz do wstępnej identyfikacji przyczyn w wypadkach bardziej złożonych,
• metoda analizy bezpieczeństwa pracy jest szczegółową analizą poszczególnych czynności poprzedzających wydarzenie i wykonywanych w jego trakcie w powiązaniu z analizą ryzyka. Jest również wskazana do badania wypadków lekkich i jako wstęp do analizy drzewa przyczyn,
• metoda „4 x dlaczego” polega na dochodzeniu przyczyn przez zadawanie pytań,
• metoda analizy awarii i ich skutków odnosi się głównie do awarii maszyn, urządzeń, instalacji i ma na celu ustalenie przyczyn technicznych,
• metoda analizy odchyleń szuka przyczyn poprzez analizowanie możliwych odchyleń od normy (technicznych, organizacyjnych i ludzkich).
Kilka metod bazuje na szczegółowej analizie poszczególnych czynności. Spośród nich najbardziej znane są:
• analiza sekwencji zdarzeń (analiza drzewa zdarzeń), która analizuje przebieg zdarzeń za pomocą logicznego schematu „drzewa błędów”. Jest to metoda wymagająca dużej wiedzy i doświadczenia, ale pozwala na badanie złożonych wypadków, a także ma szczególne znaczenie dla profilaktyki,
• analiza drzewa przyczyn analizuje łańcuch przyczyn za pomocą logicznego schematu. Jest to metoda wymagająca dużej wiedzy i doświadczenia, ale pozwala na badanie złożonych wypadków, a także ma szczególne znaczenie dla profilaktyki,
• analiza STEP – analiza strategiczna przedsiębiorstwa bazująca na czterech elementach: społecznym, technologicznym, ekonomicznym i politycznym, jest metodą bardziej złożoną i polega na odtwarzaniu sekwencji wydarzeń i tworzeniu obrazu powiązań pomiędzy nimi,
• analiza według modelu OARU (Occupational Acident Reserach Unit) bazuje na modelu procesowym i ukazuje, w jaki sposób system produkcyjny przechodzi od fazy normalnej do fazy, w której następuje wypadek, i ma za zadanie określenie i analizę poszczególnych faz wypadku, a także identyfi kację wielu faktów, które doprowadziły do wydarzenia. Sekwencja wypadku jest dzielona na 3 fazy: inicjacyjną, realizacji i urazu. Jej wyniki są szczególnie istotne dla projektowania działań profilaktycznych,
• metoda MORT jest złożoną metodą zaproponowaną w latach 70. XX wieku przez Billa Johnsona, opartą na schemacie logicznym (drzewo MORT – Management Oversight & Risk Tree) zaniedbań kierownictwa i nadmiernego ryzyka i wnika w obszar zarządzania przedsiębiorstwem,
• model KIK przedstawia elementy ryzyka zawodowego i wyodrębnia 4 fazy: przedwypadkowy, powstawania odchylenia, szkód i skutków, i szuka przyczyn w poszczególnych fazach wypadku w połączeniu z elementami ryzyka zawodowego. Pozwala ona na podstawie wyników badań na zastosowanie właściwych środków bezpieczeństwa i ich umiejscowienie w zarządzaniu ryzykiem,
• metoda WAIT jest złożoną metodą badania wypadków przy pracy z wykorzystaniem analizy odchyleń, szukaniem czynników wpływających na zidentyfikowane fakty, tworzeniem powiązań z wynikami oceny ryzyka zawodowego i poszukiwaniem przyczyn w zakresie zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy,
• metoda SCAT – Systematic Cause Analyais Technique – Systematyczna Analiza Przyczyn Wypadków jest algorytmem przeznaczonym do analizy wypadków przy pracy oraz zdarzeń potencjalnie wypadkowych, zalecanym przez norweską firmę Det Norske Veritas. Algorytm systematyzuje prowadzenie analizy wypadków przy pracy i zdarzeń potencjalnie wypadkowych, uwzględniając bardzo szeroko wszystkie możliwe przyczyny mające lub mogące mieć znaczenie.
Z uwagi na dużą ilość stosowanych modeli, które zresztą często pokrywają się i uzupełniają w pewnych obszarach, istnieje potrzeba zaproponowania połączonego modelu wypadku przy pracy, który łączyłby cechy opisanych modeli, a przeprowadzona z jego zastosowaniem analiza pozwoliłaby zidentyfikować przyczyny i okoliczności wypadku, a także dostarczyłaby danych do profilaktyki.
Zidentyfikowane przyczyny i okoliczności wypadków powinny umożliwić wypełnienie dokumentów wypadkowych.
Model taki powinien spełniać następujące cechy:
• umożliwienie opisu wydarzenia wypadkowego,
• zidentyfikowanie przyczyny bezpośredniej i pośredniej wypadku,
• określenie wzajemnych powiązań pomiędzy przyczynami,
• umożliwienie ustalenia działań profilaktycznych,
• odpowiednie umiejscowienie tych działań we wszystkich fazach wypadku,
• powiązanie z elementami ryzyka zawodowego,
• dostarczenie danych potrzebnych do wypełnienia statystycznej karty wypadku.
Chcesz dowiedzieć się więcej? Sprawdź!
Skomentuj