Nieprawidłowości w nawiązywaniu stosunku pracy – dane

W 1,6 tys. kontroli inspektorzy stwierdzili nieprawidłowości dotyczące nawiązywania stosunku pracy – wynika z danych PIP za 2018 r.

Najwięcej przypadków zatrudniania w ramach umów cywilnoprawnych zamiast umowy o pracę zanotowano w budownictwie oraz w usługach w zakresie handlu i napraw.

Z danych przekazanych przez Państwową Inspekcję Pracy wynika, że w minionym roku inspektorzy pracy przeprowadzili ponad 14 tys. kontroli przestrzegania zakazu zawierania umów cywilnoprawnych w warunkach wskazujących na istnienie stosunku pracy.

Zdecydowaną większość (89 proc.) kontrolowanych podmiotów stanowiły jednostki sektora własności prywatnej. Wśród skontrolowanych podmiotów przeważały te, które prowadzą działalność w zakresie: handel i naprawy (21,2 proc.), przetwórstwo przemysłowe (16,6 proc.) i budownictwo (13,1 proc.). Najwięcej kontroli przeprowadzono w podmiotach zatrudniających do 9 pracowników (39,9 proc.) lub od 10 do 49 pracowników (32,7 proc.).

W 2018 r. nieprawidłowości ujawniono w czasie 1601 kontroli (11,4 proc.). Dla porównania, w 2017 r. nieprawidłowości takie wykazano w czasie 2345 kontroli (13,2 proc.), a w I półroczu 2019 r. w czasie 757 kontroli (14,8 proc.).

W 2018 r. najwięcej przypadków zatrudniania w ramach umów cywilnoprawnych w warunkach charakterystycznych dla stosunku pracy zanotowano w budownictwie (14,5 proc.) oraz w podmiotach świadczących usługi w zakresie handlu i napraw (13,4 proc.). W sektorze przetwórstwa przemysłowego nieprawidłowości sięgnęły 11 proc.

W związku z wykroczeniami przeciwko prawom pracownika w 352 przypadkach inspektorzy pracy nałożyli karę grzywny (w formie mandatu). Do sądów skierowali 65 wniosków o ukaranie, a także zastosowali 297 środków oddziaływania wychowawczego. Skierowane zostały również cztery zawiadomienia do prokuratury o podejrzeniu popełnienia przestępstwa.

Ponadto inspektorzy pracy podczas kontroli udzielili 26,7 tys. porad z zakresu prawnej ochrony pracy (w tym porad dotyczących stosowania prawidłowych kryteriów decydujących o wyborze formy zatrudnienia) oraz 8,5 tys. porad z zakresu legalności zatrudnienia.

PIP jako jedną z podstawowych przyczyn ujawnianych nieprawidłowości od wielu lat wskazuje stopień skomplikowania przepisów i problemy z ich interpretacją.

Dlatego jednym z postulatów pozostaje nowelizacja przepisów prawa pracy, mająca na celu m.in. uproszczenie unormowań z zakresu prawa pracy, a także wprowadzenie rozwiązań utrudniających omijanie tych przepisów, których naruszanie wpływa na stabilność prawną i bezpieczeństwo pracowników. Umożliwiłoby to pracodawcom usuwanie wątpliwości interpretacyjnych utrudniających zgodne z przepisami funkcjonowanie, a inspektorom pracy osiągnięcie trwałej poprawy stanu praworządności–  ocenia PIP.

Inspekcja dodaje, że każdego roku dzięki działaniom inspektorów pracy tysiące osób wykonujących wcześniej pracę na podstawie umów cywilnoprawnych lub bez żadnej umowy otrzymuje umowy o pracę. W 2018 r. było to 14,6 tys. zawartych umów o pracę, w 2017 r. – 17,1 tys., w 2016 r. – 8,8 tys.

Podobnie jak w latach wcześniejszych PIP proponuje wprowadzenie do polskiego ustawodawstwa instrumentów, które pozwalałyby na skuteczne egzekwowanie przestrzegania zakazu zastępowania umów o pracę umowami cywilnoprawnymi (np. ustanowienie domniemania istnienia stosunku pracy dla osób wykonujących pracę najemną w warunkach o przeważających cechach charakterystycznych dla stosunku pracy).

Zdaniem PIP pożądanym rozwiązaniem w walce z nielegalnym zatrudnieniem byłoby również wprowadzenie obowiązku zgłaszania każdego podlegającego ubezpieczeniu społecznemu pracobiorcy do tego ubezpieczenia przed dopuszczeniem go do wykonywania pracy (podobnie jak dzieje się to w przypadku potwierdzenia na piśmie umowy o pracę).

Skomentuj