Nowe przepisy bhp przy obsłudze żurawi

15 listopada w Dzienniku Ustaw zostało opublikowane nowe rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze żurawi wieżowych i szybkomontujących. Nowe przepisy wejdą w życie 16 lutego 2019 r.

Od paru miesięcy pracowano nad szczegółowymi przepisami dotyczącymi zasad i warunków bezpiecznej pracy operatorów żurawi oraz innych osób pracujących bezpośrednio przy żurawiu tj. sygnalisty i hakowego. Regulacje te zostały zawarte w nowym rozporządzeniu w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze żurawi wieżowych i szybkomontujących.

W 2013 r. zostało uchylone rozporządzenia z dnia 20 marca 1954 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze żurawi. Uchylone rozporządzenie zawierało w szczególności regulacje w zakresie:

  1. warunków, jakie musiał spełniać pracownik obsługujący żurawie,
  2. czasu pracy osób obsługujących żuraw,
  3. obowiązki i zasady prowadzenia książki kontroli żurawia,
  4. obowiązków dźwigowego przy obsłudze żurawia,
  5. reguł postępowania w przypadku wystąpienia sytuacji stwarzającej lub mogącej stwarzać zagrożenie,
  6. sposobu porozumiewania się dźwigowego z ciężarowymi,
  7. konserwacji stałej urządzenia,
  8. nadzoru nad pracą dźwigowego,
  9. urządzenia kabiny,
  10. zabezpieczenia wejścia i galerii,
  11. oświetlenia terenu pracy żurawia,
  12. wzorów sygnalizacji dla podnoszenia i opuszczania ładunku,
  13. instrukcji w zakresie obsługi żurawia obejmującej powinności dźwigowego, ciężarowego oraz pracowników przeładunkowych.

Decyzję o uchyleniu tego rozporządzenia argumentowano jego przestarzałością. Wskazywano, że zapisy uchylonego rozporządzenia nie korespondowały z obecnym stanem techniki, jaki jest prezentowany przez producentów żurawi.

Z racji braku jednego konkretnego aktu prawnego dotyczącego zasad i warunków bezpiecznej pracy przy obsłudze żurawi, przez lata posiłkowano się regulacjami z różnych ustaw oraz aktów wykonawczych do tych ustaw np.:

  • Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.), w szczególności rozporządzenia:
  • Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
  • Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy,
  • Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie rodzajów prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej;
  • Ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym, w szczególności rozporządzenia:
  • Rady Ministrów z dnia 16 lipca 2002 r. w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu,
  • Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 października 2003 r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji niektórych urządzeń transportu bliskiego,
  • Ministra Gospodarki z dnia 18 lipca 2001 r. w sprawie trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych;
  • Ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności, w szczególności rozporządzenia:
  • Ministra Gospodarki z dnia 21 października 2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn,
  • Ministra Gospodarki z dnia 21 sierpnia 2007 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla sprzętu elektrycznego.

Niemniej jednak wyżej przedstawione regulacje nie wyczerpały w pełni przedmiotowej problematyki, tym samym w niewystarczający sposób oddawały aktualny stan uwarunkowań pracy i wymagania wynikające z przepisów bhp, które związane są z obsługą żurawi.

W opinii środowiska operatorów żurawi brak szczegółowego uregulowania kluczowych dla bezpiecznej eksploatacji żurawia zagadnień skutkował stale pogarszającymi się warunkami pracy, występowaniem niebezpiecznych zdarzeń i wypadków przy pracy, a także brakiem jednolitych praktyk oraz znacznym ograniczeniem możliwości kontroli warunków pracy. Ogólne przepisy bhp nie uwzględniały specyfiki pracy operatora żurawia. Dlatego też wprowadzenie nowego aktu prawnego ma na celu zapewnienie pracownikom obsługującym żurawie bezpiecznych warunków pracy.

Co określają nowe przepisy?

W pierwszej kolejności w rozporządzeniu przytoczono definicje m.in. dla operatora żurawia, sygnalisty, hakowego, instrukcji żurawia oraz instrukcji bezpieczeństwa prac transportowych.

Następnie określono jakie warunki muszą spełniać operator żurawia, sygnalista i hakowy. Przywołano wymóg ukończenia 18 lat zarówno przez operatora żurawia, sygnalistę i hakowego, a także obowiązek posiadania aktualnego orzeczenia lekarskiego o braku przeciwskazań do wykonywania pracy na wskazanych ww. stanowiskach pracy. Dodatkowo w przypadku kandydata na operatora żurawia przywołano obowiązek posiadania zaświadczenia kwalifikacyjnego do obsługi żurawi uzyskanego na podstawie przepisów dotyczących trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych.

Nowe przepisy rozdzielają funkcję operatora żurawia, sygnalisty i hakowego na różne osoby, co oznacza, że nie można wykonywać jednocześnie czynności dla ww. osób. Konieczne było także wprowadzenie wymogu zapewnienia łączności pomiędzy operatorem żurawia a sygnalistą. Potrzeba uregulowania tych kwestii wynikała przede wszystkim z pracy operatora żurawia na coraz większych wysokościach oraz utrudnionych w takiej sytuacji prawidłowych odczytów sygnałów ręcznych z dużych wysokości.

Kolejnym obowiązkiem wynikającym z nowych przepisów jest stosowanie przez sygnalistę i hakowego widocznych elementów odzieży lub wyposażenia pozwalających na odróżnienie tych osób od pozostałych pracowników.

Zasadniczą kwestią określoną w rozporządzeniu są czynności zabronione podczas obsługi żurawia, do których należą m.in.:

  • obsługiwanie niesprawnego żurawia,
  • zmienianie ustawień elementów zabezpieczających żurawia,
  • dokonywanie przeróbek części składowych żurawia,
  • obsługiwanie żurawia w warunkach atmosferycznych ograniczających widoczność, o zmroku lub w nocy bez dostatecznego oświetlenia zasięgu pracy żurawia,
  • obsługiwanie żurawia podczas wyładowań atmosferycznych,
  • obsługiwanie żurawia w trakcie prac związanych z transportem ładunków wielkowymiarowych przy prędkości wiatru w porywach powyżej 10 m/s.

Rozporządzenie określa także regulacje w zakresie postępowania w przypadku wystąpienia sytuacji niebezpiecznych, m.in. awaria, uszkodzenia żurawia bądź braku elementów konstrukcyjnych żurawia przy których należy wstrzymać prace.

Ważną kwestią zawartą w nowych przepisach jest obowiązek prowadzenia książki dyżurów dla każdego żurawia. W książce dyżurów operator żurawia wpisuje wszelkie zdarzenia, które mogą wystąpić przy obsłudze żurawia.

W rozporządzeniu określono również iż czynności operatora żurawia (łącznie z wejściem i zajściem z żurawia) nie mogą być wykonywane dłużej niż 8 godzin na dobę. Kwestia ta wymagała uregulowania z uwagi na to, że praca wykonywana przez operatora żurawia ma bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo pracy.

W przepisach odnajdziemy kwestie dotyczące wyposażenia kabiny żurawia. Ponadto uregulowano obowiązek zapewnienia odpowiednich warunków do wykonywania pracy operatowi żurawia m.in. oświetlenie terenu żurawia. Dodatkowo przewidziano obowiązek montażu dźwigu (windy) lub zapewniania innej drogi ułatwiającej dotarcie do stanowiska pracy przy żurawiach o wysokości powyżej 80 m. Zamiast dźwigu dopuszcza się w tym przypadku zastosowanie pomostu łączącego budynek z żurawiem, usytuowanego na wysokości nie mniej niż 80 m.

Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem § 20 i § 21, które wchodzą w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia, oraz § 22, który wchodzi w życie po upływie 12 miesięcy od dnia ogłoszenia.

Opisywane rozporządzenie zostało opublikowane 15 listopada br. w Dzienniku Ustaw, zatem większość przepisów tego aktu prawnego wchodzi w życie 16 lutego 2019 r.

Całość rozporządzenia Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 22 października 2018 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze żurawi wieżowych i szybkomontujacych można przeczytać tutaj.

Osoby zainteresowane kursem na operatora żurawia wieżowego zapraszamy do zapoznania się z informacjami.  

Podstawa prawna:

  1. Rozporządzenie Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 22 października 2018 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze żurawi wieżowych i szybkomontujacych (Dz. U. poz. 2147).

Źródła pomocnicze:

www.rcl.gov.pl

Skomentuj