Nowe rozporządzenie w sprawie substancji chemicznych

W Dz.U. z 3 sierpnia 2012 r. pozycja 890 ukazało się rozporządzenie w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy

Rozporządzenie weszło bez vacatio legis z dniem ogłoszenia bo dotychczasowe rozporządzenie na podstawie art. 88 ust. 3 ustawy z dnia 25 lutego 2011 o substancjach chemicznych i ich mieszaninach utraciło moc z dniem 9 kwietnia 2012 r. Przez kilka miesięcy pomimo że ministerstwo miało rok czasu na wydanie nowego rozporządzenia, nie było przepisów!

W uzasadnieniu do rozporządzenia znajdziemy dokładny opis zmian.
Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy, stanowi wykonanie upoważnienia ustawowego zawartego w art. 222 § 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. — Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm. .) w brzmieniu nadanym z dniem 8 kwietnia 2011 r. na mocy ustawy z dnia 25 lutego 2011 r. o substancjach chemicznych i ich mieszaninach (Dz. U. Nr 63, poz. 322), zwanej „ustawą”.

Dokonana ustawą zmiana treści przepisu upoważniającego dotyczyła wprowadzenia nowego nazewnictwa wynikającego z przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmieniającego i uchylającego dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 (Dz. Urz. UE L 353 z 31.12.2008, str. 1), zwanego „rozporządzeniem nr 1272/2008”, a tym samym nałożyła obowiązek wydania nowego rozporządzenia.

Rozporządzenie wdraża postanowienia dyrektywy 2004/37/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie ochrony pracowników przed zagrożeniem dotyczącym narażenia na działanie czynników rakotwórczych lub mutagenów podczas pracy (szósta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy Rady 89/391/EWG) (Dz. Urz. UE L 158 z 30.042004, str. 50; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 5, str. 35), zwanej „dyrektywą 2004/37/WE”.
Rozporządzenie zastępuje rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy (Dz. U. Nr 280, poz. 2771 oraz z 2005 r. Nr 160, poz. 1356), zwane „dotychczasowym rozporządzeniem”.

W rozporządzeniu zrezygnowano ze szczegółowego wykazu substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym.

Artykuł 2 dyrektywy 2004/37/WE został wdrożony w § 2 projektu przez wskazanie, że w tym zakresie wykaz substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym stanowią:
1) substancje chemiczne zaklasyfikowane jako rakotwórcze lub mutagenne;
a) kategorii 1A lub 1B zgodnie z rozporządzeniem nr 1272/2008,
b) kategorii 1 lub 2 zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 19 ust. 5 ustawy;
2) mieszaniny zawierające substancje wymienione w pkt 1 w stężeniach powodujących klasyfikację mieszaniny jako rakotwórczej lub mutagennej;
a) kategorii 1A lub 1B zgodnie z rozporządzeniem, o którym mowa w pkt 1 lit. a,
b) kategorii 1 lub 2 zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 19 ust. 5 ww. ustawy;
3) czynniki lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia. Powyższe rozwiązanie zgodne jest z przepisami dyrektywy 2004/37/WE.
Ponadto należy zauważyć, że w art. 61 rozporządzenia nr 1272/2008 zawarte zostały regulacje o charakterze przejściowym, dotyczące klasyfikowania, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin w okresie od dnia 1 grudnia 2010 r. do dnia 1 czerwca 2015 r.
Stosownie do art. 61 ust. 3 rozporządzenia nr 1272/2008, od dnia I grudnia 2010 r. do dnia 1 czerwca 2015 r. substancje są klasyfikowane zarówno zgodnie z dyrektywą 67/548/EWG, jak i rozporządzeniem nr 1272/2008.

W § 3  w stosunku do § 3 dotychczasowego rozporządzenia dodano normę, zgodnie z którą pracodawca zatrudniający pracownika w warunkach narażenia na działanie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym jest obowiązany wykonywać ich pomiary w trybie i z częstotliwością określoną w przepisach wydanych na podstawie art. 227 § 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. — Kodeks pracy. Przedmiotowy przepis wdraża postawienia zawarte w art. 3 i 14 dyrektywy 2004/37/WE.

Przepis § 4 projektu stanowi powtórzenie § 4 ust. 1, 3 i 4 dotychczasowego rozporządzenia, jednakże pojęcie „rodzaj kontaktu” użyte w § 4 ust. 1 pkt 5 dotychczasowego rozporządzenia zostało zastąpione pojęciem „droga narażenia” (§ 4 ust. 1 pkt 5 projektu), które bardziej precyzyjne określa drogę, jaką substancja chemiczna wchodzi w kontakt z organizmem pracownika.

Przepis § 5 został uzupełniony w stosunku do § 4 dotychczasowego rozporządzenia o wskazanie danych, jakie zawiera rejestr pracowników narażonych na działanie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym prowadzony przez pracodawcę. Przedmiotowy przepis wdraża postawienia zawarte w art. 6 i art. 15 dyrektywy 2004/37/WE.

W § 6 wskazano, że rejestr substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym występujących w jednostkach organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej prowadzi Wojskowy Instytut Higieny i Epidemiologii imienia Generała Karola Kaczkowskiego, a rejestr substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym występujących w jednostkach organizacyjnych podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych lub nadzorowanych przez niego oraz komórkach organizacyjnych urzędu obsługującego tego ministra prowadzi Główny Inspektor Sanitarny Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Ponadto w § 7 dodano, że rejestry przewidziane w przepisach projektu prowadzi się w formie papierowej lub w postaci elektronicznej.

W § 8 w porównaniu z § 4 ust. 5 dotychczasowego rozporządzenia dodany został nowy podmiot (lekarz uprawniony do orzekania w zakresie chorób zawodowych określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 237 § 1 pkt 3-6 i § 1″ ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. — Kodeks pracy), który otrzyma dane z rejestrów prowadzonych na podstawie projektowanych regulacji.

Przepis § 9 został uzupełniony w stosunku do § 5 dotychczasowego rozporządzenia o obowiązek przeprowadzania przez pracodawców okresowych szkoleń pracowników. Przepis w tym zakresie wdraża postawienia zawarte w art. 11 oraz w części art. 10 i 12 dyrektywy 2004/37/WE.
Przepisy § 10-12 projektu stanowią w większości powtórzenie § 6-8 dotychczasowego rozporządzenia. W przepisach tych zrezygnowano z regulacji zawartej w § 6 w ust. 1 pkt 2 dotychczasowego rozporządzenia, zgodnie z którą pracodawca miał stworzyć warunki do dokonania wyboru rodzaju środków ochrony indywidualnej, zapewniających bezpieczeństwo i zdrowie pracowników. Należy wskazać, że zamieszczenie tej normy w projekcie nie jest konieczne. Obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie środków ochrony indywidualnej odpowiednich dla danego narażenia, a nie tworzenie warunków do wyboru takich środków. Jednocześnie obowiązkiem pracownika określonym w art. 211 pkt 4 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. — Kodeks pracy jest stosowanie przydzielonych środków ochrony indywidualnej.

Ponadto w obu załącznikach do rozporządzenia zrezygnowano z kwestii uregulowanych w dotychczasowym rozporządzeniu, związanych z charakterystyką narażenia na czynniki biologiczne wykazujące działanie rakotwórcze (zawartych w dotychczasowym rozporządzeniu: w załączniku nr 1 w wykazie 3. Czynniki biologiczne oraz w załączniku nr 2 w części B w tabeli III oraz z części szczegółowej tego załącznika lit. D — Charakterystyka narażenia na czynniki biologiczne wykazujące działanie rakotwórcze).

W załączniku nr 1 do rozporządzenia w pkt 3 w ppkt 5 do projektu rozporządzenia zrezygnowano z umieszczenia rodzajów drewna twardego (dąb i buk). W załączniku nr 2 do projektu rozporządzenia w I. Części ogólnej w lit. B. „Substancje chemiczne, ich mieszaniny oraz czynniki o działaniu rakotwórczym lub mutagennym stosowane lub uwalniane w różnych procesach, występujące na stanowiskach pracy, lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym” w tabeli dodano kolumnę dotyczącą oznaczenia numerycznego substancji o numer WE lub CAS (oznaczenie numeryczne substancji według Chemical Abstracts Seryjce Registry Number), jeżeli są dostępne.

W załączniku nr 2 w I. Części ogólnej w lit. D „Środki profilaktyczne” dodano punkt 11 dotyczący zastąpienia substancji chemicznych, ich mieszanin oraz czynników o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, stosowanych w procesach produkcyjnych, mniej szkodliwymi dla zdrowia lub procesami, w których te czynniki nie występują.

W przepisie § 13 uregulowano kwestie intertemporalne związane z prowadzeniem:
1) centralnego rejestru danych o narażeniu na substancje, preparaty, czynniki lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym;
2) rejestru prac, których wykonywanie powoduje konieczność pozostawania w kontakcie z substancjami, preparatami, czynnikami lub procesami technologicznymi o działaniu rakotwórczym lub mutagennym;
3) rejestru pracowników narażonych na działanie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym;
4) rejestrów substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, występujących w jednostkach organizacyjnych Ministerstwa Obrony Narodowej i w komórkach organizacyjnych urzędu zapewniającego obsługę Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz w jednostkach organizacyjnych podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych. Rejestry te prowadzone w dniu wejścia w życie niniejszego rozporządzenia stają się rejestrami prowadzonymi na jego podstawie.

Ponadto w § 14 uregulowano kwestie związane z wnioskami złożonymi do pracodawcy przez lekarzy sprawujących profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami narażonymi na działanie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w zakresie zlecenia:
1) prowadzenia biologicznego monitorowania narażenia na substancje, preparaty, czynniki lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym lub zastosowania innych metod umożliwiających wykrycie wczesnych skutków tego narażenia;
2) przeprowadzenia dodatkowych badań stanu zdrowia innych pracowników, którzy są narażeni zawodowo na działanie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, dokonania weryfikacji uprzedniej oceny narażenia zawodowego, lub zastosowania odpowiednich dodatkowych środków zapobiegawczych.

Skomentuj