Ocena ryzyka zawodowego

Ocena ryzyka zawodowego odgrywa decydującą rolę w procesie nadzoru nad stanowiskami pracy, dostarczając niezbędnych informacji do planowania działań zmierzających do poprawy warunków pracy i zapewnienia bezpieczeństwa.

Ogólne zasady zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników określa dyrektywa 89/391/EWG, zgodnie z postanowieniami której pracodawca powinien:

  • oceniać wielkość ryzyka zagrażającego bezpieczeństwu i zdrowiu pracowników;
  • uwzględniać możliwości pracownika w aspekcie jego bezpieczeństwa i zdrowia przy powierzaniu mu zadań do wykonania;
  • zapewnić, aby wprowadzanie nowych technik było konsultowane z pracownikami w zakresie warunków i środowiska pracy związanych z bezpieczeństwem i zdrowiem;
  • podjąć stosowne kroki w celu zapewnienia, że jedynie odpowiednio poinstruowani pracownicy będą mieli dostęp do obszarów, w których grozi poważne niebezpieczeństwo.

Postanowienia ww. dyrektywy wprowadza do prawa polskiego Kodeks pracy i rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, zobowiązując pracodawcę do:

  • informowania pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą oraz o sposobach ochrony przed zagrożeniami;
  • stosowania środków zapobiegających chorobom zawodowym i innym chorobom związanym z wykonywaną pracą;
  • analizowania przyczyn wypadków przy pracy i chorób zawodowych i na podstawie tych analiz stosowania środków zapobiegawczych;
  • oceny i dokumentowania ryzyka zawodowego, związanego z wykonywaną pracą, oraz stosowania niezbędnych środków profilaktycznych zmniejszających ryzyko;
  • zapewnienia organizacji pracy i stanowisk pracy w sposób zabezpieczający pracowników przed zagrożeniami wypadkowymi oraz oddziaływaniem czynników szkodliwych dla zdrowia i uciążliwych;
  • likwidacji zagrożeń dla zdrowia i życia pracowników głównie przez stosowanie technologii, urządzeń, materiałów i substancji niepowodujących takich zagrożeń.

 Istota ryzyka zawodowego

Ryzyko zawodowe, zgodnie z definicją podaną w PN-N-18001, jest to prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń, związanych z wykonywaną pracą, powodujących straty, w szczególności wystąpienia u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy.

Z definicji wynika, że proces oceny ryzyka jest systematycznym badaniem środowiska pracy w celu zidentyfikowania i stwierdzenia wszystkich zagrożeń mogących być przyczyną urazu i pogorszenia stanu zdrowia, oraz określenia środków ochronnych eliminujących lub ograniczających poziom zagrożeń. Proces oceny ryzyka zawodowego jest procesem ciągłym, stanowiącym podstawę poprawy warunków pracy.

Konieczność zapewnienia bezpieczeństwa podczas wykonywanej przez pracownika pracy rodzi potrzebę oceny ryzyka zawodowego, to zaś wymaga kompleksowej analizy stanowiska pracy. Analiza powinna obejmować:

  • ocenę występujących na stanowisku pracy czynników szkodliwych;
  • ocenę zdarzeń potencjalnie wypadkowych;
  • ocenę stanu bhp na stanowisku pracy i w zakładzie pracy;
  • ocenę czynników uciążliwych;
  • ergonomię stanowiska pracy.

Przeprowadzanie oceny ryzyka zawodowego ma na celu:

  • sprawdzenie, czy występujące na stanowiskach pracy zagrożenia zostały zidentyfikowane i czy jest znane związane z nim ryzyko zawodowe;
  • wykazanie — zarówno pracownikom, jak i ich przedstawicielom oraz organom nadzoru i kontroli — że przeprowadzono analizę zagrożeń i zastosowano właściwe środki ochronne;
  • dokonanie odpowiedniego wyboru wyposażenia stanowisk pracy, materiałów oraz organizacji pracy;
  • ustalenie priorytetów w działaniach zmierzających do eliminowania lub ograniczenia ryzyka zawodowego;
  • zapewnienie ciągłej poprawy bezpieczeństwa i higieny pracy.

Nie bez znaczenia jest także fakt, że ocena ryzyka zawodowego wymusza niejako podjęcie działań naprawczych w zakładzie pracy. Wnioski, które wynikają z oceny ryzyka zawodowego, są bardzo przydatne w szkoleniu załogi. Dotyczy to zarówno szkolenia wstępnego ogólnego i stanowiskowego, jak i szkolenia okresowego.

 Proces oceny ryzyka zawodowego

Ocena ryzyka zawodowego odgrywa istotną rolę w procesie monitorowania stanu bezpieczeństwa i higieny pracy, dostarczając informacji niezbędnych do planowania działań korygujących i zapobiegawczych w stosunku do zidentyfikowanych niezgodności.

Ocena ryzyka zawodowego powinna obejmować wszystkie stanowiska pracy zarówno stacjonarne, jak i niestacjonarne. Dopuszczalne jest wyróżnienie grup stanowisk, na których wykonywane są w tych samych warunkach te same zadania i na których występują te same zagrożenia.

Przeprowadzona ocena ryzyka zawodowego powinna być udokumentowana. Sposób dokumentowania, który powinien wynikać z występujących zagrożeń, zatrudnienia i potrzeb przedsiębiorstwa, określa pracodawca.

Dokumentacja z oceny ryzyka zawodowego powinna obejmować:

  • charakterystykę ocenianego stanowiska pracy;
  • zagrożenia zawodowe zidentyfikowane na stanowisku i ich źródła;
  • środki ochronne konieczne do stosowania na stanowisku i eliminacji zagrożeń;
  • oszacowane poziomy ryzyka zawodowego;
  • skutki ryzyka;
  • kryteria akceptacji ryzyka;
  • sposób reagowania w sytuacji zagrożenia;
  • wnioski.

Pracodawca ma obowiązek informowania pracowników o poziomie ryzyka i jego skutkach oraz o sposobach zapobiegania i eliminacji zagrożeń. Sposób przekazywania tych informacji określa sam pracodawca w regulaminie pracy. Najlepiej, aby informacja o ryzyku zawodowym występującym na stanowisku pracy była przekazywana w trakcie szkoleń bhp i przed dopuszczeniem do pracy na stanowisku pracy.

Skomentuj