Ocena ryzyka zawodowego dla ratownika medycznego

Pracodawca zatrudniający pracownika na stanowisku Ratownik medyczny zobowiązany jest do opracowania Oceny Ryzyka Zawodowego i przedstawienia tej dokumentacji swojemu pracownikowi.

Ratownik medyczny jest uprawniony do udzielania sprawnej, szybkiej i profesjonalnej pomocy ratowniczej osobom, których zdrowie lub życie jest zagrożone na podstawie ustawy z 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz.U. nr 191 poz. 1410 ze zm. – t. jedn. w Dz.U. z 2013 r. poz. 757).
Podstawowe czynności ratownika medycznego to:

• zabezpieczenie osób znajdujących się w miejscu nieszczęśliwego zdarzenia oraz podejmowanie działań zapobiegających zwiększeniu liczby ofiar;
• dokonywanie oceny stanu zdrowia osób w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego i podejmowanie medycznych czynności ratunkowych, także z użyciem specjalistycznego sprzętu i leków;
• transportowanie do szpitala osób w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego;
• komunikowanie się z osobą w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego i udzielanie jej wsparcia psychicznego;
• organizowanie i prowadzenie zajęć z zakresu pierwszej pomocy przedlekarskiej.

W razie potrzeby ratownik medyczny pomaga w organizowaniu ewakuacji z miejsc zagrożenia i wspomaga ekipy ratownicze.
Do obowiązków ratownika medycznego należy ponadto:

• przestrzeganie przepisów BHP, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
• współpraca z lekarzem, pielęgniarką i pozostałym personelem medycznym w zakresie medycznych czynności ratunkowych;
•  korzystanie z różnych źródeł informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych;
•  postępowanie zgodnie zasadami etyki zawodowej;
•  przestrzeganie zapisów prawa dotyczących wykonywanych zadań zawodowych.

Ratownik medyczny wykonujący czynności ratunkowe korzysta z ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych w ustawie z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. nr 88 poz. 553 ze zm.)
Zawód ratownika medycznego może wykonywać osoba, która:

• ukończyła studia wyższe na kierunku (specjalności) ratownictwo medyczne lub ukończyła publiczną szkołę policealną lub niepubliczną szkołę policealną o uprawnieniach szkoły publicznej i posiada dyplom potwierdzający uzyskanie tytułu zawodowego „ratownik medyczny”, lub posiada odpowiedni dyplom wydany poza granicami naszego kraju, akceptowany w naszym państwie;
• posiada pełną zdolność do czynności prawnych;
• posiada stan zdrowia pozwalający na wykonywanie zawodu,
• wykazuje znajomość języka polskiego w stopniu wystarczającym do wykonywania zawodu;
• przebyła wymagane szkolenia, w tym z zakresu BHP.

II. Szacowanie ryzyka wg PN-N-18002:2011 w skali trójstopniowej
Dokonując oceny ryzyka zawodowego dla niektórych zagrożeń, specyficznych dla danego zakładu pracy i konkretnego stanowiska, należy pamiętać o tym, by w niektórych przypadkach te oceny uszczegółowić – zgodnie z zaleceniami odpowiednich aktów prawnych. Ma to miejsce gdy zagrożenia danego typu są dominujące. Dotyczy to zarówno czynników biologicznych, jak i chemicznych oraz niektórych fizycznych (np. hałasu i drgań mechanicznych, pól elektromagnetycznych itd.).
Zaproponowany przez nas sposób oceny ryzyka wprowadza właśnie wspomniane wyżej wymagania dla zagrożeń czynnikami biologicznymi, zawarte w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 22.04.2005 r. w sprawie szkodliwych dla zdrowia czynników biologicznych w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz.U. nr 81 poz. 716 ze zm.).
W ocenie ryzyka wykorzystujemy zwykle, znane nam już, standardowe metody i przyjęte w nich kryteria – na przykład Normę PN-N-18002:2011. Tę metodę zalecamy także w tym przypadku.
Oceny dokonamy tutaj w skali trójstopniowej. Jest to metoda matrycowa, w której na podstawie tabeli – tzw. „matrycy” (tabela I), znając ciężkość (C) i prawdopodobieństwo (P) zdarzeń, szacujemy ryzyko (R).

Tabela I. Szacowanie ryzyka w skali trójstopniowej, według normy PN-N-18002:2011

Ryzyko D (duże) jest nieakceptowalne – trzeba natychmiast zredukować ryzyko. Ryzyko S (średnie) jest warunkowo akceptowalne – pod warunkiem, że podjęte zostaną środki powodujące dalszą redukcję ryzyka. Ryzyko M (małe) jest akceptowalne – należy dążyć do tego, by nie uległo ono podwyższeniu.
Opis metody oceny ryzyka
Oceniamy aktualne ryzyko zawodowe, spowodowane poszczególnymi czynnikami biologicznymi dla danego stanowiska pracy i wyniki wpisujemy do tabeli II. Największą oszacowaną tutaj wartość ryzyka (z tabeli II) umieszczamy następnie w głównej (ogólnej) karcie oceny ryzyka – w miejscu gdzie podajemy zagrożenia wywołane czynnikami biologicznymi (tabela III).
W przedstawionej tutaj głównej (ogólnej) karcie oceny ryzyka (tabela III), część pierwsza (rubryki pionowe: p. 2-7) przedstawia identyfikację zagrożeń (możliwych zdarzeń), które są związane z wykonywanymi pracami. Identyfikacja zagrożeń uświadamia nam jakie niebezpieczne sytuacje mogą się pojawić i jaka może być ich skala (lub była przed podjęciem działań naprawczych). Należy dodać, że ciężkość oraz prawdopodobieństwo tych zagrożeń (zdarzeń) przyjmuje się tutaj w zakresie zdroworozsądkowym i na tej podstawie wyznaczone zostaje ryzyko przed korektą. Część druga karty (rubryki pionowe: p. 8-11) przedstawia aktualną ocenę ryzyka.

Tabela II. Karta oceny ryzyka zawodowego w narażeniu na czynniki biologiczne

Tabela III. Karta oceny ryzyka zawodowego (główna) – dla czynności ratownika medycznego wg PN – N – 18002:2011

III. Literatura:

1. Bryła Ryszard: Bezpieczeństwo i higiena pracy; Wyd. ELAMED; Katowice 2011.
2. Jakubaszko Juliusz: Ratownik medyczny; Wydawnictwo Medyczne Górnicki; Wrocław 2010.
3. Ustawa z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. w Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.).
4. Ustawa z 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz.U. nr 191 poz. 1410 ze zm. – t.j. w Dz.U. z 2013 r. poz. 757).
5. Ustawa z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. nr 88 poz. 553 ze zm.).
6. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz.U. z 2003 r. nr 169 poz. 1650 ze zm.).
7. Rozporządzenie z 14 czerwca 2007 r. w sprawie doskonalenia zawodowego ratowników medycznych (Dz.U. nr 112 poz. 775).
8. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych dla zdrowia czynników biologicznych w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz.U. nr 81 poz.716 ze zm.).
9. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dn. 30 grudnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz.U. z 2005 r. nr 11 poz. 86).
10. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 21 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz.U. nr 259 poz. 2173).
11. Rozporządzenie Rady Ministrów z 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (t.j. w Dz.U. z 2013 r. poz. 1367).
12. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. nr 109 poz. 719 ze zm.).

Opracowanie: Redakcja

Artykuł z mieisęcznika Przyjaciel przy Pracy 04/2016