Ocena ryzyka zawodowego – ręczne prace transportowe

Ryzyko zawodowe przy ręcznych pracach transportowych.

Ręczne prace transportowe mogą powodować dolegliwości i bóle wywołane zmęczeniem, czy też urazami mięśni rąk, nóg, pleców, bóle kręgosłupa, które są konsekwencją urazów wynikających z nieprawidłowego dźwigania, jak i obciążenia statycznego wynikającego z wymuszonej pozycji ciała, tj. pozycji siedzącej lub stojącej utrzymywanej długotrwale.

Dlatego też analizując ryzyko zawodowe przy tych pracach powinno oceniać się:

  • wysiłek statyczny i dynamiczny podczas przemieszczania ciężarów;
  • czynności powtarzalne: tempo i czas wykonywania;
  • niewłaściwa pozycja ciała.

System oceny ryzyka zawodowego przy ręcznych pracach transportowych

Warunki pracy do zaakceptowania – ryzyko małe.

Prace są zmechanizowane i wykonywane zgodnie z zasadami bezpieczeństwa pracy i ergonomii. Prace te nie powinny powodować u większości pracowników ryzyka wystąpienia dolegliwości mięśniowo-szkieletowych oraz nadmiernego zmęczenia i stresu.

Zalecane jest jednak zwrócenie uwagi na wykonywanie tych prac przez osoby należące do specjalnych grup ryzyka, np.: kobiety w ciąży, młodociani.

Warunki pracy mogą być nieodpowiednie i wymagają dokładniejszej oceny – ryzyko średnie.

Obciążenie ręcznymi pracami transportowymi może prowadzić u części pracowników o mniejszej sprawności fizycznej do wystąpienia dolegliwości mięśniowo-szkieletowych, nadmiernego zmęczenia i stresu.

Dlatego należy przyjrzeć się dokładniej organizacji pracy (tempo, częstotliwość, czas trwania czynności) w celu jednoznacznego określenia ryzyka zawodowego.

Warunki pracy są nieodpowiednie i wymagają oceny dokładniejszej oraz zmian – ryzyko duże.

Duże obciążenie ręcznymi pracami transportowymi może powodować ryzyko powstawania urazów i dolegliwości mięśniowo-szkieletowych, nadmierne zmęczenie oraz stres.

Konieczna jest ocena organizacji pracy i stanowiska pracy pod względem czasu trwania czynności, tempa, częstotliwości, masy, poręczności przemieszczanych materiałów, drogi przemieszczania, pozycji przy pracy.

Warunki pracy powinny być poprawione bardzo szybko celem zminimalizowania ryzyka zawodowego do wartości ryzyka małego.

Do oceny ryzyka zawodowego przy ręcznych pracach transportowych można zastosować listę kontrolną.

Lp. Problemy Odpowiedź
1 2 3
1 Konieczne jest ręczne przemieszczanie ciężkich (ponad 12 kg) materiałów w czasie pracy.
2 Konieczne jest przemieszczanie przez mężczyzn przedmiotów o masie powyżej 30 kg przy pracy ciągłej i powyżej 50 kg przy pracy dorywczej
3 Konieczne jest przemieszczanie przez kobiety przedmiotów o masie powyżej 12 kg przy pracy ciągłej i powyżej 20 kg przy pracy dorywczej
4 Konieczne jest ręczne przemieszczanie ciężarów na znaczne odległości.
5 Konieczne jest przemieszczanie ciężarów po schodach lub po pochyłościach.
6 Przemieszczane przedmioty przenoszone z dala od ciała.
7 Przedmioty przemieszczane ręcznie ograniczają pole widzenia
8 Praca z ciężkimi materiałami jest wykonywana przez ponad 50% czasu zmiany roboczej
9 Materiały przemieszczane są na różne poziomy
10 Często występują czynności wymagające wywierania dużych sił (pchanie, ciągnięcie, duża masa utrzymywanych przedmiotów)
11 Przemieszczane przedmioty są nieporęczne do przenoszenia
12 Sprzęt wspomagający przenoszenie i podnoszenie nie jest dostępny
13 Przerwy w pracy nie są wystarczające na odpoczynek
14 Ciężka praca fizyczna odbywa się na powietrzu
15 Zdarzają się prace wymagające b. dużego wysiłku fizycznego w ciągu zmiany roboczej
16 Praca wykonywana jest w wymuszonej, nienaturalnej pozycji (kolana, kucki)
17 Na stanowiskach pracy stojącej nie ma możliwości zmiany pozycji ze stojącej na inną
18 Często występują czynności wymagające sięgania ponad głowę
19 Nie ma dostatecznej przestrzeni na stanowisku pracy, aby swobodnie wykonywać czynności
20 Wysiłek fizyczny osiągany tylko za pomocą ruchu skrętnego tułowia
21 Występuje możliwość nagłych ruchów ładunku
22 Wysiłek fizyczny występuje przy niestabilnej pozycji ciała
23 Podłoże jest nierówne, śliskie, stwarza możliwość potknięcia
24 Rękojeści taczek i wózków nie posiadają metalowych ochraniaczy dłoni
25 Konieczne jest przemieszczanie na taczkach przez mężczyzn przedmiotów o masie powyżej 100 kg
26 Konieczne jest przemieszczanie na taczkach przez kobiety przedmiotów o masie powyżej 50 kg

Odpowiedź TAK – 1

Odpowiedź NIE – 0

Wskaźnik ryzyka zawodowego przy ręcznych pracach transportowych:

gdzie: X suma odpowiedzi na TAK.

Po obliczeniu wskaźnika ryzyka zawodowego przy ręcznych pracach transportowych metodą listy kontrolnej określane jest prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia zgodnie z poniższą tabelą:

Oszacowany stopień obciążenia Wskaźnik ryzyka W Prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia P
Bardzo mały < 12% teoretycznie możliwe P=0,1
Mały 12% – 32% tylko sporadycznie możliwe P=0,5
Średni 32% – 50% mało prawdopodobne, możliwe P=1
Duży 50% – 76% praktycznie możliwe P=3
Bardzo duży > 76% całkiem możliwe P=6

 

Dalej ryzyko zawodowe przy ręcznych pracach transportowych ocenić można np. metodą RISK SCORE, gdzie jako skutki zdarzenia w przypadku ręcznych prac transportowych przyjmujemy dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego (straty średnie, absencja chorobowa S=3 lub straty duże S=7).

Inne metody oceny

Ocena obciążenia przy ręcznym ciągnięciu i pchaniu ciężarów

Obciążenie układu mięśniowo-szkieletowego podczas ciągnięcia i pchania ciężarów dotyczy głównie obszarów ramion barków i dłoni, a przy dużym wysiłku może być również przeciążony odcinek lędźwiowy kręgosłupa, stawy biodrowe i kolanowe. Oceny obciążenia można dokonać metodą wskaźników kluczowych LMM (LMM – Leitmerkmalmethode „Sicher ist sicher” Nr 2/04), w której wskaźnik obciążenia O jest funkcją pięciu czynników obciążenia (parametrów) występujących przy tego typu pracach.

gdzie:

α – wskaźnik równy 1 dla mężczyzn i 1,3 dla kobiet;

Z – wskaźnik czasu;

M – wskaźnik masy;

D – wskaźnik dokładności przemieszczenia ciężaru i prędkości ruchu;

P – wskaźnik postawy ciała;

A – wskaźnik warunków wykonywania pracy.

Jeżeli w trakcie wykonywania czynności zmieniają się jej warunki (masa ładunku, pozycja ciała), należy przyjąć wartości uśrednione lub te, które występują najczęściej czy dłużej trwają.

Ciągnięcie i pchanie na krótkie odległości bądź przy częstych przerwach.

Pojedyncza odległość do 5 m

Ciągnięcie i pchanie na dłuższe odległości.

Pojedyncza odległość powyżej 5 m

Częstotliwość na zmianę roboczą Wskaźnik czasu Z Łączna droga przebyta podczas zmiany roboczej (km) Wskaźnik czasu Z
< 10 1 < 0,3 1
10 do < 40 2 0,3 do < 1 2
40 do < 200 4 1 do < 4 4
200 do < 500 6 4 do < 8 6
500 do < 1000 8 8 do < 16 8
> 1000 10 > 16 10

 

Masa do przemieszczenia przez toczenie przedmiotu lub przy użyciu sprzętu w kg Przedmiot przetaczany bez użycia sprzętu pomocniczego Przedmiot przemieszczany z użyciem sprzętu pomocniczego
Taczki, wózki 2-kołowe Wózki z kołami samoskrętnymi

Wózki:

– dyszlowe

– z parą kół sztywnych

– szynowe

Manipulatory, balansery linowe
Wskaźnik masy M
< 50 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5
50 do < 100 1 1 1 1 1
100 do < 200 1,5 2 2 1,5 2
200 do < 300 2 3 3 2 4
300 do < 400 3 4 4 3
400 do < 600 4

 

Skomentuj