Ochrona pracownika w warsztacie samochodowym

W warsztacie, tak jak w każdym innym zakładzie pracy, pracodawca zobowiązany jest do zapewnienia odpowiednich warunków pracy, zgodnych z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Warsztat jako budynek musi spełniać szereg norm i wymagań techniczno-budowlanych, by być miejscem bezpiecznym dla pracowników. Pomieszczenia warsztatowe powinny być dostosowane do rodzaju wykonywanych prac oraz liczby zatrudnionych pracowników. Ponadto powinien:

  • posiadać skuteczną wentylację, zarówno ogólną jak i miejscową. Wentylacja miejscowa służy usuwaniu szkodliwych gazów i pyłów bezpośrednio przy źródle ich emisji (np. pyły powstające podczas obróbki szlifierskiej);
  • posiadać odpowiednie oświetlenie – naturalne oraz oświetlenie sztuczne – elektryczne. Najlepszym rozwiązaniem dla tego typu zakładu pracy są świetliki dachowe pozwalające na równomierne oświetlenie pomieszczeń zakładu. Oświetlenie musi być dostosowane do rodzaju pracy i tak np. przy wykonywaniu prac przy nadwoziu – powinno ono wynosić 500 luxów, przy pracach lakierniczych – 750 luxów, przy pracach blacharskich – 300 luxów;
  • być zabezpieczony przed wilgocią, zbyt dużymi różnicami temperatur, nie może być w nim ani za zimno ani za gorąco;
  • posiadać pomieszczenia higieniczno-sanitarne.

Praca w warsztacie samochodowym wiąże się niewątpliwie z pracą w kanałach technicznych oraz z użyciem podnośników, co stwarza dla pracownika dodatkowe zagrożenia. Wymiary kanałów naprawczych powinny spełniać wymagania określone w przepisach, w szczególności: długość kanału większa niż długość pojazdów o co najmniej długość schodów, szerokość nie mniejsza niż 0,8 m, głębokość nie mniejsza niż 1,4 m, ściany i posadzki muszą być pokryte materiałem łatwozmywalnym. Kanał powinien być wyposażony również w odpływową studzienkę rewizyjną, gniazda wtykowe do lamp przenośnych 24 V, instalację oświetleniową, grzewczą i wentylacyjną. Zabronione jest znajdowanie się na drodze pojazdu oraz w kanale, na który najeżdża pojazd. Kanały podczas przerw w korzystaniu należy zabezpieczyć – przykryć.

Przy korzystaniu z podnośników należy zachować szczególną ostrożność tj.:

  • należy pamiętać, że wózki jezdniowe, podnośniki i inne urządzenia mechanicznego transportu bliskiego mogą obsługiwać tylko przeszkolone i uprawnione osoby;
  • należy zawsze przestrzegać ograniczeń dotyczących nośności i udźwigu przy podnoszeniu pojazdów i przedmiotów (zgodnie z danymi na tabliczce znamionowej urządzenia i w instrukcji producenta);
  • zwracać uwagę, czy wszystkie eksploatowane urządzenia podnośnikowe mają ważną decyzję UDT zezwalającą na ich eksploatację, czy urządzenia zabezpieczające przed opadaniem podnośnika są okresowe sprawdzane.

Oprócz powyższych zasad i wymagań, pracownik pracując na kanałach technicznych zobowiązany jest:

  • starannie zabezpieczyć naprawiane pojazdy przed niekontrolowanym przemieszczeniem się (hamulec bezpieczeństwa, blokady kół);
  • stosować narzędzia ręczne zgodnie z przeznaczeniem, właściwie dobrane do wykonywanej pracy;
  • pewnie mocować obrabiane przedmioty. Należy ręce i nogi chronić przed dostępem do strefy niebezpiecznej, w której pracują ostre, wirujące lub mogące spowodować inny uraz elementy;
  • upewnić się, że maszyna na której prowadzone są prace jest właściwie posadowiona, zamocowana i podłączona do instalacji elektrycznej, czy osłony i inne urządzenia ochronne są na miejscu i są sprawne.

Warsztat samochodowy to także miejsce, w którym występują zagrożenia pożarowe, wybuchowe oraz chemiczne. Dlatego należy we właściwy sposób chronić skórę oraz drogi oddechowe. Zagrożenia te związane są ze stosowaniem środków chemicznych używanych w myciu, dezynfekcji oraz farb, lakierów, gazów wydzielanych podczas spawania.

Aby unikać tego typu niebezpieczeństwa należy zastosować się do poniższych zasad:

  1. czytać etykiety preparatów chemicznych stosowanych w zakładzie. Powinny być one przechowywane w oznaczonych pojemnikach, zgodnie ze wskazówkami producenta;
  2. w przypadku stosowania preparatów, które działają drażniąco na skórę, oczy bądź drogi oddechowe – pamiętać o środkach ochrony indywidualnej: okulary ochronne, rękawiczki, półmaski dopasowane do kształtu twarzy;
  3. zwrócić uwagę, czy instalacja elektryczna w zakładzie, przewody elektryczne elektronarzędzi, przedłużacze mają nieuszkodzoną izolację, czy gniazda elektryczne spełniają wymogi ochrony przeciwporażeniowej i zamocowane są solidnie na ścianach/ blatach. Należy także w razie konieczności stosować przenośne urządzenia zasilane napięciem bezpiecznym (24 V);
  4. wyposażyć zakład w niezbędny sprzęt do gaszenia pożarów, dostosowany do substancji chemicznych używanych w zakładzie. Upewnić się, że wyznaczona droga ewakuacyjna nie jest zastawiona i możliwe jest bezpieczne wydostanie się z pomieszczenia w razie pożaru.

Przy pracach związanych z lakierowaniem i malowaniem pojazdów należy spełnić kilka warunków. Po pierwsze należy prace te wykonywać w specjalnie przystosowanym pomieszczeniu lakierni spełniającej wymagania określone w przepisach. Po drugie w lakierni nigdy nie wykonuje się czynności, które mogłyby wywołać iskrę, nie stosuje się w niej piecyków czy grzejników (w tym elektrycznych i gazowych). Należy stosować wyłącznie narzędzia elektryczne z atestami przeciwwybuchowymi lub narzędzia zasilane pneumatycznie. Po trzecie podczas szlifowania i lakierowania konieczne jest stosowanie środków ochrony indywidualnej: masek o odpowiedniej filtracji, fartuchów (w przypadku lakierowania również kombinezonu z długimi rękawami i kapturem), rękawic, obuwia roboczego, a także ochronników słuchu. Po czwarte lakiery i ich rozpuszczalniki należy przygotowywać i przechowywać w osobnym pomieszczeniu. 

Oprócz czynności wskazanych powyżej, dobre praktyki trzeba stosować również przy takich czynnościach jak:

Serwisowanie i naprawy mechaniczne

  • należy zachowywać szczególną ostrożność przy wprowadzaniu pojazdu na stanowisko naprawcze. Przed podniesieniem samochodu trzeba sprawdzić stan podnośnika. W przypadku podnośników ręcznych skontrolować stan zapadki, gwintu, podstawki i główki. Przy ręcznych podnośnikach hydraulicznych sprawdzić, czy nie ma wycieków płynu;
  • pamiętać, by gazy spalinowe z pracującego silnika znajdującego się w warsztacie były odbierane bezpośrednio z wylotu układu wydechowego i odprowadzane specjalnym przewodem poza pomieszczenie warsztatu;
  • przed uruchomieniem silnika po naprawie sprawdzić, czy wszystkie jego części są prawidłowo przykręcone oraz czy nie leżą na nim zapomniane narzędzia lub części. Nie należy wlewać paliwa do gaźnika w chwili, gdy uruchamia się silnik oraz gdy silnik pracuje;
  • prace w narażeniu na kontakt z elektrolitami (stosowane w akumulatorach) wykonywać tylko w ubraniu kwasoodpornym, fartuchu, rękawicach i gumowych butach oraz okularach ochronnych w szczelnej oprawie. Stan naładowania akumulatorów należy sprawdzać próbnikiem widełkowym, a do przenoszenia stosować specjalne uchwyty.

Wymiana i wulkanizacja opon

  • do zdejmowania i zakładania opon na obręcze kół należy używać montażownic o napędzie elektrycznym lub pneumatycznym. Niedopuszczalne jest zakładanie opon na obręcz koła o krawędziach uszkodzonych/pozaginanych;
  •  przy osadzaniu ciężkich kół na wrzecionie wyważarki posługiwać się podnośnikiem;
  • używać wyciągów miejscowych przy szlifierkach do czyszczenia i usuwania gum;
  • przy pracach w serwisie ogumienia zawsze stosować rękawice ochronne, które mają na celu wyeliminowanie kontaktu skóry dłoni z zanieczyszczeniami drogowymi.

Cięcie i spawanie

  • przed przystąpieniem do naprawy nadwozia z zastosowaniem cięcia, spawania, zgrzewania czy prostowania z podgrzaniem elementu – zawsze najpierw należy wymontować zbiornik paliwa i akumulator (w pierwszej kolejności odłączając masę);
  • niedopuszczalne jest zbliżanie się do łańcuchów i prostowanych części nadwozia w trakcie pracy siłowników hydraulicznych do naciągania odkształconych nadwozi;
  • przewody do gazów technicznych używanych w procesie spawania należy zawieszać i przechowywać w sposób uniemożliwiający załamywania – ich długość powinna wynosi co najmniej 5 m. Butle z tlenem i acetylenem przechowywać daleko od źródła ciepła. Butle o pojemności ponad 10 dm3 przenosić razem z drugą osobą lub przewozić na specjalnych wózkach. W czasie pobierania gazów butle należy ustawić w pozycji pionowej lub zbliżonej do pionowej. Odległość płomienia palnika od butli musi wynosić co najmniej 1 m;
  • osoby posługujące się sprzętem spawalniczym musza mieć odpowiednie uprawnienia.

Podstawa prawna:

  1. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. poz. 1650 z późn. zm.);
  2. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych oraz innych pracach związanych z wysiłkiem fizycznym (Dz.U. z 2018 r. poz. 1139);
  3. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 stycznia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy czyszczeniu powierzchni, malowaniu natryskowym i natryskiwaniu cieplnym (Dz. U. poz. 156);
  4. Rozporządzenie Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 10 lutego 2006 r. w sprawie szczegółowych wymagań w stosunku do stacji prowadzących badania techniczne pojazdów (Dz. U. poz. 275);
  5. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 grudnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1488).

Źródła pomocnicze:

  1. www.pip.gov.pl

Skomentuj