Oparzenia słoneczne

Promienie słoneczne są dla naszego organizmu korzystne, ponieważ następuje wtedy synteza witaminy D. Jednakże nadmierna ekspozycja na słońce może prowadzić do oparzeń słonecznych.

Okres lata, wysokich temperatur niewątpliwie sprzyja spędzaniu czasu na świeżym powietrzu, Promienie słoneczne pozytywnie działają na nasz organizm, dochodzi wtedy do syntezy witaminy D, która ma bardzo dobry wpływ m.in. na wzmocnienie układu odpornościowego. Jednak zbyt duża ilość promieniowania słonecznego może doprowadzić do oparzeń słonecznych.

Oparzenie słoneczne jest to uszkodzenie skóry spowodowane nadmierną ekspozycją na promieniowanie słoneczne. Taki skutek osiąga się poprzez zbyt częste opalanie się lub nadmierne korzystnie z solarium.

Możemy wyróżnić trzy stopnie oparzeń:

  • przy oparzeniu pierwszego stopnia – najbardziej charakterystycznym objawem jest zaczerwienienie skóry. Pojawia się także ból w tym miejscu. Najczęściej jednak objawy te ustępują po kilku dniach. Warto jednak to miejsce ochłodzić;
  • oparzenie drugiego stopnia – jest już zdecydowanie bardziej poważne, ponieważ oprócz zaczerwienienia i bólu pojawiają się także pęcherze wypełnione płynem surowiczym – dochodzi wtedy do częściowej martwicy naskórka. Wtedy także warto skonsultować się z lekarzem w celu wypisania maści na oparzenia;
  • oparzenie trzeciego stopnia – dotyczy nie tylko naskórka, ale także skóry właściwej oraz nerwów. Następuje wtedy całkowita martwica danego miejsca – nie wykazuje reakcji na dotyk. W takim przypadku należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza w celu podjęcia szybkich kroków. 

Konsekwencje

Słońce ma na nas dobry wpływ, jednak warto zwrócić uwagę na fakt, że nasza skóra nie przyjmuje każdej ilości słońca. Konsekwencjami nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne może być:

  • fotostarzenie skóry – inaczej przedwczesne starzenie się skóry. Promieniowanie ultrafioletowe powoduje niszczenie włókien kolagenowych co efekcie skutkuje pogorszeniem kondycji i elastyczności skóry;
  • przebarwienia – spowodowane nierówną aktywnością barwnika skórnego (melaniny);
  • osłabienie układu odpornościowego.

Zapobieganie

Chcąc uniknąć niepożądanych skutków długiej ekspozycji na słońce warto:

  1. Stosować kremy z filtrem UV – jest to najskuteczniejsza opcja podczas walki z nadmiernymi promieniami słonecznymi.
  2. Korzystać z nakrycia głowy, gdy mamy zamiar wyjść na pełne słońce.
  3. Unikać długiej ekspozycji na słońce w godzinach 10-14 (wtedy następuje najmocniejsze napromieniowanie).
  4. Po zakończonym wypoczynku wakacyjnym sprawdzić czy na ciele nie pojawiły się znamiona wyglądające jak pieprzyk. Jeżeli podejrzewasz, że mogły pojawić się zmiany – bezzwłocznie udaj się do lekarza.
  5. Nadmiernego korzystania z solarium, ze względu na zwiększone ryzyko zachorowania na czerniaka skóry oraz inne nowotwory skóry.

Czerniak skóry – najbardziej niebezpieczny nowotwór skóry

Czerniak skóry jest nowotworem coraz częściej występującym w naszym społeczeństwie. Co roku odnotowuje się około 50 000 przypadków nowych zachorowań na nowotwory skóry. W tym około 2 500 – 3 000 stanowią zachorowania na czerniaki.

Czerniak wywodzi się z komórek wytwarzających barwnik zwany melaniną, dzięki któremu nasza skóra po dłuższym kontakcie z promieniami słonecznymi ulega opaleniu. Najczęstszym jego punktem wyjścia są znamiona barwnikowe. Czerniak może pojawiać się nie tylko na skórze, ale także w obrębie ust, nosa, gałek ocznych.

Czynniki ryzyka

Do najbardziej charakterystycznych czynników powstawania czerniaka zalicza się:

  • ekspozycję na promienie słoneczne – czynnik dominujący,
  • wiek – częstość występowania nowotworów najczęściej wzrasta z wiekiem,
  • rogowacenie słoneczne – najczęstszy stan przedrakowy rozwijający się na skórze narażonej na nadmierną ekspozycję na promienie słoneczne,
  • zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV),
  • blizny po oparzeniach lub przewlekłych stanach zapalnych.

Ochrona pracowników przed oparzeniami słonecznymi

Oparzenia słoneczne nie tylko towarzyszą osobom wypoczywającym, ale także mogą stanowić poważny problem dla osób wykonujących pracę na zewnątrz.

Do grupy pracowników, którzy są narażeni na zwiększoną ekspozycję na promieniowanie UV należą nie tylko rolnicy, ale także pracownicy przemysłu budowlanego, przewodnicy turystyczni, ratownicy, sportowcy, kierowcy i wielu innych.

Profilaktyka raków skóry i innych natychmiastowych i odległych skutków działania promieniowania UV, opiera się przede wszystkim na możliwie największej minimalizacji ekspozycji skóry pracowników na promieniowanie słoneczne. Najważniejszym elementem tej profilaktyki jest unikanie promieniowania UV i jeżeli jest to możliwe, skrócenie czasu ekspozycji skóry na bezpośrednie promieniowanie słoneczne. Drugim elementem profilaktycznym jest zabezpieczenie możliwie jak największych powierzchni skóry przez odzież roboczą, wykonaną z materiałów, charakteryzujących się dużą zdolnością do zatrzymywania promieniowania UV, a jednocześnie zapewniającą odpowiedni komfort pracy.

Pracownicy powinni być świadomi, że zdejmowanie odzieży podczas wykonywania pracy, choć często daje okresowe zwiększenie komfortu pracy, jest jednak zachowaniem bardzo ryzykownym. Jednocześnie pracownicy powinni być zaopatrzeni w czapki z daszkiem lub kapelusze oraz okulary przeciwsłoneczne.

Preparaty ochronne tzw. „kosmetyki do opalania”, stanowią tylko konieczne uzupełnienie odpowiedniej odzieży roboczej. Są one niezbędne do zabezpieczenie przed promieniowaniem słonecznym odsłoniętych partii skóry, jak skóra twarzy, karku czy grzbietowych części rąk.

Bardzo istotna jest ochrona tych pracowników, którzy borykają się z objawami nadwrażliwości na światło np. pracownicy zażywający środki fotouczulające (np. tetracyklina, niektóre leki moczopędne). Te osoby powinny chronić swoją skórę kosmetykami charakteryzującymi się dużymi współczynnikami ochrony (filtry ochronne SPF[1] 60) oraz oczywiście nie powinny okresowo lub trwale pracować w warunkach nadmiernego promieniowania UV. U osób, u których nie stwierdzono nadwrażliwości na światło, nie stosujących środków fotouczulających, nie jest konieczne stosowanie kosmetyków z filtrem ochronnym powyżej SPF 15.

Pamiętajmy, że działania promieniowania UV na skórę mogą być obserwowane bezpośrednio, w krótkim czasie po ekspozycji, ale mogą również ujawnić się dopiero po wielu latach. Najważniejsza jest zatem profilaktyka pierwotna. Wskazane jest, aby pracodawca i pracownik służby bhp zostali poinformowani przez lekarza sprawującego opiekę profilaktyczną o zasadach prewencji pierwszorzędowej u pracowników narażonych na promieniowanie UV.

Źródła pomocnicze:

  1. www.gis.gov.pl;
  2. Publikacja ze strony Instytutu Medycyny Pracy im. prof. Jerzego Nofera w Łodzi – Profilaktyka pierwszorzędowa u pracowników narażonych na promieniowanie nadfioletowe pochodzenia słonecznego oraz ryzyko związane z tym czynnikiem.

 


[1] Współczynnik SPF (Sun Protective Factor) oznacza określony w badaniach stosunek ilości promieniowania ultrafioletowego, powodującego rumień po zabezpieczeniu skóry produktem promieniochronnym, do ilości promieniowania powodującego rumień w przypadku skóry niezabezpieczonej. 

Skomentuj