Podnoszenie kwalifikacji zawodowych

Pracownik, który chce podnieść swoje kwalifikacje zawodowe powinien spodziewać się szeregu udogodnień ze strony pracodawcy. Przepisy Kodeku pracy wręcz traktują to ułatwienie jako obowiązek pracodawcy.

Przez podnoszenie kwalifikacji zawodowych należy rozumieć zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika z inicjatywy pracodawcy lub za jego zgodą.

Podnoszenie kwalifikacji zawodowych może dotyczyć pracy aktualnie wykonywanej przez pracownika, jak również w przypadku gdy planowany jest awans pracownika lub gdy pracodawca zamierza zaproponować mu inne warunki pracy np. pracę na innym stanowisku.

Rozpoczęcie nauki związanej z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych może nastąpić z inicjatywy pracodawcy lub za jego zgodą. Jeżeli pracodawca chce, aby jego pracownik podniósł swoje kwalifikacje np. poprzez skierowanie go na określone szkolenie lub kurs, to pracownik jest zobowiązany potraktować to skierowanie jako polecenie służbowe. Pracownik może również sam zdecydować o poszerzeniu swoich kwalifikacji jednak powinien tego dokonać na wniosek i za zgodą pracodawcy. W tej sytuacji podnoszenie kwalifikacji powinno być ściśle związane z wykonywanym zawodem.

Przez zgodę pracodawcy rozumie się każde zachowanie pracodawcy, które ujawnia jego wolę w sposób dostateczny – stanowią o tym przepisy Kodeksu cywilnego. Najwłaściwszą formą wyrażenia zgody pracodawcy jest zawarcie tzw. umowy szkoleniowej pomiędzy pracodawcą a pracownikiem, dotyczącej wzajemnych praw i obowiązków obydwu stron stosunku pracy związanych z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych.

Umowę szkoleniową zawiera się:

  • z pracownikiem przed rozpoczęciem podnoszenia kwalifikacji zawodowych, a najpóźniej – przed rozpoczęciem przez niego korzystania ze świadczeń przewidzianych dla pracowników podnoszących kwalifikacje zawodowe,
  • na piśmie, przy czym forma pisemna jest zastrzeżona do celów dowodowych.

W umowie tej określa się m.in.:

  • wyższy wymiar urlopu szkoleniowego, niż wskazany w Kodeksie pracy,
  • krótszy niż 3 lata okres pozostawania w zatrudnieniu po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych (tzw. okres odpracowania),
  • przyznanie dodatkowych świadczeń.

Należy zaznaczyć, że pracodawca nie ma obowiązku zawierać umowy szkoleniowej, jeżeli nie zamierza zobowiązać pracownika do pozostawania w zatrudnianiu po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych.

Pracodawca może też wyrazić zgodę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych przez pracownika w sytuacji, gdy pracownik uczący się we własnym zakresie ujawni to pracodawcy dopiero w trakcie nauki i wystąpi o jego zgodę.

Uprawnienia pracownika

Po uzyskaniu zgody pracodawcy na podnoszenie kwalifikacji zawodowych, pracownikowi będą przysługiwały takie uprawnienia jak:

  1. płatne zwolnienie z całości lub części dnia pracy,
  2. płatny urlop szkoleniowy.

Ad. 1

Płatne zwolnienie z całości lub części dnia pracy:

  • zwolnienia te przysługują w wymiarze wynikającym z programu obowiązkowych zajęć w zakresie podnoszenia kwalifikacji zawodowych oraz czasu potrzebnego na punktualne przybycie,
  • brak limitu takich zwolnień,
  • zwolnienia te nie przysługują, gdy program nauki przewiduje zajęcia wyłącznie w czasie dla pracownika wolnym od pracy (np. w wolne weekendy).

Ad. 2

Urlop szkoleniowy – wymiar:

  • 6 dni – dla pracownika przystępującego do egzaminów eksternistycznych,
  • 6 dni – dla pracownika przystępującego do egzaminu maturalnego,
  • 6 dni – dla pracownika przystępującego do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe,
  • 21 dni – w ostatnim roku studiów – na przygotowanie pracy dyplomowej oraz przygotowanie i przystąpienie do egzaminu dyplomowego.

Za czas urlopu szkoleniowego oraz za czas zwolnienia od pracy na czas niezbędny, by punktualnie przybyć na zajęcia oraz na czas ich trwania, pracodawca jest obowiązany wypłacić pracownikowi wynagrodzenie obliczane jak wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy.

Powyższe uprawnienia te nie będą jednak przysługiwały pracownikowi który:

  • nie ujawni pracodawcy, że uczy się, czy dokształca się,
  • nie zwraca się do pracodawcy o wyrażenie zgody na podnoszenie kwalifikacji zawodowych, natomiast występuje o udzielenie, np. urlopu szkoleniowego na egzamin kończący studia.

Świadczenia dodatkowe

Oprócz podstawowych uprawnień pracodawca może przyznać pracownikowi dobrowolnie także dodatkowe świadczenia takie jak:

  • opłacenie kształcenia,
  • opłacanie kosztów przejazdu,
  • pokrycie kosztów zakwaterowania czy podręczników, itp.

Pracownik ma obowiązek zwrócić pracodawcy poniesione przez niego koszty z tytułu dodatkowych świadczeń w przypadku:

  • niepodjęcia bez uzasadnionych przyczyn podnoszenia kwalifikacji zawodowych albo przerwania podnoszenia tych kwalifikacji,
  • rozwiązania przez pracodawcę stosunku pracy bez wypowiedzenia z jego winy, w trakcie podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub po jego ukończeniu, w okresie odpracowania,
  • rozwiązania stosunku pracy za wypowiedzeniem (z wyjątkiem wypowiedzenia umowy o pracę z powodu mobbingu) w trakcie podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub w okresie odpracowania,

Pracownik nie ma obowiązku zwrotu kosztów poniesionych przez pracodawcę z tytułu dodatkowych świadczeń w sytuacji, gdy:

  • pracodawca wypowie stosunek pracy – bez względu na przyczynę,
  • rozwiąże stosunek pracy na mocy porozumienia między stronami (bez względu z czyjej inicjatywy to nastąpi),
  • umowa o prace wygaśnie, np. w związku z upływem 3 miesięcy tymczasowego aresztowania pracownika albo w związku ze śmiercią pracodawcy będącego osobą fizyczną,
  • rozwiązanie stosunku pracy nastąpi bez wypowiedzenia – na podstawie art. 53 Kodeksu pracy (bez winy pracownika),
  • rozwiązanie stosunku pracy nastąpi bez wypowiedzenia, z winy pracodawcy na podstawie art. 55 Kodeksu pracy,
  • pracownik wypowie umowę o prace, ze względu na to, iż pracodawca stosował wobec niego mobbing,
  • pracownik rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia za siedmiodniowym uprzedzeniem, w razie przejścia zakładu lub jego części na innego pracodawcę.

Podkreśli należy, że jeżeli pracodawca uzna iż pracownik, który wyraził wolę zdobywania lub uzupełnienia wiedzy, nie podnosi tym swoich kwalifikacji zawodowych (hobby lub wiedza ogólna) – nie ma obowiązku udzielać żadnego ze świadczeń, które przewidziane są dla pracowników podnoszących kwalifikacje zawodowe.

Pracodawca w takim wypadku może przyznać pracownikowi:

  • urlop bezpłatny,
  • nieodpłatne zwolnienie z całości lub części dnia pracy, w wymiarze ustalonym w porozumieniu zawieranym z pracownikiem.

Kwestie związane z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych wymaganych do wykonywania pracy określonego rodzaju zostały uregulowane w Kodeksie pracy. Wszelkie inne kwestie nieuregulowane w tych przepisach mogą zostać ustalone w przepisach wewnątrzzakładowych np.:

  • układzie zbiorowym pracy,
  • regulaminie wynagradzania, a także
  • przepisach szczególnych.

Podstawa prawna:

  1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r.- Kodeks cywilny (Dz. U. z 2018 r. poz. 1025 z późn. zm.),
  2. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r.- Kodeks pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 917 z późn. zm.),
  3. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dni 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz. U. poz. 14 z późn. zm.).

Źródła pomocnicze:

  1. www.pip.gov.pl

Komentarze (2)

palolo

lut 25, 2023 at 9:45 AM Reply

pracodawca sam mnie wysyła na kurs i chce , abym podpisał mu lojalkę in blanco … co dalej gdy zrezygnuję ?

Leon

mar 01, 2023 at 8:04 AM Reply

@Palolo
Jeśli pracodawca chce, abyś podpisał lojalkę in blanko w zamian za przysługiwanie Ci możliwości uczestniczenia w kursie, to powinieneś zastanowić się bardzo ostrożnie, zanim to zrobisz. Lojalka in blanko to umowa, która pozwala pracodawcy na wpisanie w niej później dowolnej treści, zgodnie z jego życzeniem. Może to prowadzić do nieprzyjemnych sytuacji w przyszłości, gdy pracodawca może wykorzystać tę lojalkę w celu nałożenia na Ciebie niesłusznych obowiązków lub ograniczeń.

Jeśli zdecydujesz się nie podpisywać lojalki in blanko, pracodawca nie powinien odmówić Ci uczestnictwa w kursie. Pracodawca powinien przestrzegać obowiązujących umów i przepisów prawa pracy, które określają, jakie świadczenia pracownicze muszą być zapewnione przez pracodawcę.

Jeśli pracodawca zaczyna stosować wobec Ciebie nieuzasadnione kary lub ograniczenia, po tym jak odmówiłeś podpisania lojalki in blanko, możesz zwrócić się o pomoc do inspekcji pracy lub prawnika specjalizującego się w prawie pracy.

Skomentuj