Praca na wysokości – rusztowania i ruchome podesty

Prace na wysokości zaliczane są do prac szczególnie niebezpiecznych. Wynika to z zagrożeń na jakie narażony jest pracownik znajdujący się na wysokości.

W przypadku rusztowań, gdy ich dokumentacja zawierająca obliczenia dla wybranego rusztowania nie jest dostępna lub dokumentacja ta nie obejmuje zastosowanej konstrukcji rusztowania, należy wykonać obliczenia dotyczące ich wytrzymałości i statecz­ności, chyba że rusztowania są montowane zgodnie z ogólnie uznawanym standardem ich montażu.

W zależności od złożoności danego rusztowania:

• plan jego montażu, użytkowania i demontażu musi zostać opracowany przez kom­petentną osobę;
• plan ten może mieć formę standardowej instrukcji, uzupełnionej elementami odno­szącymi się do specjalistycznych szczegółów danego rusztowania.

Elementy nośne rusztowania muszą być zabezpieczone przed poślizgiem poprzez przytwierdzenie ich do powierzchni nośnej albo muszą posiadać urządzenia przeciw­poślizgowe lub być zabezpieczone za pomocą innych środków o równoważnej skutecz­ności działania, powierzchnia nośna zaś musi mieć wystarczającą nośność.

Należy zapewnić stateczność rusztowania.

Rusztowania przejezdne muszą być zabezpieczone odpowiednimi środkami uniemożli­wiającymi przypadkowe ich przemieszczenie się w trakcie pracy na wysokości.

W przypadku gdy elementy rusztowania nie są gotowe do użytkowania, w szczegól­ności podczas ich składania, demontażu lub zmiany muszą one być:

• oznaczone znakami ostrzegawczymi, zgodnie z wymaganiami określonymi w od­rębnych przepisach, oraz
• odpowiednio odgraniczone za pomocą środków uniemożliwiających dostęp do strefy niebezpiecznej określonej w odrębnych przepisach.

Rusztowania mogą być montowane, demontowane lub istotnie zmieniane tylko pod nadzorem i przez osoby posiadające uprawnienia określone w odrębnych przepisach.

Osoba nadzorująca i pracownicy montujący, demontujący lub istotnie zmieniający rusztowania muszą mieć udostępniony plan montażu i demontażu, włącznie z zawarty­mi w nim instrukcjami.

Wymiary, kształt oraz układ pomostów rusztowania muszą:

• być dostosowane do charakteru wykonywanej pracy i przenoszonego ciężaru;
• zapewniać bezpieczną pracę i bezpieczne przejście.

Pomosty rusztowania muszą być zmontowane w taki sposób, aby:

• ich elementy nie mogły się poruszać w trakcie użytkowania;
• występujące przerwy między elementami pomostów i pionowymi środkami ochro­ny zbiorowej zapobiegającymi upadkom były bezpieczne.

Użytkowanie rusztowania jest dopuszczalne po dokonaniu jego odbioru przez kie­rownika budowy lub uprawnioną osobę. Odbiór rusztowania potwierdza się wpisem w dzienniku budowy lub w protokole odbioru technicznego.

Wpis w dzienniku budowy lub w protokole odbioru technicznego rusztowania określa w szczególności:

• użytkownika rusztowania;
• przeznaczenie rusztowania;
• wykonawcę montażu rusztowania z podaniem imienia i nazwiska albo nazwy oraz numeru telefonu;
• dopuszczalne obciążenia pomostów i konstrukcji rusztowania;
• datę przekazania rusztowania do użytkowania;
• oporność uziomu;
• terminy kolejnych przeglądów rusztowania.

Na rusztowaniu lub ruchomym podeście roboczym powinna być umieszczona tablica określająca:

• wykonawcę montażu rusztowania lub ruchomego podestu roboczego z podaniem imienia i nazwiska albo nazwy oraz numeru telefonu;
• dopuszczalne obciążenia pomostów i konstrukcji rusztowania lub ruchomego po­destu roboczego.

Rusztowania i ruchome pomosty robocze powinny:

• posiadać pomost o powierzchni roboczej wystarczającej dla osób wykonujących roboty oraz do składowania narzędzi i niezbędnej ilości materiałów;
• posiadać stabilną konstrukcję dostosowaną do przeniesienia obciążeń;
• zapewniać bezpieczną komunikację i swobodny dostęp do stanowisk pracy;
• umożliwiać wykonywanie robót w pozycji niepowodującej nadmiernego wysiłku;
• posiadać poręcz ochronną;
• posiadać piony komunikacyjne.

Rusztowania należy ustawiać na podłożu ustabilizowanym i wyprofilowanym, ze spad­kiem umożliwiającym odpływ wód opadowych.

W przypadku odsunięcia rusztowania od ściany ponad 0,2 m należy stosować balustra­dy od strony tej ściany. Rusztowanie z elementów metalowych powinno być uziemione i posiadać instalację piorunochronną.

Rusztowania powinny posiadać również co najmniej:

• zabezpieczenia przed spadaniem przedmiotów z rusztowania;
• zabezpieczenie przechodniów przed możliwością powstania urazów oraz uszkodze­niem odzieży przez elementy konstrukcyjne rusztowania.

Rusztowania, usytuowane bezpośrednio przy drogach, ulicach oraz w miejscach prze­jazdów i przejść dla pieszych powinny posiadać także daszki ochronne i osłonę z siatek ochronnych.

Przy pracach na rusztowaniach i podestach na wysokości do 2 m nad poziomem pod­łogi lub ziemi należy zapewnić, aby:

• podesty i rusztowania:

– były stabilne i zabezpieczone przed nieprzewidywaną zmianą położenia,

– posiadały odpowiednią wytrzymałość na przewidywane obciążenie,

• podest roboczy spełniał następujące wymagania:

– jego powierzchnia powinna być wystarczająca dla pracowników, narzędzi i mate­riałów,

– podłoga powinna być pozioma i równa oraz trwale zamocowana do elementów konstrukcyjnych podestu,

• w widocznym miejscu podestu powinny być tablice z informacją o wielkości do­puszczalnego obciążenia.

Przy pracach wykonywanych na rusztowaniach na wysokości powyżej 2 m od pozio­mu podłogi lub terenu oraz na podestach ruchomych wiszących należy w szczególno­ści:

• zapewnić bezpieczeństwo przy komunikacji pionowej i dojścia do stanowisk pra­cy, zapewnić stabilność rusztowania i odpowiednią wytrzymałość na przewidywane obciążenie,
• przed rozpoczęciem użytkowania rusztowania dokonać jego odbioru przez nadzór techniczny.

Przed dopuszczeniem rusztowania do pracy na nim należy:

• sprawdzić, czy nie zostało przekroczone dopuszczalne obciążenie gruntu podłoża, na którym ma być ustawione rusztowanie,
• dokonać oględzin posadowienia rusztowania,
• dokonać oględzin prawidłowości zamontowania stężeń,
• dokonać oględzin prawidłowości zamontowania zakotwień,
• dokonać oględzin pomostów i zabezpieczeń.

Użytkowanie rusztowania jest dopuszczalne po dokonaniu jego odbioru przez kierow­nika budowy lub osobę uprawnioną posiadającą uprawnienia budowlane w specjalności konstrukcyjno-budowlanej.

Odbiór rusztowania potwierdza się wpisem do dziennika budowy lub w protokole od­bioru technicznego. Na rusztowaniu lub ruchomym podeście roboczym powinna być umieszczona tablica określająca:

• wykonawcę montażu rusztowania lub ruchomego podestu roboczego z podaniem imienia, nazwiska lub nazwy i numeru telefonu,
• dopuszczalne obciążenie pomostów i konstrukcji rusztowania.