Praca w domu – szansa czy zagrożenie?

Koronawirus sprawił, że praca w domu albo, jak kto woli, praca w trybie home office stała się dla tysięcy pracowników na całym świecie codziennością. Każda praca, także praca w tej formie ma swoje plusy jak i minusy.

Home office można zdefiniować jako wykorzystanie technologii informacyjno-komunikacyjnych − takich jak smartfony, tablety, laptopy i komputery stacjonarne − w celu wykonywania pracy poza lokalem pracodawcy. 

W ostatnich latach rośnie popularność pracy zdalnej. Wynika to z pewnością z postępów w dziedzinie technologii informacyjno-komunikacyjnych, które miały miejsce w ostatnich latach i prawdopodobnie z niektórych korzyści związanych z wykonywaniem pracy w tej formie. Jednak najbardziej znaczący przyrost osób wykonujących home office w ostatnim czasie niewątpliwie wynika z zagrożenia związanego z COVID-19.

Wady i zalety pracy w trybie home office

Pracownik:

Wady

Zalety

trudność w oddzieleniu pracy zarobkowej od życia prywatnego; izolacja i brak dostępu do formalnej i nieformalnej wymiany informacji, która ma miejsce w stałym miejscu pracy; zmiany charakteru społecznych stosunków pracy (koledzy, kierownictwo) spowodowane dystansem; długie godziny pracy (elastyczne harmonogramy mogą stać się mankamentem, jeśli pracownik nie narzuca ograniczeń czasowych); wykonywanie pracy poza normalnymi godzinami pracy (w czasie wolnym); stawianie czoła problemom w pojedynkę, bez odpowiedniego wsparcia (z towarzyszącym stresem); rozwijające się schorzenia układu mięśniowo-szkieletowego, jeśli ergonomiczne aspekty związane z pracą w trybie home office nie są odpowiednio rozwiązane (postawa, nieodpowiednie stanowisko pracy itp.)

poprawa równowagi między życiem zawodowym a prywatnym; możliwość podjęcia pracy pomimo ograniczonej sprawności ruchowej spowodowanej chorobą lub niepełnosprawnością; redukcja czasu i kosztów dojazdów (oraz stresu i zmęczenia związanego z transportem); elastyczne harmonogramy i większa swoboda decyzyjna w zarządzaniu czasem pracy; możliwy wzrost autonomii w pracy.

Pracodawca: 

Wady	Zalety
trudniejszy nadzór nad pracownikami i potrzeba znalezienia nowych form zarządzania; trudności w zapewnieniu niezbędnego wsparcia pracownikowi; możliwy spadek zaangażowania i spadek ducha zespołu; komunikacja wewnętrzna staje się trudniejsza.	zmniejszone ryzyko wypadków drogowych ze względu na ograniczoną podróż; oszczędność powierzchni biurowej i związanych z tym kosztów; wzrost atrakcyjności firmy: przyciągnięcie i zatrzymanie wykwalifikowanych pracowników; zwiększona elastyczność działalności i usług biznesowych.

Stres i problemy ze zdrowiem psychicznym

W trakcie wykonywania pracy w trybie home office bardzo ważne jest znalezienie tzw. „złotego środka” pomiędzy wymiarem pracy zdalnej i stacjonarnej. Negatywnym efektem pracy w domu mogą być np. rozmaite konflikty rodzinne, zacieranie się granicy między pracą zarobkową a życiem prywatnym, osłabienie nastroju, stany depresyjne itp. Wszystko to prowadzi do zmniejszenia efektywności pracy, w efekcie zwiększają się też koszty opieki zdrowotnej.

Kilka z pozoru prostych czynności może pomóc Tobie − pracownikowi poprawić równowagę między życiem zawodowym a prywatnym . Oto niektóre strategie które możesz wykorzystać w wypracowaniu wspomnianego „złotego środka”:

1. Zacznij i kończ dzień rutynowym lub codziennym rytuałem (ubierz się, idź na spacer lub wykonaj inną aktywność) i staraj się każdego dnia rozpoczynać i kończyć o tej samej porze.
2. Ustal godziny, w których można się z Tobą kontaktować (współpracownicy lub menedżerowie).
3. Zaplanuj harmonogram pracy i trzymaj się go (kontroluj godziny pracy, aby uniknąć nadmiernego przepracowania).
4. Zaplanuj i rób regularne i krótkie przerwy oraz przerwę na lunch.
5. Miej określone pomieszczenie/przestrzeń do pracy, aby po skończonej pracy opuścić to pomieszczenie.
6. Ustal granice godzin pracy z rodziną i /lub współlokatorami.

Kolejną kwestią wpływającą na zdrowie psychiczne pracowników zdalnych jest uniknięcie uczucia izolacji, odłączenia, porzucenia.

Izolacja spowodowana pracą zdalną może mieć potencjalne negatywne skutki dla zdrowia zawodowego i samopoczucia pracowników. Dlatego tak ważne jest zapewnienie dobrej komunikacji pracownika zdalnego z pracodawcą lub współpracownikami.

1. Pożądane jest zapewnienie narzędzi komunikacyjnych przez pracodawcę (e-maile, czaty, wspólne dokumenty, wideokonferencje, narzędzia do pracy zespołowej, wspólny program itp.) oraz związane z nimi wsparcie. Dzięki zapewnieniu przez pracodawcę odpowiedniego sprzętu pracownicy zdalni planują regularne spotkania wirtualne z menedżerem, zespołem i klientami, aby pomóc w utrzymaniu stałego kontaktu i budowaniu pozytywnych relacji w pracy.
2. Nieformalny kontakt może być utrzymywany poprzez wspólne spotkania online (wirtualne przerwy kawowe, fora dyskusyjne/czaty itp.).
3. Pracownicy zdalni ustalają rutynowy kontakt z przełożonym lub współpracownikami.

Każda zaleta pracy zdalnej może być dla kogoś innego jednocześnie największą wadą. Niewątpliwie, wykonywanie obowiązków służbowych w domu wymaga dużo samodyscypliny, motywacji i dobrej organizacji pracy własnej, aby obowiązki domowe nie zdominowały tych służbowych. Praca zdalna nie jest odpowiednia dla osób, ceniących sobie kontakt z ludźmi. Natomiast w przypadku osób szczególnie podatnych na stres, praca zdalna może okazać się idealnym rozwiązaniem.

Źródła pomocnicze:

1. Strona internetowa Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy – osha.europa.eu