Praca w pozycji stojącej

Prace w pozycji stojącej możemy zaliczyć do prac w wymuszonej pozycji ciała. Wysiłek fizyczny, który jest wykonywany przez osoby pracujące w takim trybie może skutkować dodatkowymi problemami zdrowotnymi.

Polskie przepisy regulujące zasady bezpieczeństwa i higieny pracy nie przewidują norm wykonywania pracy w pozycji stojącej. Ustawodawca nie przewidział norm dotyczących liczby godzin, jakie pracownicy mogą przepracować w pozycji stojącej lub siedzącej. Decyzja o sposobie organizacji stanowiska należy do pracodawcy i jest uwarunkowana procesem pracy występującym w miejscu wykonywania obowiązków.

Praca w pozycji stojącej to praca fizyczna, najczęściej angażująca głównie układ mięśniowy. Pracę tą wykonują osoby zatrudnione np. przy taśmach produkcyjnych, sprzedawcy, kelnerzy, fryzjerzy.

Praca stojąca może przysparzać dodatkowych problemów zdrowotnych, zwłaszcza jeśli jest to praca statyczna, w której pracownik mało się porusza. Może być ona przyczyną wystąpienia:

  • zwyrodnienia stawów kolanowych, płaskostopia;
  • trwałego skrzywienia kręgosłupa w odcinku piersiowym (mogące powodować trudności w oddychaniu);
  • niewydolności żylnej (żylaki) – na skutek uszkodzenia żył;
  • obniżonego poziomu metabolizmu.

Wpływ pozycji stojącej na funkcjonowanie organizmu pracownika:

  • duże obciążenie mięśni kończyn dolnych i grzbietu;
  • zwiększenie zużycia energii w porównaniu z pozycją siedzącą;
  • występowanie największego ukrwienia w obrębie kończyn dolnych, kosztem niedokrwienia pozostałych części ciała;
  • obniżony poziom metabolizmu;
  • niekorzystne obciążenie stawów odpowiedzialnych za utrzymanie człowieka w pozycji stojącej;
  • niekorzystne obciążenie statyczne stóp;
  • złe zaopatrzenie w krew i tlen więzadeł zapewniających ruch kręgosłupa.

Organizacja stanowiska pracy przy pozycji stojącej

Organizując stanowisko pracy należy pamiętać o tym istotnym czynniku jakim jest pozycja ciała podczas pracy.                                       

Mimo, że osoby pracujące w pozycji stojącej zwykle mogą poruszać się wokół stanowiska, to całe wyposażenie powinno być tak zlokalizowane, aby eliminowało nadmierne sięganie, schylanie i skręcanie oraz nienaturalne pozycje głowy. O wysokości roboczej decyduje rodzaj pracy (w relacji do łokcia):

  • 40 do -40 mm – praca średnio dokładna (pisanie, łatwy montaż, obsługa obrabiarek, sortowanie). Dla części prac pożądane jest oparcie łokcia;
  • -40 do -120 mm – praca mało dokładna (lekkie zadania manipulacyjne, pakowanie dużych elementów, poziom narzędzi i pojemników);
  • -120 do -400 mm – praca z użyciem siły lub wymagająca obszernych ruchów (szczególnie siły skierowanej ku dołowi, operowanie ciężkimi przedmiotami).

Generalna zasada określenia wysokości stanowiska pozostaje taka sama, jak w przypadku pracy siedzącej. Jeśli nie ma możliwości regulacji, to wysokość płaszczyzny powinna być dostosowana do najwyższego osobnika. Punktem odniesienia jest wysokość łokcia, która dla wysokiego pracownika wynosi 1200 mm. Wykorzystując podesty, ponad 95% dorosłych użytkowników może uzyskać pożądaną strefę roboczą.

Kiedy wysokość stanowiska nie jest regulowana i z różnych względów nie można skorzystać z tzw. maksymalnej wysokości (powyżej), to stałą wysokością płaszczyzny (od podłoża) będzie kompromis między wymiarami użytkowników a wymaganiami pracy. Wysokość płaszczyzny powinna wynosić:

  • dla pracy średnio dokładnej – 1080 mm,
  • dla pracy mało dokładnej –  900 mm,
  • dla prac z użyciem siły  –  800 mm.

W zależności od charakteru czynności wysokości te mogą przybierać inne wartości. Należy zwrócić uwagę na fakt, że im mniej dokładna praca, tym większe różnice występują między wysokością powierzchni pracy (wysokością stanowiska) a wysokością roboczą.                

Inne uwagi i zalecenia:

  • podczas konieczności oburęcznego sięgania stanowisko należy zorganizować dla krótszych zasięgów;
  • sięgania ku górze nie powinny przekraczać 1950 mm;
  • należy zapewnić gładką, poziomą i nie poślizgową powierzchnię stania;
  • powierzchnia pokryta matą lub tylko drewnem zmniejszy obciążenie stawów kończyn dolnych i kręgosłupa, a także zredukuje utratę ciepła;
  • podczas przyjmowania niezmiennej postawy ciała dochodzi do narastania obciążenia statycznego. Stanowisko wyposażone w klocek o wysokości do 100 mm pozwoli na przemienne umieszczanie na nim jednej i drugiej stopy. Zmiana postawy przyniesie ulgę kończynom dolnym i lędźwiowemu odcinkowi kręgosłupa.

Skomentuj