Praca w wysokich temperaturach
Praca w wysokich temperaturach określana jest jako praca w mikroklimacie gorącym, który to z kolei należy do czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.
Nie da się ukryć, że temperatura w miejscu pracy wpływa na naszą wydajność, samopoczucie i zdrowie. Jeśli temperatura znacznie odbiega od optymalnej (komfortowej) to praca może stać się mniej efektowna, uciążliwa, a nawet szkodliwa dla zdrowia.
Pracodawca ma obowiązek zapewnić właściwą temperaturę w pomieszczeniu pracy, odpowiednią do rodzaju wykonywanych zajęć. W związku z tym:
- temperatura w pomieszczeniach biurowych lub innych, w których wykonuje się lekką pracę fizyczną, nie może być niższa niż 18°C,
- pozostali pracownicy, zatrudnieni w pomieszczeniach pracy, np. halach produkcyjnych, muszą mieć zapewnioną temperaturę nie niższą niż 14°C,
- przepisy nie określają maksymalnej temperatury w pomieszczeniach.
Według specjalistów z Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi, komfortowe temperatury otoczenia dla różnych rodzajów pracy wynoszą:
- 20-22,8°C dla pracy lekkiej w pozycji siedzącej zimą,
- 23,9-26,7°C dla pracy lekkiej w pozycji siedzącej latem,
- 18,3°C dla pracy średniociężkiej,
- 15,5°C dla pracy bardzo ciężkiej.
Zasady, których należy przestrzegać w związku z wysoką temperaturą w pomieszczeniu pracy
- Pomieszczenia i stanowiska pracy należy zabezpieczyć przed niekontrolowanym nagrzewaniem, jak i napływem zimnego powietrza.
- Okna powinny być chronione przed zbyt dużym nasłonecznieniem, np. przez rolety, żaluzje, aby promienie słoneczne nie nagrzewały nadmiernie stanowisk pracy.
- Okna przeznaczone do wietrzenia pomieszczeń powinny być wyposażone w urządzenia pozwalające na otwieranie ich w sposób łatwy i bezpieczny z poziomu podłogi oraz na ustawianie części otwieranych w pożądanym położeniu.
- Należy pamiętać także o używaniu i utrzymaniu w stałej sprawności i czystości urządzeń do wentylacji lub klimatyzacji. Niekonserwowane urządzenia klimatyzacyjne mogą stać się siedliskiem wielu bakterii, które mogą nawet doprowadzić do ostrego zapalenia płuc.
- Klimatyzacja nie może powodować przeciągów ani wyziębienia pomieszczeń pracy – strumień powietrza powinien być kierowany bezpośrednio na stanowisko pracy.
Przy urządzeniach wentylacyjnych należy stosować środki zmniejszające natężenie i rozprzestrzenianie się hałasu oraz drgań, jakie one powodują.
Obowiązki pracodawcy
Podczas pracy w wysokiej i niskiej temperaturze, głównie w czasie letnich upałów i w zimie, pracodawca musi nieodpłatnie zapewnić pracownikom zimne bądź gorące napoje. Prawidłowo powinny być one zapewnione w ciągu całej zmiany roboczej, w ilości zaspakajającej potrzeby pracujących. Obowiązek taki występuje:
- podczas pracy na otwartej przestrzeni przy temperaturze otoczenia powyżej 25°C lub poniżej 10°C,
- na stanowiskach pracy, na których temperatura spowodowana warunkami atmosferycznymi przekracza 28°C,
- w warunkach gorącego mikroklimatu, charakteryzującego się wartością wskaźnika obciążenia termicznego (WGBT) powyżej 25°C,
- w warunkach mikroklimatu zimnego, charakteryzującego się wartością wskaźnika siły chłodzącej powietrza (WCI) powyżej 1000.
W przypadku pracy w gorącym mikroklimacie napoje powinny być wzbogacone w sole mineralne i witaminy.
Pracodawca musi pamiętać o tym, że każda osoba, wykonująca prace brudzące na otwartej przestrzeni w wysokiej temperaturze, pozbawiona dostępu do bieżącej wody, musi mieć zapewnione do celów higienicznych co najmniej 90 litrów wody dziennie.
Mikroklimat gorący jest fizycznym czynnikiem szkodliwym i musi być uwzględniony podczas oceny ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą. Ocena taka jest obowiązkiem pracodawcy, który powinien zastosować niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko.
W przypadkach gdy wartość wyznaczonego wskaźnika obciążenia termicznego WGBT dla danej pracy (jej ciężkości) wykonywanej przez pracownika w mikroklimacie gorącym przekroczy wartość dopuszczalną (NDN), to ryzyko zawodowe powodowane przez obciążenie termiczne będzie nieakceptowalne i należy obniżyć jego poziom do akceptowalnego, np. poprzez skrócenie czasu pracy.
Skracanie w ten sposób norm czasu pracy nie może powodować obniżenia należnego pracownikom wynagrodzenia.
Kobiety i młodociani
Wzbronione jest zatrudnianie młodocianych w pomieszczeniach, w których temperatura przekracza 30°C, a wilgotność względna powietrza jest większa niż 65%, a także w warunkach bezpośredniego oddziaływania otwartego źródła promieniowania (np. przy pracach hutniczych, wytapianiu metali).
Dozwolone jest natomiast zatrudnianie młodocianych w zakresie potrzebnym do nauki zawodu, do 3 godzin na dobę, w mikroklimacie gorącym do wartości 26°C wskaźnika obciążenia termicznego WGBT. Warunek stanowi jednak zachowanie norm wydatku energetycznego oraz zapewnienie młodocianym na stanowiskach pracy dostatecznej ilości odpowiednich napojów i 10-minutowych przerw po każdych 50 minutach pracy.
Nie wolno także zatrudniać młodocianych w środowisku o dużych wahaniach parametrów mikroklimatu. Chodzi o sytuacje, w których występują nagłe zmiany temperatury powietrza w zakresie przekraczającym 15°C przy braku możliwości stosowania co najmniej 15-minutowej adaptacji w pomieszczeniach o temperaturze pośredniej.
Kobiet w ciąży i w okresie karmienia piersią nie należy zatrudniać w mikroklimacie gorącym, a także zmiennym przy pracach, w których wskaźnik komfortu ciepła PMV, określony zgodnie z Polską Normą, jest większy od 1,0 oraz przy pracach w środowisku, w którym występują nagłe zmiany temperatury powietrza w zakresie przekraczającym 15°C.
Podstawa prawna:
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz. U. poz. 279),
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp (J.t.: Dz. U. z 2003 r. poz. 1650, z późn. zm.),
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 kwietnia 2017 r. w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią (Dz. U. poz. 796),
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac 1 (J.t.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1509).
Źródła pomocnicze:
- www.pip.gov.pl
Skomentuj