Prawo do urlopu pracownika młodocianego

Młodociani stanowią grupę pracowniczą otoczoną przez Kodeks pracy szczególną ochroną. Jaki zatem wymiar urlopu przysługuje pracownikowi młodocianemu?

Według art. 190 Kodeksu pracy młodociany jest osobą, która ukończyła lat 16, a nie przekroczyła lat 18. Zatrudnianie osoby, która nie skończyła lat 16 jest zabronione – wyjątek stanowi zatrudnianie dzieci poniżej 16 lat, które mogą wykonywać pracę tylko na rzecz podmiotów prowadzących działalność kulturalną, artystyczną, reklamową i sportową, o ile uprzednio zostanie wyrażona zgoda przedstawiciela ustawowego lub opiekuna dziecka i właściwego inspektora pracy.

Właściwe jest zatrudnianie młodocianych, którzy ukończyli szkołę gimnazjalną. Warunkiem przyjęcia do pracy jest przedstawienie przez młodocianego świadectwa lekarskiego stwierdzającego, że praca danego rodzaju nie zagraża jego zdrowiu.

Młodociany niemający kwalifikacji zawodowych może być zatrudniony tylko w celu przygotowania zawodowego.

Prawo do pierwszego urlopu

Pracownikom młodocianym przysługują odrębne przepisy, mówiące o wypoczynku. Przysługuje im więcej czasu na odpoczynek dobowy oraz tygodniowy. Przepisy dotyczące urlopu wypoczynkowego kształtują się inaczej niż przepisy dotyczące pracowników, którzy ukończyli 18 lat.

Młodociany nabywa prawo do pierwszego urlopu z upływem 6 miesięcy od rozpoczęcia pierwszej pracy, w wymiarze 12 dni roboczych. Po upływie roku młodocianemu przysługuje prawo do urlopu w wymiarze 26 dni roboczych. Prawo do urlopu po rocznym okresie zatrudnienia nabywane jest niezależnie od prawa urlopu przysługującego po pół roku pracy. Oba wymiary na koniec roku ulegają sumowaniu, w związku z czym młodocianemu łącznie po przepracowaniu roku przysługuje 38 dni urlopu wypoczynkowego. Natomiast wymiar kolejnego urlopu pracownika młodocianego wynosi 26 dni roboczych. Prawo do następnego  urlopu pracownik nabywa z dniem 1 stycznia każdego roku, pod warunkiem, że w dalszym ciągu pozostaje w zatrudnieniu, lub w każdym innym pierwszym dniu zatrudnienia w danym roku kalendarzowym.

W roku, w którym młodociany kończy 18 lat, prawo do urlopu wypoczynkowego przysługuje mu w wymiarze 20 dni, jeżeli prawo do urlopu uzyskał przed ukończeniem 18 lat.

Młodociany pracownik, uczący się ma prawo do skorzystania z urlopu wypoczynkowego, który pokrywa się z okresem trwania ferii szkolnych (letnich i zimowych). Jeżeli pracownik nie nabył jeszcze prawa do urlopu, może wystosować do pracodawcy wniosek o udzielenie urlopu w okresie ferii szkolnych, który będzie traktowany jako „zaliczkowy”.

Młodociany ma także prawo wnioskować o bezpłatny urlop w okresie ferii. Jednak musi mieć na uwadze, że łączny wymiar urlopów, bezpłatnego jak i wypoczynkowego, nie może przekraczać 2 miesięcy. Okres urlopu bezpłatnego podlega wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

Pracodawca może, ale nie ma obowiązku uwzględnienia wniosku młodocianego.

Wykorzystanie urlopu poza okresem ferii jest dozwolone tylko w wyjątkowych sytuacjach. Termin wykorzystania urlopu należy uzgadniać z młodocianym, albo planować go tak, by przypadał na okres ferii zimowych.

Urlop zaległy pracownika młodocianego

Reguła dotycząca przyznawania zaległych urlopów pracownikom młodocianym jest taka sama jak w przypadku pozostałych pracowników. Zaległy urlop należy wykorzystać najpóźniej do 30 września następnego roku kalendarzowego. Obowiązkiem pracodawcy w takim wypadku jest udzielenie urlopu młodocianemu, który nie wykorzystał urlopu w roku kalendarzowym, w którym nabył do niego prawo.

Urlop na żądanie

Pracownik młodociany ma prawo do tzw. urlopu na żądanie. Może go wykorzystać  w wymiarze 4 dni w ciągu roku. Termin na wykorzystanie może przypadać zarówno w okresie ferii, jak i w trakcie trwania roku szkolnego.