Przeprowadzanie kontroli stanu instalacji gazowych

Wszystkie instalacje na paliwa gazowe podczas eksploatacji powinny być poddawane corocznej kontroli stanu technicznego.

Kontroli takiej powinny być poddawane instalacje zasilane wszystkimi rodzajami paliw gazowych bez względu na sposób zasilania.

Dotychczasowa realizacja wymogu przeprowadzania kontroli okresowej stanu tech­nicznego instalacji gazowych jest przyczyną szeregu problemów tak dla wykonujących kontrole, jak i dla zlecających, czyli właścicieli i zarządzających budynkami.

Podstawą prawną przeprowadzania okresowych kontroli stanu technicznego instalacji na paliwa gazowe jest artykuł 62 ustawy – Prawo budowlane.

Analizując wybrane wymagania określone przez ustawodawcę można stwierdzić:

1. Kontroli okresowej stanu technicznego powinna być poddawana każda instalacja ga­zowa w budynkach mieszkalnych, użyteczności publicznej, zagrodowych i rekreacji indywidualnej.
2. W przypadku budynków zagrodowych i rekreacji indywidualnej właściciel nie jest obowiązany posiadać książki nadzoru budowlanego, a więc nie ma możliwości sprawdzenia, czy instalacje gazowe w takich budynkach są okresowo kontrolowane.
3. Ustawa jednoznacznie stwierdza, kto jest upoważniony do przeprowadzenia kontroli stanu technicznego (art. 62 ust. 5).
4. Ustawa, jak również żaden inny akt prawny, nie określa zasad przeprowadzenia kon­troli stanu technicznego instalacji na paliwa gazowe.

Kontroli okresowej powinny być poddawane wszystkie elementy składowe instala­cji gazowej. Stwierdzenie to wymaga jednoznacznego określenia, co wchodzi w skład instalacji gazowej. Do potrzeb projektowych i eksploatacyjnych należy stosować tylko definicje wymienione w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, gdyż jest to jedy­ny akt prawny określający wymagania techniczne dotyczące instalacji na paliwa gazowe.

Tak więc do podstawowych elementów składowych instalacji gazowych zalicza się:

• przewody gazowe,
• armaturę i urządzenia zainstalowane na tych przewodach, w tym również zawór urządzenia sygnalizacyjno-odcinającego, jeżeli jest on zainstalowany,
• urządzenia gazowe,
• urządzenia pomiaru zużycia gazu,
• butle gazowe instalowane w pomieszczeniach budynku,
• przewody spalinowe lub powietrzno-spalinowe.

Elementem składowym instalacji gazowej nie jest – jak wynika z informacji podanych powyżej – kurek główny, który jeszcze zalicza się do sieci gazowej, pomimo tego, że jest bezpośrednio związany z zasilanym w paliwo gazowe budynkiem.

W zależności od sposobu zasilania instalacji nie w każdym przypadku muszą występo­wać wszystkie wymienione wyżej elementy składowe. Instalacje gazowe zasilane z sieci gazowych nie posiadają butli gazowych, natomiast winny posiadać urządzenia pomiaru zużycia gazu. Instalacje pojedynczych odbiorców zasilane ze zbiorników gazów węglo­wodorowych C3–C4 zlokalizowanych na działkach budowlanych lub z indywidualnych butli połączonych z urządzeniami nie muszą być wyposażone w urządzenie pomiaru zużycia gazu, gdy zasilają pojedynczego odbiorcę. Urządzenia sygnalizacyjno-odcinają­ce wyposażone są w zawór odcinający, instalowany zgodnie z wymaganiami technicz­nymi na przewodach instalacji gazowych doprowadzających gaz do odpowiedniego pomieszczenia za kurkami głównymi, a więc element ten stanowi także część składową instalacji gazowej.

Należy zwrócić uwagę, że istotnym elementem definicji instalacji gazowej jest zalicze­nie do instalacji gazowej przewodów spalinowych lub powietrzno-spalinowych, o ile stanowią one element składowy urządzenia gazowego. Jest to bardzo istotne ze względu na fakt, iż przeważająca liczba zagrożeń występujących u użytkowników instalacji ga­zowych dotyczy prawidłowego eksploatowania urządzeń gazowych, w tym związanych z odprowadzaniem spalin i doprowadzeniem powietrza do spalania. Przewód spali­nowy stanowi element składowy urządzenia, gdy związane to jest z jego konstrukcją i wymogami funkcjonalnymi. Tak więc dotychczasowa interpretacja tego zapisu nie jest jednoznaczna, gdyż występuje bardzo duża liczba podtypów produkowanych urządzeń gazowych, szczególnie typy C.

Zgodnie z normą dotyczącą kominów oraz interpretacjami podanych zapisów, za prze­wód spalinowy uważa się odcinek przewodu od urządzenia do wyprowadzenia produk­tów spalania na zewnątrz budynku. Natomiast w rozporządzeniu MSWiA z 16 sierpnia 1999 r. w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych wpro­wadzono dwie definicje, wyróżniając osobno przewody spalinowe i kanały spalinowe. Taki podział ma istotny wpływ na rozwiązywanie szeregu problemów technicznych i eksploatacyjnych dotyczących instalacji gazowych i stanowi rozdział kompetencyjny pomiędzy kontrolującymi instalacje gazowe i kontrolującymi kanały spalinowe.

Z punktu widzenia bezpieczeństwa odbiorców zaliczenie w pewnych ww. sytuacjach przewodów spalinowych i powietrzno-spalinowych do elementów składowych instala­cji gazowych jest słuszne. Jednak zapis taki i jego interpretacja nie jest zbyt precyzyjny, tak więc należy się spodziewać, że w nowych wymaganiach technicznych problem ten zostanie uściślony tak, aby wyeliminować jakiekolwiek wątpliwości.

Zapis podany w § 174 ust. 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, informuje, iż długość całkowita przewodu spalinowego odprowadzającego spaliny z urządzeń gazowych innych niż kotły gazowe nie powin­na być większa niż 2 m.

Tak sformułowany zapis jednoznacznie zalicza do urządzenia gazowego i tym samym także do instalacji gazowej tylko takie przewody, których długość nie przekracza wielko­ści podanej powyżej, czyli 2 m. Zapis taki ma zasadnicze znaczenie praktyczne związane z bezpieczeństwem eksploatacji urządzeń gazowych. Inaczej mówiąc, przeprowadzający kontrolę stanu technicznego instalacji gazowej zobowiązany jest do przeprowadzenia kontroli stanu technicznego wszystkich przewodów spalinowych odprowadzających spa­liny z urządzeń gazowych do kanału spalinowego, jeżeli ich długość nie przekracza 2 m.

Jeżeli przewód odprowadzający spaliny posiada z różnych powodów większą długość, kontrolę jego stanu technicznego powinien przeprowadzić kominiarz w ramach kon­troli przewodów kominowych. Podział taki uzasadniony jest również tym, że przepro­wadzający kontrolę stanu technicznego instalacji gazowej nie posiada odpowiednich kwalifikacji i wyposażenia do kontroli przewodów spalinowych o odpowiednio więk­szej długości, w których mogą występować złożone procesy zakłócające prawidłowe od­prowadzenie spalin na zewnątrz budynku z urządzeń gazowych.

W przypadku gdyby nie został wprowadzony taki sposób kwalifikacji przewodów spa­linowych do instalacji gazowej, możliwe stałyby się nadużycia w trakcie budowy in­stalacji gazowych, gdzie największym problemem, szczególnie w budynkach starego budownictwa, jest znalezienie odpowiedniej liczby kanałów spalinowych. Brak takiego ograniczenia długości prowadziłby do dowolnego wyprowadzenia przewodów spalino­wych przez ściany budynków i praktycznie do wyeliminowania z udziału w kontroli tak wykonanych przewodów spalinowych kominiarzy, gdyż przewody tak wykonane byłyby zaliczane do instalacji gazowej, a nie do kanałów spalinowych.