Przyczyny rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia

Najczęściej spotykanymi formami rozwiązania umowy o pracę są: rozwiązanie umowę z zachowaniem okresu wypowiedzenia oraz wypowiedzenie umowy o pracę za porozumieniem stron. Jak natomiast wygląda sytuacja z rozwiązaniem umowy bez wypowiedzenia? Kiedy takie rozwiązanie może zastosować pracodawca, a kiedy pracownik?

Kiedy pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia?

  1. W przypadku kiedy zostanie wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające, że wykonywana praca ma szkodliwy wpływ na zdrowie pracownika i nie zostanie on przeniesiony na inne stanowisko – odpowiednie dla jego kwalifikacji i nie zagrażające zdrowiu, w terminie przedstawionym na orzeczeniu lekarskim. Pracownik powinien złożyć oświadczenie na piśmie o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia podając uzasadnienie rozwiązania umowy.
  2. W przypadku naruszenia podstawowych obowiązków względem pracownika przez pracodawcę. W takiej sytuacji pracownikowi należy się odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, a jeśli umowa była zawarta na czas określony odszkodowanie o wysokości wynagrodzenia za czas, do którego trwać miała umowa. Odszkodowanie nie może być jednak wyższe niż to, które przysługiwałoby za okres wypowiedzenia.

Kiedy pracodawca może rozwiązać umowę bez wypowiedzenia?

Pracodawca może rozwiązać umowę bez wypowiedzenia z winy pracownika w przypadku kiedy:

  • zatrudniony dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, czyli:
    • naruszył lub zagroził interesom pracodawcy;
    • przewinił rażącym niedbalstwem lub umyślną winą;
    • naruszył podstawowe obowiązki pracownicze (bezprawność zachowania pracownika). Jako bezprawność zachowania pracownika traktuje się zachowanie, które jest sprzeczne z wymaganymi zasadami, płynącymi z przepisów prawa pracy. Aby pracodawca mógł rozwiązać umowę bez wypowiedzenia muszą zostać spełnione dodatkowo dwie przesłanki: zachowanie pracownika było zawinione i musiało zagrażać interesom pracodawcy;
  • zatrudniony w czasie trwania umowy o pracę popełnił przestępstwo, czego następstwem jest niemożność dalszego zatrudniania go.

Przestępstwo musi być oczywiste (pracownik został przyłapany na gorącym uczynku), zostać stwierdzone prawomocny wyrokiem. W takim przypadku pracodawca może rozwiązać umowę w terminie miesiąca, licząc od dnia, kiedy dowiedział się o tym fakcie;

  • nastąpiła utrata koniecznych do wykonywania pracy uprawnień przez pracownika.

Rozwiązanie umowy o pracę bez winy pracownika

Przepisy prawa dopuszczają rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia, nawet w przypadku kiedy pracownik nie zawinił. Takie prawo przysługuje pracodawcy kiedy nieobecność zatrudnionego jest uporczywa lub zbyt długa.  Pracodawca ma prawo rozwiązać umowę o pracę bez okresu wypowiedzenia bez winy pracownika w przypadku:

  • kiedy pracownik jest niezdolny do pracy, wskutek choroby, dłużej niż 3 miesiące, a zatrudniony jest krócej niż 6 miesięcy;
  • kiedy pracownik jest niezdolny do pracy, wskutek choroby, dłużej niż łączny okres pobierania zasiłku i wynagrodzenia z tytułu choroby (182 dni lub 270 dni w razie gruźlicy), a także w przypadku pobierania przez pracownika świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące – w przypadku kiedy pracownik zatrudniony był przynajmniej 6 miesięcy lub jeśli jego niezdolność do pracy spowodowana jest chorobą zawodową albo wypadkiem przy pracy;
  • w przypadku trwającej dłużej niż 1 miesiąc nieobecności w pracy, z innych przyczyn niż wyżej wymienione.

Rozwiązanie umowy z powyższych przyczyn może nastąpić wyłącznie wtedy, kiedy pracownik jest nieobecny w pracy. Kiedy pracownik stawi się do pracy, nie można go zwolnić bez wypowiedzenia.

Pracodawca nie może bez wypowiedzenia rozwiązać umowy o pracę zatrudnionemu, który jest nieobecny w pracy z powodu sprawowania opieki nad dzieckiem oraz pracownikowi, który jest odosobniony z powodu choroby zakaźnej.

Uprawnienia wynikające z niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę.

W przypadku nieuzasadnionego rozwiązania umowy pracodawca może domagać się odszkodowania − sprawą zajmuje się sąd pracy. Odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia pracownika za okres wypowiedzenia. Natomiast jeśli mamy do czynienia z umową zawartą na czas określony, odszkodowani nie może być wyższe niż to, które przysługiwałoby  za okres wypowiedzenia.

Przypadki rozwiązania umowy bez wypowiedzenia przez pracownika, które traktowane są przez przepisy prawa jak przy rozwiązaniu umowy za wypowiedzeniem przez pracodawcę.

  1. Osoba zatrudniona, która została przywrócona do pracy u innego pracodawcy, ma możliwość rozwiązać umowę o pracę, za trzydniowym uprzedzeniem. Umowę można rozwiązać w terminie do 7 dni od dnia przywrócenia do pracy.
  2. W przypadku przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę pracownik w terminie 2 miesięcy może rozwiązać stosunek pracy, za siedmiodniowym uprzedzeniem, bez wypowiedzenia.

Aktywny druk rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia znajdziesz tutaj.

Podstawa prawna:

  1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r.- Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320).

Źródła pomocnicze:

  1. biznes.gov.pl
  2. zielonalinia.gov.pl

Skomentuj