Przyczyny wypadków przy pracy i ich przykłady

Wypadki przy pracy, które odnotowujemy w zakładach pracy, stanowią jedynie czubek „góry lodowej”, składającej się z różnego kalibru zdarzeń mogących być przyczyną wypadków przy pracy.

Przyczyny wypadków można podzielić następująco:

•     przyczyny techniczne, które stanowią m.in.:

– niewłaściwe urządzenia zabezpieczające i środki ochrony zbiorowej lub ich brak,

– niewłaściwa stateczność czynnika materialnego,

– wady konstrukcyjne i nieodpowiednia wytrzymałość czynnika materialnego,

– niewłaściwe wykonanie czynnika materialnego,

– ukryte wady materiałowe czynnika materialnego;

•     przyczyny organizacyjne, które stanowią m.in.:

– tolerowanie przez nadzór odstępstw od zasad bezpiecznej pracy,

– brak nadzoru i właściwej koordynacji prac zbiorowych,

– brak lub niewłaściwe przeszkolenie pracowników w zakresie bezpieczeństwa pracy i ergonomii, szczególnie na stanowiskach pracy,

– brak lub niewłaściwe zabezpieczenie stanowisk pracy,

– brak lub niewłaściwe instrukcje bezpiecznego wykonywania pracy przy maszynach i urządzeniach oraz prowadzonych procesach technologicznych,

– dopuszczenie do pracy osób bez wymaganych kwalifikacji zawodowych i dodatkowych uprawnień,

– dopuszczenie do wykonywania pracy pracownika z przeciwwskazaniami lekarskimi oraz bez wymaganych badań profilaktycznych,

– niewłaściwa organizacja stanowisk pracy,

– niewłaściwa lub nadmierna eksploatacja czynnika materialnego oraz niewłaściwe naprawy i remonty;

•     przyczyny ludzkie, które stanowią m.in.:

– nieprawidłowe zachowanie się pracownika (lekceważenie zagrożenia i poleceń służbowych, niedostateczna koncentracja uwagi na wykonywanej czynności, zaskoczenie niespodziewanym zdarzeniem, pośpiech),

– niewłaściwe, samowolne zachowanie się pracownika (wykonywanie czynności bez usunięcia zagrożeń, np. niewyłączenie maszyny lub zasilania elektrycznego, niewłaściwe operowanie kończynami w strefie zagrożenia, wejście bądź wjechanie w obszar zagrożony bez upewnienia się, czy nie ma niebezpieczeństwa),

– niestosowanie przez pracowników środków ochrony indywidualnej i zbiorowej oraz urządzeń zabezpieczających (środków zabezpieczających przed upadkiem z wysokości, urządzeń wentylacyjnych, osłon).

Liczba wypadków jest zróżnicowana w zależności od branży. Na rysunku znajdującym się powyżej (źródło: dane GUS Warszawa za lata 2007–2010) widać, że branżami o naj- większej liczbie wypadków są budownictwo i przetwórstwo przemysłowe.

Liczba poszkodowanych utrzymuje się w ostatnich latach na podobnym poziomie i wg danych GUS wygląda następująco:

1. Wypadki przy pracy w 2010 roku:

•    94 207 poszkodowanych ogółem,

•    625 wypadków ciężkich,

•    444 wypadki śmiertelne.

2. Wypadki przy pracy w 2011 roku:

•    97 223 poszkodowanych ogółem,

•   683 wypadki ciężkie,

•    404 wypadki śmiertelne.

3. 2. Wypadki przy pracy w 2012 roku:

•    91 000 poszkodowanych ogółem,

•   602 wypadki ciężkie,

•   348 wypadki śmiertelne.

Pełny raport GUS Wypadki przy prac

Przykłady zainstaniałych wypadków

Okoliczności

Najważniejsze przyczyny

Wypadek przy remoncie

1. Spawacz-brygadzista
2. Wypadek śmiertelny
3. Upadek z wysokości
W czasie wymiany wału napędowego na baterii koksowniczej pieca wsadowniczego
„puścił” prowizoryczny spaw
przy uchwycie pomocniczym.
Wał upadł bezwładnie na ziemię miażdżąc rusztowanie, na którym stał brygadzista. Uderzony mężczyzna spadł na betonowe podłoże, ponosząc śmierć na miejscu.
  • nieodpowiednia wytrzymałość materiału rozgrzanego w czasie spawania dodatkowego uchwytu,
  • brak instrukcji dotyczącej technologii napraw wsadnicy,
  • dopuszczenie do pracy wału z dospawanym uchwytem bez wymaganych kontroli – brygadzista sam podjął decyzję o sposobie montażu ucha pomocniczego,
  • niedostateczne przygotowanie zawodowe pracownika wykonującego spawanie ucha pomocniczego,
  • brak dodatkowego zabezpieczenia wału przed upadkiem w sytuacji, gdy w strefie niebezpiecznej pracowali ludzie,
  • nieprawidłowe zachowanie brygadzisty spowodowane lekceważeniem zagrożenia (brawura, ryzykanctwo),
  • nieprawidłowe zachowanie pracownika spowodowane niewłaściwym tempem pracy – poszkodowany, pełniąc funkcję brygadzisty, spieszył się z zakończeniem remontu, ponieważ chciał jak najszybciej wrócić do domu (jak ustalono podczas kontroli, w domu poszkodowanego odbywała się uroczystość jubileuszowa córki).

Przecięcie blachą

1. Prostowacz
2. Wypadek śmiertelny
3. Przecięcie przez blachę o grubości 8

Operatorzy uruchomili maszynę i przepuścili pierwszą blachę o dł. 1860 mm przez walce. W tym czasie jeden mężczyzna stał przy wejściu blach do gardzieli (poszkodowany), a drugi przy wyjściu po przeciwnej stronie. Ze względu na wysokość maszyny nie mieli ze sobą kontaktu wzrokowego.

Operator usłyszał krótki krzyk kolegi i zobaczył wychodzącą ukośnie z gardzieli prostowarki drugą z prostowanych blach. Operator natychmiast wyłączył maszynę i udał się do miejsca pracy kolegi, który leżał na wznak w kałuży krwi.

  • niedostosowanie maszyny do minimalnych wymagań bezpieczeństwa, określonych przez producenta w Dokumentacji Techniczno-Ruchowej (DTR),
  • demontaż linki bezpieczeństwa przez operatorów (prostowaczy) na czas prostowania blach na maszynie,
  • nieprawidłowo zorganizowane stanowisko pracy przy prostowarce od strony podawania,
  • nieprawidłowa i niezgodna z DTR organizacja prac prostowania na prostowarce,
  • nieprawidłowe zachowanie poszkodowanego – lekceważenie zagrożenia przejawiające się wykonywaniem pracy mimo zdemontowania linki bezpieczeństwa od strony podawania, podawaniem długiej blachy pod dużym skosem podczas biegu walców prostowarki, zbyt bliskim składowaniem europalety ze stosem blach od gardzieli prostowarki,
  • niezgodny z wymaganiami producenta stan techniczny maszyny,
  • niezapoznanie poszkodowanego oraz jego współ pracownika z obowiązującą instrukcją bezpiecznej obsługi prostowarki.

Śmiertelnie porażony

1. Robotnik mostowy
2. Wypadek śmiertelny
3. Porażenie prądem elektrycznym

Poszkodowany w dniu wypadku zajmował się przygotowaniem rusztowania podwieszonego, przymocowanego do przęsła wiaduktu.

Prace wykonywał na pomoście, który stanowiła drewniana deska, umieszczona na dwuteownikach nad czynną siecią trakcyjną o napięciu 3000 V.

Poszkodowany na skutek osunięcia nogi dotknął, najpraw-
dopodobniej podudziem, linki nośnej przewodu jezdnego
sieci trakcyjnej. Równocześnie, trzymając się jedną ręką pręta zbrojeniowego mostownicy zamknął obwód, umożliwiając przepływ prądu.

Na skutek tego wypadku poszkodowany poniósł śmierć.

1. Techniczne:

  • brak właściwego rozwiązania technicznego zabezpieczającego przed porażeniem elektrycznym z sieci trakcyjnej,
  • niewłaściwe środki ochrony zbiorowej, tj. brak szczelnego wyłożenia tymczasowego pomostu roboczego oraz desek krawężnikowych,
  • zastosowanie niebezpiecznego procesu pracy.

2. Organizacyjne:

  • niewłaściwa ogólna organizacja pracy,
  • brak instrukcji bezpiecznego wykonywania robót budowlanych,
  • brak stanowiskowej instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy, określającej zasady organizacji pracy przy sieci jezdnej w strefie prac pod napięciem,
  • brak szczegółowych instrukcji techniczno-ruchowych, określających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy dla poszczególnych stanowisk, w tym stanowiska robotnika mostowego.

3. Ludzkie:

  • stan psychofizyczny pracowników niezapewniający bezpiecznego wykonywania pracy spowodowany zdenerwowaniem oraz innymi przyczynami, wynikającymi z zagrożenia niewykonania zadania w ustalonym wcześniej terminie,
  • nieprawidłowe zachowanie się pracowników spowodowane: brakiem świadomości istniejącego zagrożenia, nieznajomością przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, lekceważeniem zagrożenia itp.

Kosz roboczy

1. Wypadek zbiorowy (2 osoby)
2. Wypadek śmiertelny (1 osoba)
3. Upadek z wysokości

Przy prowadzonych robotach na wysokości nastąpiło uszkodzenie mechanizmu układu prostowodzenia pomostu roboczego, odpowiedzialnego za utrzymanie kosza w pozycji poziomej, co spowodowało utratę jego stabilności i obrót o 180°. W konsekwencji zmiany położenia kosza roboczego wypadły z niego dwie osoby – pracownicy dwóch różnych, współpracujących ze sobą firm.

Jeden z poszkodowanych doznał ciężkiego uszkodzenia ciała, drugi poniósł śmierć na miejscu.

  • niewłaściwy stan techniczny urządzenia zabezpieczającego,
  • niepełna identyfikacja zagrożeń w ocenie ryzyka zawodowego w szczególności przy użytkowaniu „starych” maszyn,
  • brak skutecznego nadzoru przy wykonywaniu prac szczególnie niebezpiecznych,
  • niewyznaczenie koordynatora ds. bhp przez głównego wykonawcę inwestycji w miejscu prac realizowanych przez pracowników z trzech różnych podmiotów gospodarczych,
  • stosowanie niewłaściwych środków ochrony indywidualnej (dotyczy to głównie hełmów ochronnych bez pasów podbródkowych, zabezpieczających przed zsu nięciem się z głowy osób pracujących na wysokości).

Krew na śniegu

1. Pracownik gospodarczy
2. Wypadek ciężki
3. Obcięcie palców elementem wirującym

Pracownik użył do odśnieżania drogi wewnętrznej szkoły odśnieżarki spalinowej. Chwilę po rozpoczęciu pracy stwierdził, że nagromadzony śnieg zabloko wał kanał wyrzutnika.

Nie wyłączając silnika i trzymając lewą ręką wciśnięty włącznik ruchu roboczego narzędzi roboczych urządzenia (zgarniacza i wirnika łopatkowego) poszkodowany prawą rękę włożył do kanału
wyrzutnika odśnieżarki, by wybrać znajdujący się tam śnieg.

W pewnym momencie, gdy ręka sięgnęła strefy roboczej wirnika łopatkowego dostarczającego śnieg do wyrzutnika, doszło do ucięcia trzech palców i zranienia czwartego.

  • niewłaściwe zachowanie pracownika polegające na oczyszczaniu kanału wyrzutnika śniegu przy włączo nym silniku odśnieżarki oraz uruchomionym ruchu obrotowym wirnika łopatkowego dostarczającego śnieg do kanału wyrzutnika,
  • niewłaściwa konstrukcja odśnieżarki umożliwiająca sięgnięcie do strefy roboczej obracającego się wirnika łopatkowego dostarczającego śnieg do kanału wyrzutnika śniegu przy jednoczesnym użyciu włącznika uruchamiającego ten ruch,
  • brak opracowanej przez pracodawcę instrukcji bezpieczeństwa pracy przy obsłudze odśnieżarki spalinowej,
  • brak właściwego szkolenia stanowiskowego bhp pracownika w zakresie obsługi odśnieżarki,
  • brak przeprowadzonej oceny ryzyka zawodowego w zakresie eksploatacji odśnieżarki.

Wypadek zbiorowy

1. Wypadek zbiorowy (4 osoby)
2. Wypadek śmiertelny (3 osoby)
3. Upadek z wysokości, przygniecenie elementem żelbetowym

Pracownicy, zajmujący się odspajaniem kolejnych elementów daszku, wykonywali pracę w zespołach dwuosobowych, zmieniając się co pewien czas.

W trakcie kucia poszkodowany miał założone szelki bezpie-
czeństwa, do których przypięta była linka bezpieczeństwa, przymocowana do podmurówki na dachu budynku. Tuż przed wypadkiem współpracownik poszkodowanego zauważył, że linka ta jest zbyt luźna, a poszkodowany znajduje się przy samej krawędzi daszku.

Żelbetowy daszek oderwał się i runął w dół, pociągając za sobą
stojącego na nim robotnika.

Drugi członek ekipy próbował utrzymać linkę bezpieczeństwa, ale ciężar okazał się zbyt duży.

W tym samym czasie pracujący na dole bracia postanowili przesunąć nieco odzyskiwane drewniane elementy, aby przygotować je właściwie do transportu. W chwili upadku betonowego elementu przenosili jedną z krokwi.

  • przyjęcie niewłaściwej (niebezpiecznej) technologii rozbiórki elementów żelbetowych,
  • brak opracowania instrukcji bezpiecznego demontażu/rozbiórki elementów żelbetowych nad balkonami,
  • brak koordynacji prac prowadzonych na budowie oraz brak wyznaczenia i wygrodzenia strefy niebezpiecznej; w czasie prac rozbiórkowych na wysokości, pod
    rozbieranymi elementami, bezpośrednio w niewygrodzonej strefie niebezpiecznej, wykonywali pracę inni robotnicy,
  • niewłaściwe zabezpieczenie przed upadkiem z wysokości poszkodowanego pracownika, który zajmował się kuciem daszka; pracownik upadł wraz z odkutym
    elementem,
  • brak skutecznego nadzoru nad pracownikami i tolerowanie odstępstw od przepisów i zasad bhp przez osoby sprawujące ten nadzór nad pracownikami,
  • brak znajomości zagrożeń i doświadczenia zawodowego,
  • powierzenie samodzielnej pracy poszkodowanym przez osoby kierujące pracownikami było rażąco nieodpowiedzialne.

Źródło: Pracodawca i kierownik. Materiały dydaktyczne do szkolenia okresowego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy

Komentarze (1)

Damina

lip 24, 2022 at 12:02 PM Reply

Wydaje się że można korzystać z GUS danych do tego aby określić co jest dominujące ale i warto korzystać w wiedzy organizacji i doświadczeń [usunięto link] chodzi o to aby korzystać z dużej ilości danych.

Skomentuj