Roczny urlop macierzyński – Prezydent RP podpisał

Prezydent Bronisław Komorowski, uroczyście podpisał nowelizację Kodeksu pracy wprowadzającą roczny, płatny urlop po urodzeniu dziecka.

To ważna chwila, ważny, radosny moment – mówił prezydent podczas poniedziałkowej uroczystości. Bronisław Komorowski dziękował rządowi, ministrowi pracy za konsekwencję w budowaniu zrębów ambitnego, na pewno niełatwego, ale absolutnie koniecznego programu polityki państwa polskiego w kwestiach ważnych dla rodzin, a także ważnej ze względu na przełamanie kryzysu demograficznego. Dziękował też parlamentowi za szybką pracę nad przepisami.

Bronisław Komorowski gratulował „mamom I kwartału” za konsekwencję, ale też za umiejętność dochodzenia interesów swoich i swoich dzieci w sposób budzący sympatię społeczną oraz pełne zrozumienie w rządzie. I wyraził satysfakcję z tego, że rząd znalazł – co wcale nie jest takie łatwe – duże, dodatkowe pieniądze.

Prezydent gratulował i dziękował wszystkim, którzy sekundowali i działali na rzecz wejścia w życie tej ważnej, fundamentalnej regulacji , jaką jest nowy kształt urlopu rodzicielskiego.

Wskazywał, że wszyscy, którzy mają dzieci albo z bliska obserwują ich rozwój wiedzą doskonale jak ważny jest ten pierwszy rok życia malucha, ważny nie tylko dla kształtowania relacji rodzicielskich z dziećmi, relacji małżeńskich, a także z punktu widzenia łatwiejszych albo trudniejszych decyzji o kolejnych dzieciach.
– Pierwszy rok opieki rodzicielskiej może być w moim przekonaniu niezwykle istotny z punktu widzenia podjęcia decyzji – że warto, można, nie jest to takie trudne – o następnym dziecku – ocenił.

Prezydent podkreślał, że z ogromną sympatią, a czasem z lekką zazdrością, patrzy na młodych ojców opiekujących się dziećmi, budując w ten sposób swoje niezwykłe relacje z dzieckiem. – Chciałbym bardzo zachęcić do korzystania z dobrodziejstw tego nowego rozwiązania, tak, aby urlop był w jak największym stopniu rodzicielskim, dotyczącym także młodych ojców – zaznaczył.

Nowe rozwiązania tworzą istotne podstawy dla polityki sprzyjającej rodzicielstwu, a także są przejawem troski o dobro najmłodszego pokolenia i rodziny. Zmiany w systemie urlopów związanych z opieką nad małym dzieckiem są krokiem ku wsparciu zaangażowania obojga rodziców w opiekę i wychowanie potomstwa.

Prezydent zapowiedział, że to nie koniec prac w zakresie polityki rodzinnej, Kancelaria Prezydenta będzie konsekwentnie i z determinacją będzie zabiegała o realizację całości programu „Dobry Klimat dla Rodziny”.

Bronisław Komorowski wspomniał, o jednym z punktów tego programu , jakim jest wprowadzenie Ogólnopolskiej Karty Dużych Rodzin, ustanawiającej powszechne zniżki w opłatach za usługi publiczne dla rodzin wielodzietnych.  – Jestem już po rozmowach z panem premierem i jestem przekonany, że jesteśmy na dobrej drodze, aby powstała Karta Dużej Rodziny, która dotyczyłaby wszystkich rodzin w Polsce – zaznaczył.

Prezydent ocenił, że wielkim zadaniem jest stworzenie mechanizmów sprzyjających podejmowaniu decyzji o rodzicielstwie, o powołaniu na świat kolejnych dzieci. W tym kontekście wskazał na takie zmiany w systemie podatkowym, aby ulgi uwzględniały liczbę dzieci w rodzinie, sytuację życiową. Wspomniał ponadto o decyzjach, przed jakimi stoi państwo, a dotyczących problematyki instytucji opiekuńczych, które mogłyby ułatwić podejmowanie decyzji o rodzicielstwie.

W uroczystości wzięli udział ministrowie w Kancelarii Prezydenta Irena Wóycicka, Krzysztof H. Łaszkiewicz, Sławomir Rybicki, Maciej Klimczak oraz doradcy Prezydenta R, a także Minister Pracy i Polityki Społecznej Władysław Kosiniak-Kamysz. 

 – To ogromny krok w kierunku wsparcia polskich rodzin, rodzicielstwa, możliwości opieki w pierwszym roku nad dzieckiem i łączenia jej z pracą, życiem zawodowym, dzielenia się opieką między rodzicami – powiedział minister Kosiniak-Kamysz. Dziękował prezydentowi, a także minister Irenie Wóycickiej za konsultacje i wkład w przyjęte rozwiązania. – I tak Panie Prezydencie, tworzymy dobry klimat dla rodziny, tworzymy go wspólnie i szukamy szerokiego poparcia – dodał.

 W spotkaniu uczestniczyli też rodzice z dziećmi.

Źrodło

Na podstawie kilku istniejących projektów nowelizacji ustawy Kodeks pracy, Komisja Nadzwyczajna do spraw zmian w kodyfikacjach ustaliła w dniu 14.05.2013 r. jeden wspólny projekt zmian który wniosła do uchwalenia tu znajdziesz go na stronie sejmowej.

W uzasadnieniu do projektu rządowego przeczytamy:

Projektowana ustawa ma umożliwić rodzicom skorzystanie z płatnego urlopu przez okres jednego roku, w związku z urodzeniem się ich dziecka, albo przez okres dłuższy niż jeden rok, w związku z jednoczesnym urodzeniem się większej liczby dzieci. Ponadto, projektowana ustawa ma w większym niż dotychczas stopniu, umożliwić rodzicom dziecka dzielenie się uprawnieniami rodzicielskimi przysługującymi
w związku z opieką nad małym dzieckiem.

Projekt przewiduje wprowadzenie zmian w przepisach dotyczących dodatkowego urlopu macierzyńskiego i dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, a także przewiduje wprowadzenie nowej instytucji, tj. urlopu rodzicielskiego.
Przewiduje się także dokonanie jednej zmiany dotyczącej urlopu macierzyńskiego – dotyczy ona wymiaru tego urlopu, jaki można wykorzystać przed przewidywaną datą porodu.

Projektowane zmiany mają umożliwić sprawowanie opieki nad małym dzieckiem w okresie pierwszego roku jego życia, poprzez umożliwienie pracownicy-matce dziecka i pracownikowi-ojcu dziecka korzystania z urlopu macierzyńskiego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz z nowej instytucji urlopu rodzicielskiego. Łączny wymiar tych urlopów wyniesie 52 tygodnie, w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie, natomiast w przypadku porodów mnogich wymiar ten wyniesie od 65 do 71 tygodni, w zależności od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie.
Proponuje się przyjęcie takich rozwiązań prawnych, które – w większym niż dotychczas stopniu – umożliwią rodzicom dziecka dzielenie się uprawnieniem do dodatkowego urlopu macierzyńskiego, a także dzielenie się nowym uprawnieniem, tj. urlopem rodzicielskim. Taka regulacja powinna sprzyjać częstszemu podejmowaniu obowiązków związanych z opieką nad małym dzieckiem przez ojca dziecka, zgodnie z decyzją obojga rodziców, podejmowaną z uwzględnieniem ich sytuacji rodzinnej, a także zawodowej. Wydłużenie okresu płatnych urlopów związanych z opieką nad małym dzieckiem nie służy zatem wydłużeniu okresu nieobecności w pracy pracownicy-matki dziecka, ale przede wszystkim ma umożliwić rozłożenie w dłuższym okresie czasu obowiązków rodzicielskich na oboje rodziców dziecka.
W projekcie proponuje się także przyznanie pracownicy prawa do zadeklarowania, nie później niż 14 dni po porodzie, że zamierza ona korzystać, bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, z dodatkowego urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze, a bezpośrednio po takim urlopie, z urlopu rodzicielskiego, także w pełnym wymiarze.
W przypadku takiej deklaracji udzielano by, na podstawie jednego wniosku, urlopu na łączny okres obejmujący urlop macierzyński, dodatkowy urlop macierzyński i urlop rodzicielski.

Zmiana w zakresie urlopu macierzyńskiego
Jedyną zmianą, jaką proponuje się wprowadzić w zakresie urlopu macierzyńskiego, jest zmiana w zakresie wymiaru tego urlopu, który można wykorzystać przed porodem. Ze względu na dość powszechną krytykę obecnego rozwiązania w tym zakresie, proponuje się aby w przepisach określić maksymalny (a nie jak to jest obecnie minimalny) wymiar tego urlopu możliwy do wykorzystania przed porodem. Proponuje się zatem, aby nie więcej niż 6 tygodni urlopu macierzyńskiego mogło przypadać przed przewidywaną datą porodu. Takie rozwiązanie lepiej odpowiada potrzebom praktyki oraz zapewnia odpowiedni wymiar urlopu po porodzie, czego nie czynią obecne przepisy, pozwalające na wykorzystanie nawet pełnego wymiaru urlopu jeszcze przed porodem.
(art. 180 § 3 Kodeksu pracy – art. 1 pkt 2 projektowanej ustawy)

Zmiany w zakresie dodatkowego urlopu macierzyńskiego

1. Proponuje się podwyższyć, od dnia wejścia w życie projektowanej ustawy, tj. od dnia 17 czerwca 2013 r., wymiar dodatkowego urlopu macierzyńskiego i określić go na poziomie, który miałby obowiązywać, zgodnie z obecnym stanem prawnym, dopiero od dnia 1 stycznia 2014 r. W tym celu proponuje się, aby wymiar dodatkowego urlopu macierzyńskiego wynosił: do 6 tygodni, w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie i do 8 tygodni, w przypadku porodu mnogiego.
(art. 1821 § 1 Kodeksu pracy – art. 1 pkt 3 projektowanej ustawy)

2. Proponuje się przyznać obojgu rodzicom prawo do skorzystania z dodatkowego urlopu macierzyńskiego. W tym celu proponuje się uchylenie art. 1822 Kodeksu pracy, który obecnie określa, w jakich przypadkach pracownik-ojciec wychowujący dziecko może korzystać z dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz przyjęcie zasady redagowania przepisów dotyczących dodatkowego urlopu macierzyńskiego
z wykorzystaniem określenia „pracownik”, co przesądza, że projektowane przepisy będą adresowane zarówno do pracownika-ojca dziecka, jak i pracownicy-matki dziecka. Taka redakcja przepisów występuje już obecnie w odniesieniu do urlopu wychowawczego, z którego może korzystać zarówno pracownica-matka dziecka, jak i pracownik-ojciec dziecka.
(art. 1821 Kodeksu pracy – art. 1 pkt 3 projektowanej ustawy art. 1 pkt 5 projektowanej ustawy)
3. Proponuje się zmienić niektóre dotychczasowe zasady korzystania z dodatkowego urlopu macierzyńskiego, zachowując regulacje dotyczące możliwości korzystania z tego urlopu jedynie w terminie przypadającym bezpośrednio po urlopie macierzyńskim oraz możliwości łączenia korzystania z dodatkowego urlopu macierzyńskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego takiego urlopu.

Dodatkowy urlop macierzyński mógłby być wykorzystywany jednorazowo lub w częściach, nie więcej niż dwóch, w wymiarze tygodnia lub wielokrotności tygodnia, przypadających bezpośrednio jedna po drugiej. Takie zasady wykorzystywania dodatkowego urlopu macierzyńskiego zapewnią możliwość sprawowania nieprzerwanej opieki nad małym dzieckiem przez łączny okres 26 tygodni, obejmujący urlop macierzyński w podstawowym i dodatkowym wymiarze, a w przypadku porodów mnogich – przez łączny okres od 39 do 45 tygodni, także obejmujący urlop macierzyński w podstawowym i dodatkowym wymiarze. Uelastycznieniu korzystania z dodatkowego urlopu macierzyńskiego służy natomiast projektowane rozwiązanie, zgodnie z którym dodatkowy urlop macierzyński mógłby być wykorzystywany w dwóch częściach, co na podstawie obecnie obowiązujących rozwiązań prawnych nie jest możliwe, a także propozycja dostępności korzystania z tego urlopu zarówno przez pracownicę-matkę dziecka, jak i pracownika-ojca dziecka. Możliwe zatem będzie zarówno wykorzystanie pełnego wymiaru dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub tylko jednej jego części przez jednego z rodziców, jak i podzielenie się tym urlopem między  rodzicami dziecka. Proponuje się przy tym zachowanie dotychczasowej zasady, zgodnie z którą jeżeli oboje rodzice lub opiekunowie dziecka są zatrudnieni, w tym samym czasie z uprawnienia do dodatkowego urlopu macierzyńskiego może korzystać tylko jedno z nich.

(art. 1821 § 2 i art. 1891 Kodeksu pracy – art. 1 pkt 3 i pkt 9 projektowanej ustawy)
W projekcie proponuje się, aby – tak jak dotychczas – dodatkowy urlop macierzyński był udzielany na pisemny wniosek pracownika, wiążący pracodawcę, ale składany w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu (w miejsce obecnych 7 dni); ma to na celu ułatwienie pracodawcom zapewnienia właściwej organizacji pracy w czasie nieobecności pracownika w pracy z powodu urlopu. W celu zapewnienia realizacji zasady udzielania dodatkowego urlopu macierzyńskiego wyłącznie w terminie przypadającym bezpośrednio po urlopie macierzyńskim proponuje się, aby we wniosku o dodatkowy urlop macierzyński określano termin zakończenia urlopu macierzyńskiego. Podobnie zachowaniu zasady ciągłości służy propozycja, zgodnie z którą w przypadku wykorzystywania dodatkowego urlopu w dwóch częściach, we wniosku należy określić termin zakończenia pierwszej części takiego urlopu.
(art. 1821 § 3 i 4 Kodeksu pracy – art. 1 pkt 3 projektowanej ustawy)
Proponuje się także uelastycznienie dotychczasowych zasad łączenia korzystania z dodatkowego urlopu macierzyńskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego urlopu. Pracownik mający taki zamiar mógłby, podobnie jak w obecnym stanie prawnym, podjąć taką pracę składając pracodawcy udzielającemu dodatkowego urlopu macierzyńskiego pisemny wniosek w tej sprawie, w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy. We wniosku pracownik wskazywałby wymiar czasu pracy (nie wyższy niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy), a także okres, przez który zamierza łączyć korzystanie z dodatkowego urlopu macierzyńskiego z wykonywaniem pracy. Jednakże ze względu na to, że nie na każdym stanowisku pracy i nie w przypadku każdego rodzaju pracy możliwa jest praca w niepełnym wymiarze czasu pracy (np. zatrudnienie pracownika w niepełnym wymiarze czasu pracy pociągałoby za sobą znaczne problemy w zapewnieniu prawidłowego toku pracy na danym stanowisku pracy) proponuje się, aby wniosek pracownika nie był bezwzględnie wiążący dla pracodawcy. Proponuje się zatem, aby pracodawca uwzględniał wniosek pracownika, chyba że nie jest to możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika. W razie odmowy uwzględnienia
wniosku na pracodawcy spoczywałby jednak obowiązek poinformowania pracownika o przyczynie odmowy (na piśmie).
(art. 1821 § 5 i 6 Kodeksu pracy – art. 1 pkt 3 projektowanej ustawy)

Zmiany w zakresie dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego
1) Proponuje się podwyższyć, od dnia wejścia w życie projektowanej ustawy, tj. od dnia 17 czerwca 2013 r., wymiar dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego i określić go na poziomie, który miałby obowiązywać, zgodnie z obecnym stanem prawnym, dopiero od dnia 1 stycznia 2014 r. W tym celu proponuje się, aby wymiar dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego wynosił: do 6 tygodni, w przypadku przyjęcia na wychowanie jednego dziecka, do 8 tygodni, w przypadku jednoczesnego przyjęcia na wychowanie więcej niż jednego dziecka i do 3 tygodni, w przypadku przyjęcia na wychowanie starszego dziecka.
(art. 183 § 3 Kodeksu pracy – art. 1 pkt 7 lit. a projektowanej ustawy).
2) Proponuje się, aby nadal obowiązywała zasada, że korzystanie z dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego odbywa się na takich samych zasadach, jak korzystanie z dodatkowego urlopu macierzyńskiego.

Ponadto proponuje się przyznać prawo do urlopu rodzicielskiego pracownikowi, który wykorzystał pełny wymiar dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego. Taki pracownik mógłby korzystać z urlopu rodzicielskiego bezpośrednio po dodatkowym urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego, podobnie jak bezpośrednio po dodatkowym urlopie macierzyńskim będzie możliwość korzystania z urlopu rodzicielskiego. Zasadne jest zatem, aby do takiego pracownika stosować odpowiednio przepisy o urlopie rodzicielskim.
(art. 183 § 4 i 5 Kodeksu pracy – art. 1 pkt 7 projektowanej ustawy)
Ponadto, proponuje się uzupełnienie art. 1891 Kodeksu pracy, o powołanie w tym przepisie art. 183 § 3 Kodeksu pracy, co oznaczałoby, że jeżeli obie osoby, które przyjęły dziecko na wychowanie i wystąpiły do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka lub obie osoby, które przyjęły dziecko na wychowanie jako rodzina zastępcza, z wyjątkiem rodziny
zastępczej zawodowej – pozostają w zatrudnieniu, z dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego może w tym samym czasie korzystać tylko jedna z nich. Taka zasada obecnie obowiązuje w przypadku dodatkowego urlopu macierzyńskiego, zatem powinna odnosić się także do dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego.
(art. 1891 Kodeksu pracy – art. 1 pkt 9 projektowanej ustawy)

Urlop rodzicielski
Projektowana ustawa przewiduje wprowadzenie nowego uprawnienia związanego z pełnieniem funkcji rodzicielskich, tj. urlopu  rodzicielskiego. Proponuje się określić jeden wymiar takiego urlopu – do 26 tygodni. Projekt nie przewiduje zróżnicowania wymiaru urlopu rodzicielskiego w zależności od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie. Nie jest to konieczne, bowiem zachowane zostanie dotychczasowe znaczne zróżnicowanie wymiaru zarówno podstawowego, jak i dodatkowego urlopu macierzyńskiego, w zależności od tego, czy w czasie jednego porodu urodziło się jedno, czy też więcej dzieci.
Proponuje się przyjęcie zasady, zgodnie z którą korzystanie z urlopu rodzicielskiego byłoby możliwe wyłącznie bezpośrednio po wykorzystaniu pełnego wymiaru dodatkowego urlopu macierzyńskiego (pełnego wymiaru dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego). Z urlopu rodzicielskiego mogliby korzystać pracownica-matka dziecka, a także pracownik-ojciec dziecka (albo pracownicy, którzy przyjęli dziecko na wychowanie i wystąpili do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka lub którzy przyjęli dziecko na wychowanie jako rodzina zastępcza, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej).
Ze względu na proponowany, stosunkowo długi wymiar tego urlopu, projekt zakłada możliwość korzystania z urlopu rodzicielskiego jednorazowo albo w częściach, nie więcej niż trzech, z których każda nie mogłaby być krótsza niż 8 tygodni, przypadających bezpośrednio jedna po drugiej – w wymiarze wielokrotności tygodnia.
Takie zasady wykorzystania urlopu rodzicielskiego uczynią to uprawnienie elastycznym dla rodziców dziecka. Proponuje się bowiem, aby możliwe było wykorzystanie urlopu rodzicielskiego jednorazowo w pełnym lub w niepełnym wymiarze, a także w częściach przez jednego z rodziców dziecka, jak i podzielenie się tym uprawnieniem, także w pełnym lub w niepełnym wymiarze między rodzicami dziecka i wykorzystywanie go maksymalnie w trzech częściach, z których każda nie mogłaby być krótsza niż 8 tygodni. Ograniczenie liczby części, w których urlop rodzicielski mógłby być wykorzystywany, a także określenie minimalnego wymiaru każdej z tych części – ma na celu zapewnienie pracodawcom zatrudniającym pracowników, którzy korzystaliby z urlopu rodzicielskiego, odpowiednich warunków do organizacji procesu pracy.
W celu uelastycznienia zasad korzystania z tego uprawnienia proponuje się także, aby z urlopu rodzicielskiego mogli jednocześnie korzystać oboje rodzice dziecka – w łącznym wymiarze nieprzekraczającym 26 tygodni.
Proponuje się, aby urlop rodzicielski był udzielany na pisemny wniosek pracownika składany pracodawcy z co najmniej 14 dniowym wyprzedzeniem. Pracodawca byłby obowiązany do uwzględnienia wniosku pracownika. Konieczność zachowania przez pracownika odpowiednio długiego okresu wyprzedzenia na złożenie wniosku o udzielenie urlopu rodzicielskiego, a także obowiązek pracodawcy uwzględnienia takiego wniosku pracownika – powinny zapewnić obu stronom stosunku pracy odpowiednie warunki do realizacji swoich zadań. Ponadto proponuje się, w celu zapewnienia realizacji zasady udzielania urlopu rodzicielskiego bezpośrednio po dodatkowym urlopie macierzyńskim (po dodatkowym urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego), aby we wniosku dotyczącym udzielenia urlopu rodzicielskiego pracownik był obowiązany wskazać termin zakończenia dodatkowego urlopu macierzyńskiego (dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego).
Podobnie, w przypadku zamiaru wykorzystywania urlopu rodzicielskiego w częściach, pracownik wnioskujący o kolejną część takiego urlopu byłby obowiązany wskazać we wniosku termin zakończenia poprzedniej części urlopu oraz okres dotychczas wykorzystanego urlopu. Pracownik wnioskujący o urlop byłby obowiązany dołączyć do wniosku swoje oświadczenie o braku zamiaru korzystania z tego urlopu przez drugiego z rodziców dziecka albo o okresie, w którym drugi rodzic dziecka będzie korzystał z tego urlopu w czasie objętym wnioskiem. Taka propozycja powinna zapobiec wykorzystaniu urlopu rodzicielskiego w wymiarze wyższym niż 26 tygodni.

Korzystanie z urlopów związanych z urodzeniem się dziecka – na jednorazowy wniosek pracownicy
Proponuje się przyznać pracownicy prawo zadeklarowania, nie później niż 14 dni po porodzie, że zamierza ona korzystać, bezpośrednio po urlopie macierzyńskim z dodatkowego urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze, a bezpośrednio po wykorzystaniu takiego urlopu, z urlopu rodzicielskiego, także w pełnym wymiarze.
W takim przypadku pracownica byłaby uprawniona do złożenia jednego wniosku o udzielenie tych urlopów. Proponuje się, aby uprawniona pracownica mogła wystąpić z takim wnioskiem w terminie nie później niż 14 dni po porodzie. Oznacza to, że decyzja o terminie złożenia wniosku należałaby do pracownicy; taki wniosek mógłby być złożony w dowolnym terminie przed porodem, a jeżeli byłby składany już po porodzie, konieczne byłoby zachowanie określonego terminu, tj. wniosek mógłby być złożony nie później niż 14 dni po porodzie.
Projekt zakłada możliwość rezygnacji przez pracownicę z wykorzystania dodatkowego urlopu macierzyńskiego w całości lub w części. W takim przypadku cały dodatkowy urlop macierzyński lub jego pozostała część mogłaby być udzielona pracownikowi-ojcu wychowującemu dziecko. Zarówno rezygnacja z urlopu lub jego części przez pracownicę, jak i przejęcie tego uprawnienia przez pracownika-ojca wychowującego dziecko – wymagałoby złożenia pisemnego wniosku, z zachowaniem 14-dniowego wyprzedzenia. Taki wniosek byłby wiążący dla pracodawcy.
Proponuje się także, aby pracownica mogła zrezygnować z wykorzystania urlopu rodzicielskiego w całości lub w części. Także w takim przypadku z urlopu rodzicielskiego w całości lub w części mógłby korzystać pracownik-ojciec wychowujący dziecko. Projekt zakłada, że taka modyfikacja korzystania z urlopu rodzicielskiego wymagałaby pisemnych wniosków rodziców dziecka, składanych z co najmniej 14-dniowym wyprzedzeniem. Wnioski byłyby wiążące dla pracodawcy.
Powyższe propozycje wychodzą naprzeciw oczekiwaniom uelastycznienia zasad korzystania z urlopów związanych z rodzicielstwem i potrzebie większego zaangażowania ojca dziecka w opiekę nad nim.
Ze względu na to, że projektowana ustawa przewiduje regulacje dotyczące wykorzystywania dodatkowego urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego w częściach, określając ich liczbę i wymiar – proponuje się, aby zasady te stosowano odpowiednio w przypadku rezygnacji przez pracownicę z korzystania z dodatkowego urlopu macierzyńskiego albo z urlopu rodzicielskiego lub z części takich urlopów.
Projektowana ustawa przyznaje analogiczne uprawnienia pracownikom, którzy przyjęli dziecko na wychowanie i wystąpili do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka lub którzy przyjęli dziecko na wychowanie jako rodzina zastępcza, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej.
(art. 1791–1795 i art. 1824 Kodeksu pracy – art. 1 pkt 1 i pkt 6 projektowanej ustawy)

Zmiany w przepisach o zasiłkach z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa
Zgodnie z nowelizacją zasiłek macierzyński będzie przysługiwał również przez okres określony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu rodzicielskiego. Miesięczny zasiłek macierzyński za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu rodzicielskiego będzie wynosił:
a) 60% podstawy wymiaru zasiłku, przy zasiłku macierzyńskim w okresie odpowiadającym okresowi urlopu macierzyńskiego i urlopu dodatkowego na poziomie 100% podstawy wymiaru, albo
b) 80% podstawy wymiaru zasiłku w przypadku ubezpieczonej, która wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi dodatkowego urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze oraz za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze, złoży w terminie wynikającym z art. 1791 Kodeksu pracy. Zasiłek macierzyński za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego w wyżej opisanym przypadku – będzie wynosił 80% podstawy wymiaru (analogiczne zasady obowiązywać będą w przypadku urlopów przysługujących w związku z przyjęciem dziecka na wychowanie – art. 1824 Kodeksu pracy),
c) w przypadku ubezpieczonej lub ubezpieczonego, którzy z uwagi na wniosek, złożony w trybie art. 1791 albo art. 1824 Kodeksu pracy, pobierali zasiłek w wysokości 80% podstawy wymiaru zasiłku i którzy zrezygnowali z zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi dodatkowego urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze lub jego części lub zrezygnowali z zasiłku za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze, proponuje się wyrównanie pobranego zasiłku macierzyńskiego do 100% podstawy
wymiaru zasiłku, pod warunkiem niepobrania zasiłków macierzyńskich za okres odpowiadający okresom tych urlopów, a więc nieskorzystania z tych urlopów przez drugiego z rodziców.
Przyjęte rozwiązania chroniłyby poziom wypłacanych zasiłków macierzyńskich w przypadku zmiany sytuacji życiowej rodziców dziecka, którzy zdecydowali się na skorzystanie z prawa do przysługujących zasiłków z tytułu urodzenia (przysposobienia) dziecka, a więc za okres urlopu macierzyńskiego i dodatkowego. Propozycja ta ma więc na celu ochronę ubezpieczonych, którzy z różnych względów zmienili swoją decyzję o okresie opieki nad dzieckiem i nie różnicuje ich sytuacji w odniesieniu do matek/ojców, którzy sukcesywnie podejmować będą decyzje o korzystaniu z zasiłków macierzyńskich (za okresy odpowiadające okresowi urlopu macierzyńskiego i dodatkowego). Ubezpieczeni, którzy podejmą decyzję o wykorzystywaniu urlopów na podstawie jednego wniosku i zmienią ją w trakcie pobierania zasiłku, rezygnując z dalszego jego pobierania – otrzymają jednorazowe wyrównanie. Zasada ta będzie stosowana również w przypadku dzielenia się opieką nad małym dzieckiem przez obydwoje rodziców. Tak więc rezygnacja z ww. urlopów przez ojca dziecka, kontynuującego sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem, po wykorzystaniu pewnej części urlopu przez matkę dziecka skutkowałaby wypłatą wyrównania do 100% podstawy wymiaru zasiłków obydwojga rodziców, proporcjonalnie do części wykorzystanych przez nich urlopów (macierzyńskiego i dodatkowego).
W związku ze zmianą w projektowanej ustawie regulacji Kodeksu pracy w zakresie urlopu macierzyńskiego, który można wykorzystać przed porodem i określeniem jego maksymalnego poziomu do nie więcej niż 6 tygodni przed porodem (obecnie określony jest minimalny wymiar urlopu – co najmniej 2 tygodnie) proponuje się zrezygnowanie z przepisu, zgodnie z którym kobiecie, która urodziła dziecko w trakcie urlopu wychowawczego za ww. okres nie wypłaca się zasiłku macierzyńskiego. Proponuje się, by zasiłek macierzyński z tytułu urodzenia kolejnego dziecka w trakcie urlopu wychowawczego przysługiwał od pierwszego dnia. Wszystkie rozwiązania, dotyczące zasiłków macierzyńskich, dotyczą zarówno pracowników jak i pozostałych osób, które objęte są ubezpieczeniem chorobowym obowiązkowo lub które do tego ubezpieczenia przystąpiły dobrowolnie (art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa).

Skomentuj