Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji

Nowe rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji.

Rozrządzenie w sprawie wymagań funkcjonalnych dla interfejsu komunikacyjnego i systemu teleinformatycznego centrów powiadamiania ratunkowego oraz warunków współpracy systemu z Policją, Państwową Strażą Pożarną  oraz dysponentami zespołów ratownictwa medycznego wykonuje upoważnienie ustawowe zawarte w art. 13 ust. 3 ustawy z dnia 22 listopada 2013 r. o systemie powiadamiania ratunkowego (Dz. U. poz. 1635), zwanej dalej „ustawą”.

Konieczność wydania przedmiotowego rozporządzenia wynikała z potrzeby określenia:

1) wymagań funkcjonalnych dla systemu teleinformatycznego;

2) wymagań funkcjonalnych dla interfejsu komunikacyjnego;

3) zakresu informacji przekazywanych za pośrednictwem interfejsu komunikacyjnego;

4) warunków współpracy systemu z Policją, Państwową Strażą Pożarną oraz dysponentami zespołów ratownictwa medycznego, zwanymi dalej „podmiotami ratowniczymi”.

 Uregulowanie tych kwestii podyktowane jest koniecznością określenia zasad współpracy teleinformatycznej nowoutworzonych centrów powiadamiania ratunkowego z   systemami teleinformatycznymi Policji (Systemem Wspomagania Dowodzenia Policji), Państwowej Straży Pożarnej (Systemem Wspomagania Decyzji Państwowej Straży Pożarnej) i dysponentów zespołów ratownictwa medycznego (Systemem Wspomagania Dowodzenia Państwowego Ratownictwa Medycznego).

Rozporządzenie zawiera następujące uregulowania:

1) W § 1 określony został zakres regulacji przedmiotowego rozporządzenia wynikający z upoważnienia ustawowego do jego wydania, zawartego w art. 13 ust. 3 ustawy;

2) W § 2 wymienione zostały niezbędne wymagania funkcjonalne, jakie spełniać musi  system teleinformatyczny. Są to wymagania konieczne dla zapewnienia sprawnego funkcjonowania tego systemu, a przez to umożliwienia, za jego pomocą, realizacji zadań wykonywanych przez operatorów numerów alarmowych. Podkreślenia wymaga, że przepis ten określa, zgodnie z upoważnieniem ustawowym, wyłącznie funkcjonalne, a nie techniczne, wymagania systemu teleinformatycznego. Wymagania techniczne doprecyzowane są w projektach technicznych budowanego systemu, uzgadniane są z wykonawcami systemu oraz jego użytkownikami, w szczególności z operatorami numerów alarmowych oraz przedstawicielami podmiotów ratowniczych.

Wśród wymogów funkcjonalnych wskazuje się w szczególności na:

– zapewnienie obsług i zgłoszeń alarmowych, w tym innych niż głosowe – przez co należy rozumieć zespół czynności określonych w art. 2 pkt 2 ustawy. Przez inne niż głosowe zgłoszenia alarmowe należy rozumieć m.in. zgłoszenia kierowane do centrów powiadamiania ratunkowego w formie krótkich wiadomości tekstowych (sms) czy za pośrednictwem ogólnoeuropejskiego systemu szybkiego powiadamiania o wypadkach eCall. Celowo pozostawiono otwarty katalog tego rodzaju zgłoszeń, aby uregulowania zawarte w  przedmiotowym rozporządzeniu gotowe były do zastosowania także wobec innych, przyszłych „niegłosowych” sposobów przekazywania informacji o zdarzeniach lub zagrożeniach, które wymagać będą niezwłocznej interwencji właściwych podmiotów ratowniczych;

– zapewnienie rejestracji zgłoszeń alarmowych, w tym nadawanie unikatowych identyfikatorów zgłoszeniom alarmowym – służy tu zapewnieniu dostępu do całości zgromadzonych danych związanych z obsługą danego zgłoszenia alarmowego (identyfikowanego unikatowym identyfikatorem) na potrzeby ewentualnych przyszłych postępowań sądowych. Każde zgłoszenie alarmowe będzie rejestrowane w systemie, a dzięki jego indywidualnemu, unikatowemu identyfikatorowi możliwe będzie wyszukanie w systemie wymaganych w danej sprawie danych;

– posiadanie mechanizmów umożliwiających wyszukanie danych niezbędnych do sprawnej obsługi zgłoszenia;

-umożliwienie wyboru właściwej klasyfikacji zdarzenia lub zagrożenia oraz właściwego miejscowo i rzeczowo podmiotu ratowniczego kwestie opracowywania (przez kierowników centrów powiadamiania ratunkowego) wykazów podmiotów ratowniczych oraz innych podmiotów, do których zadań należy ochrona życia, zdrowia, bezpieczeństwa i porządku publicznego, mienia lub środowiska (wraz z ich danymi kontaktowymi i obszarem działania), aktualizacji tego wykazu, zamieszczania go w systemie teleinformatycznym czy przekazywania do podmiotów ratowniczych uregulowane zostały w rozporządzeniu Ministra Administracji i Cyfryzacji wydanym na podstawie art. 9 ustawy. Dokonywanie klasyfikacji zdarzenia lub zagrożenia oraz wyboru właściwego podmiotu ratowniczego jest jednym z podstawowych zadań operatorów numerów alarmowych jego realizacja powinna być zapewniania dzięki powyższej funkcjonalności systemu teleinformatycznego;

– umożliwienie przekazania informacji o zgłoszeniu alarmowym do właściwego miejscowo i rzeczowo podmiotu lub podmiotów ratowniczych w celu zadysponowania odpowiednich zasobów ratowniczych – stanowi to wyraz przyjętego w ustawie „modelu operatorskiego” obsługi zgłoszeń alarmowych, zgodnie z którym podmioty ratownicze otrzymywać będą z centrów powiadamiania ratunkowego pełnię informacji nt. danego zdarzenia lub zagrożenia, celem zadysponowania odpowiednich zasobów ratowniczych (w rozumieniu art. 2 pkt 3 ustawy). Sposób takiego przekazania określony został w art. 8 ust. 1 pkt 1 lit. d ustawy;

– zapewnienie gromadzenia informacji i danych z obsługi zgłoszeń alarmowych – mając na uwadze zakres upoważnienia ustawowego do wydania przedmiotowego rozporządzenia ograniczono się w tym miejscu jedynie do wskazania wymagania funkcjonalnego systemu teleinformatycznego, a nie określenia wymagań technicznych gromadzenia takich danych. Przepis ten w żadnym stopniu nie ogranicza zatem stosowania obecnie obowiązujących uregulowań w tym zakresie, w szczególności niezbędnych wymagań z zakresu ochrony danych osobowych, tajemnicy telekomunikacyjnej itp.;

– zapewnienie automatyczne generowania statystyk – co jest niezbędne m.in. dla badania efektywności funkcjonowania poszczególnych centrów powiadamiania ratunkowego, jak i całego systemu powiadamiania ratunkowego. Statystyki te powinny obejmować co najmniej liczbę, rodzaj oraz czasy realizacji zgłoszeń alarmowych;

– funkcjonowanie przez system w architekturze centralnej – co służyć ma zapewnieniu jednolitego sposobu jego funkcjonowania i zarządzania (administrowania), a przez to także obsługi zgłoszeń alarmowych na terenie całego kraju, w szczególności wszystkie centra powiadamiania ratunkowego posiadać będą jednolity wykaz podmiotów ratowniczych oraz innych podmiotów do których zadań należy ochrona życia, zdrowia, bezpieczeństwa i porządku publicznego, mienia lub środowiska, co jest niezbędne dla zapewnienia wzajemnej zastępowalności centrów. Architektura rozproszona nie gwarantowałaby jednolitego poziomu obsługi zgłoszeń alarmowych przez wszystkie centra powiadamiania ratunkowego. Pomimo architektury scentralizowanej systemu teleinformatycznego zaproponowano, aby dla zapewnienia bezpieczeństwa i ciągłości przetwarzania danych w ramach systemu teleinformatycznego funkcjonowały dwa odrębne ośrodki przetwarzania danych –podstawowy oraz zapasowy. Awaria ośrodka podstawowego nie będzie skutkowała brakiem możliwości przetwarzania danych w systemie – co jest kluczowe dla zapewnienia szybkiej i sprawnej obsługi zgłoszeń alarmowych – gdyż jego rolę przejmie wówczas ośrodek zapasowy;

– zapewnienie wykonywania kopii bezpieczeństwa przetwarzanych danych na wypadek awarii – co służy zapewnieniu bezpieczeństwa i integralności przechowywania danych oraz gwarantuje dostępność do nich;

– zapewnienie dostępności dla operatorów numerów alarmowych całodobowo 7 dni w tygodniu – nie można bowiem ograniczyć funkcjonowania systemu powiadamiania ratunkowego tylko do określonych godzin czy dni. System powinien zapewniać obsługę zgłoszeń alarmowych także w nocy i w dni ustawowo wolne od pracy. Wszelkie odstępstwa od tej zasady są niedopuszczalne, gdyż skutkowałoby to brakiem możliwości obsługi zgłoszeń alarmowych przez centra powiadamiania ratunkowego i dysponowania w oparciu o nie zasobami ratowniczymi przez podmioty ratownicze;

– posiadanie mechanizmów umożliwiających uwierzytelnienie i autoryzację użytkowników – niezależnie od kwestii (kontroli) dostępu do pomieszczeń centrów powiadamiania ratunkowego, co uregulowane zostało w rozporządzeniu Ministra Administracji i Cyfryzacji wydanym na podstawie art. 9 ustawy, konieczne jest określenie mechanizmów zapewniających kontrolę i weryfikację dostępu do samego systemu teleinformatycznego. Zapewnia to z jednej strony dostęp do systemu jedynie upoważnionych osób (w szczególności operatorów numerów alarmowych), z drugiej możliwość weryfikacji kto obsługiwał dane zgłoszenie alarmowe;

– zapewnienie bezpieczeństwa przetwarzanych danych – przez co rozumieć należy stosowanie zarówno odpowiednich procedur, jak i rozwiązań technicznych służących zapewnieniu tego celu. Z uwagi na szybki rozwój środków łączności, a przez to i zagrożeń dla bezpieczeństwa przetwarzanych za ich pomocą danych, celowo nie wskazano tutaj zamkniętego katalogu przepisów, procedur czy rozwiązań, które należy stosować, aby osiągnąć ten cel. To wymaganie funkcjonalne, które należy zapewnić wszelkimi odpowiednimi środkami;

– posiadanie środowiska szkoleniowego – przy czym szczegółową organizację i sposób przeprowadzenia szkolenia operatorów numerów alarmowych, rodzaje zajęć dydaktycznych i ich wymiar czasowy oraz wymagania bazy dydaktycznej określają przepisy rozporządzenia Ministra Administracji i Cyfryzacji wydanego na podstawie art. 18 ust. 3 ustawy. Wskazuje się w nim m.in. na wykorzystanie na potrzeby zajęć praktycznych sprzętu teleinformatycznego tożsamego z tym wykorzystywanym na stanowisku pracy operatora numerów alarmowych;

– posiadanie stałego dostępu z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej do urządzeń telekomunikacyjnych centrów powiadamiania ratunkowego, poprzez właściwy interfejs – bez zapewnienia dostępu do urządzeń telekomunikacyjnych system teleinformatyczny nie będzie mógł realizować swoich funkcji (wysyłania i odbierania danych), stąd wymóg ten, choć wydaje się oczywisty, musiał być wyraźnie podkreślony w przedmiotowym rozporządzeniu;

– posiadanie dostępu do określonych danych przestrzennych i związanych z nimi usług – jest to niezbędne dla zapewnienia wizualizacji graficznej miejsca zgłoszenia alarmowego oraz miejsca wystąpienia zdarzenia lub zagrożenia. Dostęp do tych danych i usług w istotny sposób wspomaga pracę operatorów numerów alarmowych, pozwalając na szybką lokalizację na mapie miejsca zgłoszenia oraz zdarzenia lub zagrożenia. Dostęp do takich danych i związanych z nimi usług wynika bezpośrednio z treści art. 14 ust. 2 ustawy. Szczególnie ważny w pracy operatorów numerów alarmowych jest stały dostęp do aktualnej bazy umożliwiającej wyszukanie danych niezbędnych do prawidłowego określenia miejsca zdarzenia tj. nazwa: województwa, powiatu, gminy, dzielnicy, ulicy;

– posiadanie dostępu do informacji o lokalizacji zakończenia sieci, z którego zostało wykonane połączenie do numeru alarmowego oraz wymienionych danych dotyczących abonenta – pozwala to w sposób automatyczny uzyskać operatorowi numerów alarmowych niezbędne dane do weryfikacji zgłoszenia alarmowego oraz ustalenia lokalizacji i (jeśli to możliwe) tożsamości zgłaszającego, w przypadku gdy danych tych nie przekazał w samym zgłoszeniu. Dostęp do takich danych wynika bezpośrednio z treści art. 14 ust. 1 ustawy;

– zapewnienie wymiany informacji i danych z Systemem Wspomagania Dowodzenia Policji, Systemem Wspomagania Decyzji Państwowej Straży Pożarnej i Systemem Wspomagania Dowodzenia Państwowego Ratownictwa Medycznego, poprzez właściwy interfejs komunikacyjny – funkcjonalność ta wynika wzrost z treści art. 13 ust. 1 i 2 ustawy. Jest to najważniejsze zadanie systemu teleinformatycznego – przekazywanie podmiotom ratowniczym niezbędnych informacji celem szybkiego uruchomienia przez nie odpowiednich zasobów ratowniczych;

– zapewnienie ewidencjonowania wszystkich danych dotyczących treści zgłoszeń alarmowych przez wskazany okres czasu – na potrzeby ewentualnych przyszłych postępowań sądowych konieczne jest nie tylko archiwizowanie przetwarzanych danych związanych z obsługą zgłoszenia alarmowego (w szczególności danych przekazanych przez operatora numerów alarmowych do danego podmiotu ratowniczego lub podmiotów ratowniczych) lecz również nagranej treści zgłoszenia alarmowego;

– zapewnienie współpracy z innymi systemami teleinformatycznymi za pośrednictwem interfejsów zrealizowanych w otwartej architekturze – celem jest zapewnienie możliwości współpracy systemu teleinformatycznego z systemami teleinformatycznymi podmiotów, których numery mogą być obsługiwane w centrach powiadamiania ratunkowego. Szczegóły takiej „współpracy” uregulowane zostały w rozporządzeniu Ministra Administracji i Cyfryzacji wydanym na podstawie art. 5 ust. 6 ustawy.

3) W § 3 określone zostały wymagania funkcjonalne dla interfejsu komunikacyjnego.

Interfejs ten powinien zapewniać w szczególności:

– utrzymanie ciągłości funkcjonowania, a także bezpieczeństwa przesyłanych za jego pośrednictwem danych – niezależnie bowiem od dostępności i niezawodności systemu teleinformatycznego centrów powiadamiania ratunkowego (z jednej strony) oraz Systemu Wspomagania Dowodzenia Policji, Systemu Wspomagania Decyzji Państwowej Straży Pożarnej i Systemu Wspomagania Dowodzenia Państwowego Ratownictwa Medycznego (z drugiej strony), sam interfejs komunikacyjny również powinien zapewniać te funkcjonalności. Dotyczy to przede wszystkim bezpieczeństwa przesyłanych za jego pośrednictwem danych;

– dwukierunkową wymianę informacji o zgłoszeniach alarmowych pomiędzy ww. systemami teleinformatycznymi – to podstawowa funkcjonalność interfejsu komunikacyjnego, która niezbędna jest do zapewnienia sprawnego przekazywania informacji związanych z obsługą zgłoszenia alarmowego. Zakres tych informacji określony został w § 4 przedmiotowego rozporządzenia;

– wymianę statusów informujących o aktualnym stanie obsługi zgłoszenia alarmowego – rola operatorów numerów alarmowych nie ogranicza się wyłącznie do zebrania niezbędnych informacji dotyczących zgłoszenia alarmowego i przekazania ich właściwym podmiotom ratowniczym. W przypadku, gdy w związku z danym zdarzeniem lub zagrożeniem do centrum powiadamiania ratunkowego (lub centrów powiadamiania ratunkowego) skierowanych zostanie kilka zgłoszeń alarmowych dotyczących tego samego zdarzenia lub zagrożenia, operatorzy numerów alarmowych powinni posiadać wiedzę na temat aktualnego stanu obsługi zgłoszenia alarmowego, aby nie powielać informacji przekazywanych podmiotom ratowniczym, którzy dysponują odpowiednie dla danego zdarzenia lub zagrożenia zasoby ratownicze;

– przesyłanie informacji o aktualnym stanie połączenia telefonicznego z osobą zgłaszającą oraz o operatorze numerów alarmowych i dyspozytorze – zgodnie z art. 8 ust. 1 pkt 1 lit. d ustawy, w uzasadnionych przypadkach (poza zgromadzonymi danymi przekazywanymi drogą elektroniczną) do podmiotów ratowniczych, lub podmiotów, których numery telefoniczne są obsługiwane w ramach systemu, może być przekierowane połączenie telefoniczne. Istotne jest zatem przesyłanie przez interfejs komunikacyjny informacji o aktualnym stanie połączenia ze zgłaszającym, a także obsługującym zgłoszenie operatorze numerów alarmowych i przyjmującym informacje o zgłoszeniu dyspozytorze;

– udostępnianie dokumentów elektronicznych zawierających treść zarejestrowanych rozmów telefonicznych pomiędzy operatorem numerów alarmowych a osobą zgłaszającą – niezależenie od zakresu uzyskanych, zgromadzonych i przekazanych przez operatora numerów alarmowych informacji związanych z obsługą danego zgłoszenia alarmowego, konieczne jest zapewnienie podmiotom ratowniczym dostępu do treści zarejestrowanych rozmów telefonicznych. W indywidualnych przypadkach może bowiem istnieć potrzeba uzyskania, doprecyzowania czy potwierdzenia określonych informacji, które nie były objęte zakresem przekazanych danych drogą elektroniczną;

– udostępnianie dokumentów elektronicznych zawierających treść oryginalnego zgłoszenia alarmowego pomiędzy osobą zgłaszającą a właściwym dyspozytorem – oprócz zapewnienia dostępu do rozmów pomiędzy osobą zgłaszającą a operatorem numerów alarmowych ważne jest zapewnienie dostępu do treści nagrań pomiędzy osobą zgłaszającą a właściwym dyspozytorem. Dyspozytor powinien mieć dostęp jedynie do nagrań w zakresie własnej właściwości. W przypadku obsługi zgłoszenia przez dyspozytorów kilku podmiotów ratowniczych, każdy powinien mieć dostęp jedynie do nagrań własnych;

– automatyczne rejestrowanie w systemie teleinformatycznym zgłoszeń alarmowych utworzonych w systemach teleinformatycznych podmiotów ratowniczych – z uwagi, iż od sposobu obsługi zgłoszeń alarmowych przez operatora numerów alarmowych oraz sposobu zadysponowania odpowiednich zasobów ratowniczych przez dyspozytora właściwego podmiotu ratowniczego zależeć może życie lub zdrowie, konieczne jest wprowadzenie automatycznego rejestrowania każdego zgłoszenia alarmowego. System teleinformatyczny centrów powiadamiania ratunkowego będzie posiadał funkcję nadrzędną w stosunku do systemów podmiotów ratowniczych, co oznacza, że będą w nim zarejestrowane wszystkie zgłoszenia alarmowe, niezależnie czy obsłużył je operatorów numerów alarmowych czy dyspozytor podmiotu ratowniczego. W rezultacie możliwa będzie późniejsza weryfikacja i kontrola podejmowanych działań;

aktualizację danych przekazanego zgłoszenia alarmowego – informacja o danym zdarzeniu lub zagrożeniu może być przekazana do centrum powiadamiania ratunkowego (czy centrów powiadamiania ratunkowego) w formie kilku odrębnych zgłoszeń alarmowych. W przypadku, gdy w toku obsługi kolejnego zgłoszenia operator numerów alarmowych uzyska dodatkowe informacje, które mogą mieć istotne znaczenie dla podmiotów ratowniczych, konieczne jest zapewnienie możliwości uzupełnienia i ponownego przesyłania przekazanego już zgłoszenia alarmowego;

– udostępnianie danych niezbędnych dla systemów teleinformatycznych podmiotów ratowniczych do zapewnienia jednoczesnego przekazania danych dotyczących zgłoszenia alarmowego i połączenia telefonicznego na to samo stanowisko dyspozytora – z uwagi na funkcjonowanie kilku stanowisk dyspozytora w jednej dyspozytorni, ważne jest aby istniała możliwość w systemach teleinformatycznych podmiotów ratowniczych połączenia danych dotyczących zgłoszenia alarmowego i połączenia telefonicznego tak, by w tym samym momencie ten sam dyspozytor otrzymał oba te elementy. Zapewni to możliwość aktualizacji przez dyspozytora przesłanych z centrum danych o dane i informacje uzyskane podczas rozmowy telefonicznej.

 4) W § 4 określony został zakres informacji przekazywanych za pośrednictwem interfejsu komunikacyjnego do systemów teleinformatycznych podmiotów ratowniczych. Wynika on z ogólnych procedur obsługi zgłoszeń alarmowych i zakresu danych, jakie powinno zawierać zgłoszenie alarmowego – określonych w rozporządzeniu Ministra Administracji i Cyfryzacji wydanym na podstawie art. 9 ustawy – oraz w oparciu o dotychczasową praktykę obsługi zgłoszeń alarmowych przez centra powiadamiania ratunkowego. Podkreślenia wymaga, że w przepisie tym określono zakres informacji przekazywanych za pośrednictwem interfejsukomunikacyjnego wyłącznie do systemów teleinformatycznych podmiotów ratowniczych. Zakres informacji przekazywanych za pomocą interfejsu do systemów teleinformatycznych podmiotów, których numery mogą być obsługiwane w ramach systemu, określony został w rozporządzeniu Ministra Administracji i Cyfryzacji wydanym na podstawie art. 5 ust. 6 ustawy.

5) W § 5 określone zostały warunki współpracy systemu powiadamiania ratunkowego z podmiotami ratowniczymi – dotyczą one zarówno obsługi przekierowywanych z centrum powiadamiania ratunkowego telefonicznych zgłoszeń alarmowych, jak i zgłoszeń alarmowych przesyłanych przez system teleinformatyczny. Wskazano również na konieczność dostosowania systemów teleinformatycznych podmiotów ratowniczych do mechanizmów teleinformatycznych systemu powiadamiania ratunkowego wskazanych w § 2 pkt 15 – słowników referencyjnych zaimplementowanych w systemie teleinformatycznym centrów. Słowniki referencyjne dotyczą w szczególności bazy umożliwiającej wyszukanie danych niezbędnych do prawidłowego określenia miejsca zdarzenia tj. nazwa: województwa, powiatu, gminy, dzielnicy, ulicy, słowników dotyczących statusów obsługi zgłoszeń alarmowych oraz statusów odmowy przyjęcia zgłoszenia alarmowego przez dyspozytora, katalogu zdarzeń, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ustawy oraz właściwych podmiotów ratowniczych. Wymaganie to jest niezbędne dla prawidłowej współpracy systemów teleinformatycznych centrów i podmiotów ratowniczych oraz wymiany pomiędzy nimi danych. Zapewni to identyczną interpretację przekazywanych pomiędzy tymi systemami komunikatów.

 6) W celu zapewnienia sprawnej obsługi zgłoszeń alarmowych w § 6 określono obowiązek sporządzania co najmniej raz w roku oceny współpracy systemu z Policją, Państwową Strażą Pożarną oraz dysponentami zespołów ratownictwa medycznego na terenie województwa.

 7) W § 7 określono termin wejścia w życie rozporządzenia, który wynosi 14 dni od dnia jego ogłoszenia, z wyjątkiem § 6, który wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2015 r. Także przepisy § 2 pkt 17, § 3 pkt 3, 8 i 10, § 4i § 5 w zakresie odnoszącym się do Systemu Wspomagania Dowodzenia Państwowego Ratownictwa Medycznego wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2015 r.

 Rozporządzenie jest zgodne z prawem Unii Europejskiej

Pobrano ze strony internetowej Rządowego Centrum Legislacji

Skomentuj