
Ryzyko pracy leśniczego w Tatrzańskim Parku Narodowym
Celem niniejszego artykułu jest wskazanie bardziej precyzyjnej metody oceny ryzyka zawodowego – na podstawie analizy charakterystycznych zagrożeń występujących na stanowisku pracy leśniczego w TPN.
W wyniku realizacji wyżej wymienionych zadań zarówno pracownicy służby parku, jak i pracownicy pomocniczy narażeni są na działanie czynników niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych. W celu ich ograniczenia lub likwidacji dla każdego stanowiska przeprowadzono ocenę ryzyka zawodowego.
Charakterystyka stanowiska pracy
Leśniczy w Tatrzańskim Parku Narodowym kieruje całokształtem spraw związanych z przydzielonym obwodem ochronnym. Swoje zadania realizuje przy pomocy podleśniczych, starszych strażników i strażników. Osobiście odpowiada za efektywne wykorzystywanie ich czasu pracy oraz rzetelne i terminowe wykonywanie zadań, jakie im przydzielił. Leśniczy pracuje w systemie równoważnego czasu pracy. W razie potrzeby jest on zobowiązany do pełnienia obowiązków poza normalnymi godzinami pracy, w tym także w nocy, niedziele i święta. Praca leśniczego odbywa się głównie na otwartej przestrzeni w terenie leśnym oraz wysokogórskim. Czynności biurowe wykonywane są w przydzielonym do użytku służbowego pomieszczeniu zwanym kancelarią. Tam odbywa się również odprawa pracowników i przyjmowani są interesanci. Leśniczy ma obowiązek organizacyjnego przygotowania i terminowego wykonania czynności na terenie powierzonego obwodu ochronnego, a w szczególności:
- przedkładania w ustalonych terminach wniosków do planów rocznych zadań ochronnych;
- bezzwłocznego informowania bezpośredniego przełożonego o ważnych zdarzeniach na terenie obwodu ochronnego;
- sporządzania i przekazywania – w zakresie i terminie wyznaczonym przez bezpośredniego przełożonego – zestawień i informacji dla merytorycznych pracowników parku;
- kontrolowania prac wykonywanych przez podmioty zewnętrzne pod kątem zgodności z podpisaną umową;
- sporządzania protokołu odbioru prac wykonywanych przez podmioty zewnętrzne, wykonanych na terenie obwodu ochronnego na podstawie umowy zawartej z TPN,
- przeprowadzania (zgodnie z zatwierdzonym programem) instruktażu stanowiskowego przed dopuszczeniem do wykonywania pracy dla: nowo zatrudnionego pracownika TPN na stanowisku robotniczym oraz innym, na którym występuje narażenie na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych lub niebezpiecznych; pracownika TPN przenoszonego na stanowisko o którym mowa wyżej; ucznia odbywającego praktyczną naukę zawodu oraz studenta odbywającego praktykę studencką;
- egzekwowania przestrzegania przez podległych pracowników przepisów i zasad bhp i ppoż. oraz bezzwłoczne informowania bezpośredniego przełożonego o stwierdzonych nieprawidłowościach w tym zakresie,
- wystawiania zezwolenia na pozyskanie drewna kosztem i staraniem nabywcy oraz zezwolenia na wjazd pojazdów osób realizujących „samowyrób” zgodnie z postanowieniami „Regulaminu w sprawie zasad pozyskania, zrywki i załadunku drewna kosztem i staraniem nabywcy w Tatrzańskim Parku Narodowym”.
Tabela 1. Wykaz charakterystycznych zagrożeń występujących na stanowisku pracy leśniczego (opracowanie własne)
Lp. |
Nazwa zagrożenia |
Źródło zagrożenia |
1. |
Wirusy grypy (typu A, B, C) Orthomyxoviridae |
Zainfekowani ludzie; droga zakażenia: powietrzno-kropelkowa |
2. |
Promieniowanie ultrafioletowe emitowane przez słońce |
Promienie słoneczne oddziałujące na pracownika kierującego pojazdem lub poruszającego się w terenie |
3. |
W trakcie jazdy na nartach najechanie, zderzenie się, uderzenie w nieruchomy obiekt (np. drzewo) lub kolizja z innym użytkownikiem trasy; upadek, uderzenie o twarde oblodzone podłoże |
Używanie nart w okresie zimowym; pościg za turystą poruszającym się poza obszarem do tego przeznaczonym; poruszanie się na nartach w trudnym terenie wysokogórskim |
4. |
Dynamiczne obciążenie układu mięśniowo-szkieletowego |
Długotrwała praca w pozycji chodzącej (wykonywanie czynności patrolowych) lub stojącej (prowadzenie w terenie obserwacji, znakowanie drzew) |
5. |
Zmienne warunki atmosferyczne, uzależnione od pory roku; nagłe załamanie pogody, gwałtowne oziębienie lub ocieplenie |
Praca na otwartej przestrzeni w narażeniu na czynniki środowiska: zmienne warunki atmosferyczne (temperatura otoczenia: latem wysoka powyżej 28oC lub zimą niska poniżej – 10oC), silny wiatr, ulewny deszcz, wyładowania atmosferyczne, mgła |
6. |
Uderzenie lub przygniecenie przez spadające gałęzie, konary lub fragmenty drzew ewentualnie kamienie obsuwające się samoczynnie lub strącane przez turystów w partiach szczytowych Tatr |
Drzewa występujące na powierzchni leśnej – m.in. posusz, obłamane wierzchołki, konary; w przypadku przebywania w terenie górskim (wspinaczkowym)– obsuwające się i spadające kamienie |
7. |
Potknięcie się, poślizgnięcie, upadek na tym samym poziomie w terenie |
Stan dróg i przejść w trudnym terenie górskim (nierówne, śliskie, błotniste), nachylone i oblodzone podłoże; nierówne powierzchnie (zagłębienia, wystające korzenie, kamienie itp.) |
8. |
Zaatakowanie (pogryzienie) przez dzikie lub zsynantropizowane zwierzęta |
Dzikie lub zsynantropizowane zwierzęta (m.in. niedźwiedzie, dziki, wałęsające się psy, lisy, żmije, kuny) |
9. |
Niebezpieczeństwo zejścia lawin w okresie zimowym: zagrożenie lawinowe w skali od I do V |
Szczególnie niebezpieczne są stoki o ekspozycji północno-wschodniej, północnej i północno-zachodniej; czynnikiem radykalnie zwiększającym zagrożenie lawinowe jest silny wiatr w połączeniu z opadem śniegu |
10. |
Upadek z wysokości na niższy poziom w związku z poruszaniem się w eksponowanym terenie górskim (wspinaczkowym) lub w terenie przepaścistym z możliwością upadku na niższy poziom. |
Okna powiatrołomowe lub mokry, śliski, piarżysty, oblodzony i stromy teren – przykładem są szlaki turystyczne usytuowane w partiach szczytowych Tatr, po których poruszają się pracownicy |
Tabela 2. Fragment oceny ryzyka zawodowego przeprowadzonej metodą Risk Score (opracowanie własne)
Ocena ryzyka zawodowego dla wybranych zagrożeń występujących na stanowisku pracy leśniczego w Tatrzańskim Parku Narodowym – wykonana metodą Risk Score |
||||||
Lp. |
Nazwa zagrożenia |
Skutki zagrożenia – S |
Ekspozycja na zagrożenie – E |
Prawdopodo- bieństwo – P |
Kategoria, dopuszczalność ryzyka – R |
Działania zapobiegawcze |
1. |
Wirusy grypy (typu A, B, C) Orthomyxoviridae. |
średnie |
kilka razy w roku |
całkiem możliwe |
akceptowalne |
Wskazana kontrola |
3 |
1 |
6 |
18 |
|||
2. |
Promieniowanie ultrafioletowe emitowane przez słońce |
średnie |
codzienna |
praktycznie możliwe |
małe |
Potrzebna kontrola |
3 |
6 |
3 |
54 |
|||
3. |
Dynamiczne obciążenie układu mięśniowo- -szkieletowego |
średnie |
codzienna |
praktycznie możliwe |
małe |
Potrzebna kontrola |
3 |
6 |
3 |
54 |
|||
4. |
Zmienne warunki atmosferyczne uzależnione od pory roku |
średnie |
codzienna |
całkiem możliwe |
istotne |
Potrzebne zmniejszenie ryzyka |
3 |
6 |
6 |
108 |
|||
5. |
|
Skomentuj