Staż pracy, a prowadzenie działalności gospodarczej – nowelizacja kodeksu pracy

Zgodnie z planowaną nowelizacją kodeksu pracy z początkiem 2022 roku mają ulec zmianie przepisy dotyczące zliczania okresów prowadzenia działalności gospodarczej m.in. przy wyliczaniu urlopu wypoczynkowego. Obecnie obowiązujące przepisy nie pozwalają zaliczać okresów prowadzenia działalności gospodarczej do stażu pracy.

Aktualnie według kodeksu pracy do okresu zatrudnienia, od którego zależy prawo do urlopu i wymiar urlopu, wlicza się okresy poprzedniego zatrudnienia, bez względu na przerwy w zatrudnieniu oraz sposób ustania stosunku pracy. W przypadku jednoczesnego pozostawania w dwóch lub więcej stosunkach pracy wliczeniu podlega także okres poprzedniego niezakończonego zatrudnienia w części przypadającej przed nawiązaniem drugiego lub kolejnego stosunku pracy.

Wymiar urlopu wynosi:

1. 20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat;
2. 26 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.

Jak czytamy w uzasadnieniu projektu nowelizacji ustawy: staż pracy nie jest definiowany przez kodeks pracy. Zatem, można przyjąć, że w jego skład wchodzi czas trwania wykonywania przez pracownika pracy w ramach stosunku pracy, w tym na podstawie umowy o pracę, mianowania, powołania, wyboru lub spółdzielczej umowy o pracę, bez względu na tryb rozwiązania stosunku pracy lub wielkość etatu.

Do stażu pracy wlicza się również inne okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Są to m.in.:

• okres nauki,
• okresy pracy w gospodarstwie rolnym,
• okres czynnej służby wojskowej,
• okresy pobierania zasiłku dla bezrobotnych oraz stypendiów.

Według projektu ustawy kodeks pracy po art. 11³  ma zostać dodany  art. 11⁴ w poniższym brzmieniu:

Pracodawca jest obowiązany wliczać do okresów, od których zależą świadczenia lub uprawnienia pracownika również poprzednio zakończone okresy prowadzenia pozarolniczej działalności w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych lub współpracy przy wykonywaniu tej działalności, za które zostały opłacone składki na ubezpieczenia społeczne.

W treści uzasadnienia projektu ustawy znajdujemy informacje, iż zgodnie z gwarancją równości wszystkich wobec prawa zawartej w Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej należy wprowadzić w życie wyżej przytoczoną regulację.

Obecnie pracownicy, którzy zanim zaczęli pracować na etacie prowadzili działalność gospodarczą nie mogą liczyć na wliczenie tego okresu do stażu warunkującego nabycie uprawnień lub świadczeń pracowniczych, m.in. dłuższego urlopu wypoczynkowego.

Celem nowelizacji jest wprowadzenie zmiany przewidującej wliczanie okresów prowadzenia pozarolniczej działalności w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych lub współpracy przy wykonywaniu tej działalności do okresów, od których zależą świadczenia lub uprawnienia pracownika.

Za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się:

• osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych, z wyjątkiem ust. 6a;
• twórcę i artystę;
• osobę prowadzącą działalność w zakresie wolnego zawodu:
  a) w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,
  b) z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych;

• wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej;
• akcjonariusza prostej spółki akcyjnej wnoszącego do spółki wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usług; – ten punkt wejdzie w życie z dniem 1 marca 2021 r.
• osobę prowadzącą publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe.

Do stażu pracy, który jest brany przy wyliczaniu urlopu będą wliczane okresy prowadzenia działalności, w których pracownik podlegał ubezpieczeniom społecznym.

Projektowana regulacja ma dotyczyć również stosunków pracy, które nawiązano przed wejściem jej w życie.

Omawiana nowelizacja miałaby obowiązywać od 1 stycznia 2022 r.

Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy dostępny tutaj. 

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320)
2. Ustawa dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 423 z późn. zm.)