Substancje niebezpieczne występujące na budowach

Jednymi z najbardziej niebezpiecznych i szkodliwych substancji dla zdrowia znajdujących się na budowie są wyroby zawierające azbest.

Właściciel, użytkownik wieczysty lub zarządca nieruchomości, a także obiektu, urzą­dzenia budowlanego, instalacji przemysłowej lub innego miejsca zawierającego azbest, przeprowadza kontrole stanu technicznego tych wyrobów.

Z przeprowadzonej kontroli okresowej sporządza w 2 egzemplarzach ocenę stanu i możliwości bezpiecznego użytkowania wyrobów zawierających azbest.

Właściciel, użytkownik wieczysty lub zarządca nieruchomości, obiektu, urządzenia bu­dowlanego, instalacji przemysłowej lub innego miejsca zawierającego azbest przekazuje w terminie 30 dni od daty sporządzenia oceny właściwemu organowi nadzoru budowla­nego jeden egzemplarz oceny, drugi egzemplarz oceny łącznie z dokumentacją obiektu, urządzenia budowlanego, instalacji przemysłowej przechowuje.

W celu bezpiecznego użytkowania wyrobów zawierających azbest należy:

• wyroby niezakwalifikowane do wymiany w ocenie wymienionej wyżej zabezpieczyć przez:

– zabudowę (zamknięcie) przestrzeni, w której znajdują się wyroby zawierające azbest szczelną przegrodą bez naruszenia samego wyrobu lub

– pokrywanie wyrobów lub powierzchni zawierających azbest szczelną powłoką z głęboko penetrujących środków wiążących azbest, posiadających odpowiednią aprobatę techniczną,

• wyeliminować jakąkolwiek obróbkę mechaniczną przy pracach zabezpieczających.

Podstawowe obowiązki wykonawcy prac w zakresie sposobów i warunków bez­piecznego użytkowania oraz usuwania wyrobów zawierających azbest:

• uzyskanie zezwolenia, pozwolenia, decyzji zatwierdzenia programu gospodaro­wania odpadami niebezpiecznymi albo złożenia organowi informacji o sposobie gospodarowania odpadami niebezpiecznymi,
• przeszkolenie przez uprawnioną instytucję zatrudnianych pracowników, praco­dawcę i osób kierujących lub nadzorujących prace polegające na zabezpieczaniu lub usuwaniu wyrobów zawierających azbest w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przy zabezpieczaniu i usuwaniu tych wyrobów oraz przestrzegania proce­dur dotyczących bezpiecznego postępowania,
• opracowanie przed rozpoczęciem prac szczegółowego planu prac usuwania wy­robów zawierających azbest,
• zgłoszenie właściwemu organowi nadzoru budowlanego faktu wykonywania prac zabezpieczania lub usuwania wyrobów zawierających azbest z obiektu, urządzenia budowlanego, instalacji przemysłowej przed przystąpieniem do ww. prac,
• zgłoszenie właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy faktu wykonywania prac polegających na zabezpieczeniu lub usunięciu wyrobów zawierających azbest.       

Usuwanie wyrobów zawierających azbest o gęstości objętościowej mniejszej niż 1000 kg/ m3 lub zawierających krokidolit powinno odbywać się pod stałym nadzorem technicz­nym prawidłowości wykonywania prac ze strony wykonawcy robót oraz przy zachowa­niu określonych w planie prac warunków ochrony pracowników i środowiska, przy czym prawidłowość prowadzenia prac potwierdza się wynikiem badania jakości powietrza przeprowadzonego przez akredytowane laboratorium.

Obowiązki szczegółowe wykonawcy prac polegających na usuwaniu wyrobów za­wierających azbest o gęstości objętościowej mniejszej niż 1000 kg/m3 lub zawiera­jących krokidolit:

• prawidłowe prowadzenie prac polegających na usuwaniu wyrobów zawierających azbest poprzez:

– izolowanie od otoczenia obszaru prac przez stosowanie osłon zabezpieczających przenikanie azbestu do środowiska,

– ogrodzenie terenu prac z zachowaniem bezpiecznej odległości od traktów komu­nikacyjnych dla osób pieszych, nie mniejszej niż 1 m, przy zastosowaniu osłon zabezpieczających przed przenikaniem azbestu do środowiska,

– umieszczenie w strefie prac w widocznym miejscu tablic informacyjnych o na­stępującej treści: „Uwaga! Zagrożenie azbestem”; w przypadku prowadzenia prac z wyrobami zawierającymi krokidolit treść tablic informacyjnych powinna być następująca: „Uwaga! Zagrożenie azbestem-krokidolitem”,

– zastosowanie odpowiednich środków technicznych ograniczających do minimum emisję azbestu do środowiska,

– zastosowanie w obiekcie, gdzie prowadzone są prace, odpowiednich zabezpieczeń przed pyleniem i narażeniem na azbest, w tym uszczelnienia otworów okiennych i drzwiowych, a także innych zabezpieczeń przewidzianych w planie bezpieczeń­stwa i ochrony zdrowia,

– codzienne usuwanie pozostałości pyłu azbestowego ze strefy prac przy zastosowa­niu podciśnieniowego sprzętu odkurzającego lub metodą czyszczenia na mokro,

– izolowanie pomieszczeń, w których przekroczone zostały dopuszczalne wartości

– stężeń pyłu azbestowego dla obszaru prac, w szczególności izolowania pomiesz­czeń w przypadku prowadzenia prac z wyrobami zawierającymi krokidolit,

– stosowanie zespołu szczelnych pomieszczeń, w których następuje oczyszczenie pracowników z azbestu (komora dekontaminacyjna) przy usuwaniu pyłu azbesto­wego przekraczającego dopuszczalne wartości stężeń,

– zapoznanie pracowników bezpośrednio zatrudnionych przy pracach z wyrobami zawierającymi azbest z planem prac, a w szczególności z wymogami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy w czasie wykonywania prac,

• prowadzenie prac w sposób uniemożliwiający emisję azbestu do środowiska oraz powodujący zminimalizowanie pylenia poprzez:

– nawilżanie wodą wyrobów zawierających azbest przed ich usuwaniem lub demon­tażem i utrzymywanie w stanie wilgotnym przez cały czas,

– demontaż całych wyrobów (płyt, rur, kształtek) bez jakiegokolwiek uszkadzania, tam gdzie jest to technicznie możliwe,

– odspajanie materiałów trwale związanych z podłożem przy stosowaniu wyłącznie narzędzi ręcznych lub wolnoobrotowych, wyposażonych w miejscowe instalacje odciągające powietrze,

– prowadzenie kontrolnego monitoringu powietrza w przypadku stwierdzenia prze­kroczeń najwyższych dopuszczalnych stężeń pyłu azbestu w środowisku pracy, w miejscach prowadzenia prac, w tym również z wyrobami zawierającymi krokidolit,

– codzienne zabezpieczanie zdemontowanych wyrobów i odpadów zawierających azbest oraz ich magazynowanie na wyznaczonym i zabezpieczonym miejscu,

• złożenie właścicielowi, użytkownikowi wieczystemu lub zarządcy nieruchomości, urządzenia budowlanego, instalacji przemysłowej lub innego miejsca zawierającego azbest pisemnego oświadczenia o prawidłowości wykonania prac oraz o oczyszcze­niu terenu z pyłu azbestowego, z zachowaniem właściwych przepisów technicznych i sanitarnych (oświadczenie to przechowuje się przez okres 5 lat).

Wykonawca prac powinien tak zorganizować stanowiska pracy, na których występuje narażenie na pył azbestu, aby wysiłek fizyczny pracownika był ograniczony do mini­mum oraz aby pracownik nie był narażony na inne czynniki rakotwórcze.

Wykonawca prac jest obowiązany:

• dostarczyć pracownikom narażonym na pyły azbestu odzież i obuwie robocze oraz środki ochrony indywidualnej właściwe do poziomu narażenia oraz zapobiega­jące odpowiednio stykaniu się ciała z pyłami azbestu, przy czym odzież powinna być wykonana z materiału uniemożliwiającego przenikanie pyłu azbestu do ciała oraz umożliwiającego łatwe czyszczenie. Rękawy w nadgarstkach i nogawki spodni w kostkach powinny przylegać szczelnie do ciała,
• wymieniać środki ochrony układu oddechowego jednorazowego użytku po każdej zmianie roboczej lub gdy opory oddychania odczuwalnie wzrosną.

Niedopuszczalne jest:

• zdejmowanie środków ochrony układu oddechowego w strefie zanieczyszczonej pyłem azbestu,
• spożywanie posiłku, picie napojów, palenie tytoniu i przechowywanie rzeczy osobistych oraz przebywanie bez uzasadnionej potrzeby w miejscach wykony­wania prac, w których występuje narażenie na pył azbestowy.

Transport i składowanie wyrobów i odpadów zawierających azbest

Podstawowe zasady bezpieczeństwa pracy przy transporcie odpadów azbestowych:

• transport wyrobów i odpadów azbestowych powinien odbywać się z zachowa­niem przepisów ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebez­piecznych,
• transport wyrobów i odpadów azbestowych, dla których przepisy o transporcie towarów niebezpiecznych nie ustalają szczególnych warunków przewozowych na­leży wykonać w sposób uniemożliwiający emisję azbestu do środowiska, w szcze­gólności poprzez:

– szczelne opakowanie w folię polietylenową o grubości nie mniejszej niż 0,2 mm wyrobów i odpadów o gęstości objętościowej równej lub większej niż 1000 kg/m3,

– zestalenie przy użyciu cementu, a następnie po utwardzeniu szczelne opakowa­nie w folię o grubości nie mniejszej niż 0,2 mm odpadów zawierających azbest o gęstości objętościowej mniejszej niż 1000 kg/m3,

– szczelne opakowanie odpadów pozostających w kontakcie z azbestem i zakwa­lifikowanych jako odpady o gęstości objętościowej mniejszej niż 1000 kg/m3 w worki z folii polietylenowej o grubości nie mniejszej niż 0,2 mm, a następ­nie umieszczenie w opakowaniu zbiorczym z folii polietylenowej i szczelne za­mknięcie,

– utrzymywanie w stanie wilgotnym odpadów zawierających azbest w trakcie ich przygotowania do transportu,

– oznakowanie opakowań etykietą zgodnie ze wzorem