Substancje niebezpieczne

Substancje niebezpieczne – czyli wszelkie ciecze, gazy lub ciała stałe, które stanowią zagrożenie dla zdrowia lub bezpieczeństwa pracowników – występują w prawie wszystkich miejscach pracy.

W całej Europie miliony pracowników stykają się z czynnikami chemicznymi i biologicznymi, które mogą im zaszkodzić.

Obowiązki zawodowe 15% pracowników w UE obejmują kontakt z substancjami niebezpiecznymi, a kolejnych 15% wdycha w pracy dym, opary, proszek lub pył.

Stosowanie niektórych bardzo niebezpiecznych substancji – takich jak azbest, który powoduje raka płuc i inne śmiertelne choroby układu oddechowego – jest obecnie zakazane lub podlega ścisłej kontroli. Inne szkodliwe substancje są jednak nadal w powszechnym użytku i wprowadzono prawodawstwo, aby zapewnić należyte podejście do stwarzanych przez nie zagrożeń.

Zagrożenia dla zdrowia

Praca z substancjami niebezpiecznymi może powodować problemy zdrowotne – od łagodnego podrażnienia oczu i skóry do poważnych skutków, takich jak wrodzone wady rozwojowe i nowotwory. Efekty ich działania mogą być ostre lub długotrwałe, a w przypadku niektórych substancji mogą się kumulować. Do najpowszechniejszych niebezpieczeństw należą:

Czynniki biologiczne

W wielu sektorach gospodarki dochodzi do kontaktu z bakteriami, wirusami, grzybami i pasożytami. Są one zazwyczaj niewidoczne, przez co nie zawsze zauważa się zagrożenia, z jakimi się wiążą.

Szczególnie narażeni na działanie szkodliwych czynników biologicznych są pracownicy w następujących sektorach:

  • Służba zdrowia
  • Rolnictwo
  • Usługi weterynaryjne
  • Sprzątanie i konserwacja
  • Kanalizacja i gospodarowanie odpadami
  • Ogrodnictwo
  • Praca laboratoryjna

Pojawiające się zagrożenia

Nowe technologie, rozwój sektorów gospodarki i zmiany w sposobie organizacji pracy mogą zwiększać zagrożenie związane ze szkodliwym działaniem czynników biologicznych lub chemicznych. Na przykład nowatorskie technologie w sektorze ochrony środowiska mogą się wiązać ze słabo rozpoznanym ryzykiem. Kolejny przykład – coraz więcej pracowników jest narażonych na działanie substancji niebezpiecznych w zawodach usługowych, takich jak opieka domowa i gospodarka odpadami, w których narażenie jest zróżnicowane, ale świadomość zagrożeń pozostaje niska. Obecnie bardziej niż kiedykolwiek jest ważne, aby pracodawcy i pracownicy rozumieli potencjalne zagrożenia oraz podejmowali działania zapobiegawcze.

Porady dla pracodawców

Pierwszym krokiem służącym zapewnieniu pracownikom ochrony przed substancjami niebezpiecznymi jest ocena ryzyka. Następnie należy podjąć działania, aby w miarę możliwości wyeliminować lub zmniejszyć zagrożenie. Wreszcie należy regularnie monitorować sytuację i dokonywać przeglądu skuteczności podjętych działań.

Państwa członkowskie opracowały modele mające pomagać małym i średnim przedsiębiorstwom w przeprowadzeniu oceny ryzyka. Dodatkowe informacje znajdują się na stronie OSHwiki na temat zarządzania ryzykiem w odniesieniu do substancji niebezpiecznych .

Pracodawcy muszą także brać pod uwagę wszelkie grupy szczególnie wrażliwe, takie jak pracownicy młodzi, kobiety w ciąży i karmiące piersią, w przypadku których przepisy nakazują szczególną ochronę.

Środki zapobiegawcze

W prawodawstwie europejskim ustanowiono hierarchię środków , które pracodawcy są zobowiązani wdrożyć w celu ograniczenia zagrożeń stwarzanych dla pracowników przez substancje niebezpieczne. Na szczycie hierarchii środków ograniczających umieszczono eliminację i zastępowanie.

Dobry przepływ informacji

Aby zapewnić bezpieczeństwo pracownikom, należy na bieżąco informować ich o:

  • Wynikach oceny ryzyka przeprowadzonej przez pracodawcę
  • Zagrożeniach, na które są narażeni, i ich możliwym oddziaływaniu
  • Działaniach, które należy podjąć, aby chronić siebie i innych
  • Metodach sprawdzania i wykrywania nieprawidłowości
  • Osobach, którym należy zgłaszać wszelkie problemy
  • Wynikach kontroli narażenia lub nadzoru zdrowotnego
  • Środkach zapobiegawczych podejmowanych w przypadku prac konserwacyjnych
  • Procedurach udzielania pierwszej pomocy i postępowania w nagłych wypadkach

Informator EU-OSHA na temat substancji niebezpiecznych i dobrego przepływu informacji w miejscu pracy.

Gwarancje prawne

Pracodawcy w UE mają prawny obowiązek chronienia pracowników przed szkodliwym działaniem substancji niebezpiecznych w miejscu pracy. Pracodawcy są zobowiązani do przeprowadzenia ocen ryzyka i postępowania zgodnie z nimi. Mają też obowiązek zapewnienia pracownikom informacji i szkoleń na temat substancji niebezpiecznych i stwarzających zagrożenie produktów ubocznych. Streszczenia stosownego prawodawstwa europejskiego.

Unijne przepisy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy włączono do ustawodawstwa krajowego, ale państwa członkowskie mogą stosować dodatkowe lub bardziej rygorystyczne przepisy dotyczące ochrony pracowników. Ważne jest zatem, aby przedsiębiorcy zapoznali się ze szczegółowymi przepisami obowiązującymi w danym kraju.

Dodatkowe informacje:

źródło: www.osha.europa.eu

Skomentuj