Ochroną przedemerytalną pracownika zajmie się szerszy skład SN

Pytaniem czy ochrona przedemerytalna i wynikający z niej zakaz wypowiedzenia obejmuje pracownika, któremu umowa na czas określony kończy się przed osiągnięciem wieku emerytalnego zajmie się poszerzony skład siedmiu sędziów Sądu Najwyższego – poinformował PAP zespół prasowy SN.

Pytanie, które w kwietniu trafiło do Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych SN, sformułował w związku z jedną z rozpoznawanych spraw Sąd Okręgowy w Katowicach. Chodziło o mężczyznę zatrudnionego na czas określony – zgodnie z umową – do 15 listopada 2023 roku. Jednak z końcem marca 2023 roku firma, z zachowaniem miesięcznego wypowiedzenia, zwolniła mężczyznę. Jako powód zwolnienia podano zmniejszoną liczbę zamówień. Tymczasem mężczyzna ten 22 czerwca 2026 roku osiągnie wiek emerytalny, więc – jak wskazywał – w momencie zwolnienia był już w okresie ochrony przedemerytalnej.

Jak przekazał PAP Maciej Brzózka z zespołu prasowego SN sąd ten w składzie trojga sędziów w zeszłym tygodniu postanowił przedstawić zagadnienie prawne składowi powiększonemu SN, a termin rozpoznania sprawy przez siedmiu sędziów nie został jeszcze wyznaczony.

Zgodnie z Kodeksem pracy (art. 39) „pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż cztery lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku”.

Opierając się na tym przepisie w listopadzie zeszłego roku bytomski sąd rejonowy uznał powództwo zwolnionego mężczyzny i zasądził wobec niego ponad 21 tys. zł odszkodowania. Firma odwołała się do II instancji, a SO w Katowicach zdecydował się skierować pytanie do SN. „Czy zakaz wypowiedzenia z art. 39 Kodeksu pracy dotyczy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony także wówczas, gdy umowę zawarto na okres, który upływa przed osiągnięciem przez pracownika wieku emerytalnego” – brzmi pytanie.

Jak zaznaczył katowicki sąd, w sprawie tej umowa na czas określony także bez wypowiedzenia wygasałaby jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracownika. „Pracodawca nie miał obowiązku zawierania kolejnej umowy o pracę, a okres zatrudnienia nie gwarantował powodowi dopracowania u tego pracodawcy do emerytury. Powstaje zatem pytanie, czy w takiej sytuacji powód był objęty zakazem wypowiedzenia umowy o pracę” – wskazano w uzasadnieniu pytania.

Sąd rejonowy wydając orzeczenie w sprawie korzystne dla pracownika powołał się na wyrok SN z grudnia 2014 roku. Wówczas SN uznał, że wykładnia przepisu o ochronie przedemerytalnej „nie uprawnia do wprowadzenia dodatkowego warunku, stosowanie do którego ochrona zatrudnienia obejmuje tylko umowy o pracę na czas określony, które zostały zawarte na czas nie krótszy niż pozostały do osiągnięcia wieku emerytalnego”.

Jednak firma – składając odwołanie od wyroku I instancji – przywołała inny wyrok SN, z lipca 2011 roku, w którym sąd doszedł do odmiennych wniosków. Uznał wówczas, że w przepisie chodzi o to, aby objęty nim pracownik „mógł bez przeszkód uzyskać uprawnienia emerytalne, bez potrzeby poszukiwania zatrudnienia u innego pracodawcy, ale tylko wówczas, gdy kontynuowanie zatrudnienia u aktualnego pracodawcy pozwoli mu na osiągnięcie wieku emerytalnego oraz na uzyskanie prawa do emerytury”.

Katowicki sąd ocenił w uzasadnieniu pytania, że „oba kierunki wykładni wydają się być uprawnione, aczkolwiek w ocenie SO bardziej przekonywująca wykładnia została przedstawiona w wyroku SN z 2014 roku”. W takich sprawach rozbieżne wyroki zapadały także przed sądami powszechnymi.

Dlatego sąd okręgowy uznał, że rozstrzygnięcie tego problemu przez SN jest w interesie pracowników i pracodawców, zwłaszcza w związku z pojawiającymi się w orzecznictwie i prawnych opracowaniach odmiennymi interpretacjami zapisów Kodeksu pracy w tej kwestii.