Uciążliwości pracy na stanowisku komputerowym

Obecnie coraz powszechniejsze staje się wyposażenie stanowisk pracy w laptopy. Jednak zarówno laptop jak i komputer stacjonarny przyczyniają się do obciążeń narządu wzroku oraz narządu ruchu.

Pracodawca chcąc zapewnić swoim pracownikom pełną ochronę przed zagrożeniami wynikającymi z charakteru ich pracy, w tym przypadku pracy przy monitorach ekranowych, powinien dostosować stanowiska pracy przy komputerze do przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe.

Nasuwa się jednak pytanie czy laptopy to monitory ekranowe?

Wątpliwości mogą wynikać właśnie z przepisów powyższego rozporządzenia:

  • § 3 pkt 4 – przepisów rozporządzenia nie stosuje się do systemów przenośnych nieprzeznaczonych do użytkowania na danym stanowisku pracy;
  • pkt 3.1. załącznika do rozporządzenia – klawiatura powinna stanowić osobny element wyposażenia podstawowego stanowiska pracy.

Jednak jeżeli stanowisko pracy jest wyposażone w laptopa i praca na tym stanowisku wykonywana jest co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, przepisy rozporządzenia powinny być również stosowane do takich stanowisk.

Należy jednak mieć na uwadze, że laptopy są przenośnymi systemami komputerowymi, a ich konstrukcja nie spełnia wymagań pozwalających na zorganizowanie stacjonarnego stanowiska pracy zgodnie z zasadami ergonomii. Zatem jeżeli istnieje potrzeba stosowania laptopa na stacjonarnym stanowisku pracy to pracodawca powinien wyposażyć to stanowisko w dodatkową standardową klawiaturę podłączoną do laptopa, umożliwiającą spełnienie wymagań określonych w punkcie 3.1 i 3.2 załącznika do rozporządzenia, a także w mysz oraz podstawkę pod notebooka.  

Obciążenia wynikające z pracy na stanowisku komputerowym

Bez względu na to, czy stanowisko pracy wyposażone jest w laptopa czy komputer stacjonarny występują na nim czynniki zagrożenia takie jak m.in.:

  • obciążenia wzroku,
  • obciążenia psychiczne,
  • obciążenia mięśniowo-szkieletowe.

Obciążenia wzroku

Zmęczenie wzroku związane z praca przy monitorze ekranowym ma różne podłoże:

  • zależy od stanu sprawności wzroku, a zatem czynników wewnętrznych,
  • pochodzi od czynników zewnętrznych, tj. ergonomicznych warunków środowiska pracy.

Dla zmniejszenia niekorzystnego oddziaływania ekranu monitora na zmysł wzroku i odciążenia oczu, należy zwracać szczególną uwagę na:

  • utrzymanie małej różnicy jasności pomiędzy ekranem a oświetleniem pomieszczenia,
  • wyeliminowanie możliwości powstania odbić światła (refleksów świetlnych) na powierzchni ekranu,
  • właściwą regulację kontrastu obrazu, wielkość znaków, właściwe oświetlenie naturalne stanowiska pracy oraz regularne relaksowanie wzroku. 

Ważne!

Pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom okulary korygujące wzrok, zgodne z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego. Obowiązek ten spoczywa na pracodawcy, który przekazuje pracownikom do pracy zarówno laptopy, jak i komputery stacjonarne.

Obciążenia psychiczne

Symptomy pojawiające się u osób pracujących przy komputerze, charakteryzujące obciążenie psychiczne to:

  • nerwowość (drażliwość),
  • obniżenie koncentracji uwagi,
  • ziewanie,
  • trudności w myśleniu itp.

Praca przy komputerze, zwłaszcza wprowadzanie danych, charakteryzuje się monotonią i fragmentarycznością zadań roboczych, co może powodować obciążenie psychiczne.

Zjawisku monotonii można przeciwdziałać powierzając pracownikowi wykonywanie zadań o różnorodnym charakterze, np.:

  • czynności organizacyjne, przygotowawcze, kontrolne i wykonawcze,
  • czynności manualne i manipulacyjne, a w szczególności czynności wymagające aktywności intelektualnej.

Monotonii można też przeciwdziałać umożliwiając pracownikom podejmowanie różnych zadań w ciągu dnia roboczego.

Obciążenia mięśniowo-szkieletowe

Praca przy komputerze wymaga ciągłej pozycji siedzącej, powoduje to znaczne obciążenie mięśniowo-szkieletowe, które jest związane z kilkoma czynnikami występującymi równocześnie. Są to:

  • obciążenie mięśni koniecznych do utrzymania ciała w pozycji siedzącej,
  • jednostronne obciążenie mięśni rąk wykonujących tysiące ruchów w ciągu dnia roboczego, obsługując klawiaturę,
  • nadmierne ciśnienie w tarczkach międzykręgowych, które jest następstwem obciążenia kręgosłupa utrzymywanego w pozycji siedzącej przez długie okresy czasu.

Zmniejszenie, a nawet wyeliminowanie tych uciążliwości możemy osiągnąć projektując i organizując stanowisko komputerowe zgodnie z zaleceniami ergonomii. Dobrym sposobem jest też zmniejszenie monotypowości i monotonii pracy, a także obciążenia statycznego mięśni. Jest to możliwe do osiągniecia przez:

  • właściwe ukształtowanie stanowiska pracy zgodnie z zaleceniami ergonomii,
  • przeplatanie pracy innymi czynnościami umożliwiającymi operatorowi zmianę pozycji ciała,
  • wprowadzenie częstych przerw w pracy przy komputerze, podczas których użytkownik wykonuje ćwiczenia relaksujące.

Postawa prawna:

  1. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. poz. 973).

Skomentuj