Umów o pracę nie można zastępować cywilnoprawnymi

Umów o pracę nie można zastępować umowami cywilnoprawnymi – przypomina Rada Ochrony Pracy. W przyjętym we wtorek stanowisku zaproponowała m.in. wprowadzenie obowiązku zgłaszania do ZUS pracowników przed podjęciem pracy.

Jak napisano w stanowisku ROP, „w celu wyciągnięcia wniosków de lege ferenda (łac. według postulowanego prawa; postulat pod adresem ustawodawcy dotyczący przyszłych zmian w prawie), szczególną uwagę należy zwracać na przypadki związane z rozstrzygnięciami w sądach, dotyczącymi spraw, kiedy mamy do czynienia z nadużywaniem umów cywilnoprawnych w sytuacjach, gdy rzeczywiście istnieje świadczenie pracy”.

Rada wskazuje, że podczas kontroli prawidłowości zawierania umów z pracownikami należy pamiętać, iż zgodnie z Kodeksem pracy umów o pracę nie można zastępować umowami cywilnoprawnymi. Jednocześnie ROP oceniła, że zapisy art. 22 Kodeksu pracy określające warunki, w jakich istnieje faktyczny stosunek pracy, „należy uznać za prawidłowe i wystarczające, tym bardziej, że z analizy kontroli Państwowej Inspekcji Pracy na przestrzeni ostatnich lat wynika, że nadużycia w tym zakresie maleją”.

Rada wnioskuje o wprowadzenie obowiązku zgłaszania do ZUS pracowników przed podjęciem pracy, „co w znacznej mierze przyczyni się do uszczelnienia systemu”.

W stanowisku Rada pozytywnie oceniła działania prewencyjne, w tym kampanie informacyjne na temat umów cywilnoprawnych, prowadzone przez Państwową Inspekcję Pracy. Wskazała też na potrzebę prowadzenia kampanii informacyjnych uświadamiających pracownikom, że osoby zatrudnione na umowach cywilnoprawnych „w przyszłości otrzymają bardzo niskie emerytury, często nie wypracowując nawet emerytury minimalnej”.

ROP oceniła, że „nadużywanie umów cywilnoprawnych jest przejawem nieuczciwej konkurencji”. Postuluje też przeprowadzenie ogólnopolskiego badania, dotyczącego nadużywania stosowania umów cywilnoprawnych tam, gdzie powinna być zawarta umowa o pracę.

W przyjętym we wtorek stanowisku Rada pozytywnie oceniła wprowadzenie minimalnej stawki godzinowej.

W 2017 r. inspektorzy pracy przeprowadzili niemal 18 tys. kontroli przestrzegania art. 22 par. 1 Kodeksu pracy, a w I półroczu 2018 r. – ponad 7,2 tys. takich kontroli. W kontrolowanych podmiotach w 2017 r. 30 proc., a w 2018 r. 27 proc. wykonujących pracę świadczyło ją na podstawie umów cywilnoprawnych.