Uwaga na tlenek węgla!

Czad, jak potocznie nazywany jest tlenek węgla to silnie toksyczny, bezwonny i bezbarwny gaz. Wraz z rozpoczęciem się okresu grzewczego wzrasta zagrożenie zatrucia tlenkiem węgla.

Charakterystyka tlenku węgla

Tlenek węgla powstaje podczas procesu spalania węgla lub substancji, które w składzie mają węgiel przy niedostatecznej ilości tlenu. Przez to, że nie ma barwy, zapachu i smaku nazywany jest cichym zabójcą. Jest lżejszy od powietrza, dzięki czemu może przenikać przez stropy, warstwy ziemi i ściany. Już piecyk gazowy, umieszczony w łazience z niedrożnym przewodem kominowym lub wentylacyjnym może wytworzyć śmiertelną dawkę – 29 dm³ tlenku węgla w ciągu jednej minuty.

Najczęstszymi przyczynami zatruć czadem są:

• • niedrożność, uszkodzenia kominów;
  • cofanie się dymu do pomieszczenia (tzw. ujemny ciąg);
  • brak wystarczającej wentylacji w pomieszczaniach z urządzeniami grzewczymi;
  • spaliny silników samochodowych w pomieszczeniach z niewłaściwą wentylacją;
  • niewystarczająca ilość tlenu w pomieszczeniu (spowodowana np. niedrożnymi otworami w drzwiach do łazienki, kuchni lub szczelnością okien).

Jak tlenek węgla dostaje się do organizmu?

Czad dostaje się do organizmu przez układ oddechowy, następnie wchłaniany jest do krwiobiegu, gdzie łączy się z hemoglobiną, przez co niemożliwe jest prawidłowe rozprowadzenie tlenu w organizmie. Dzieje się tak, ponieważ tlenek węgla łączy się z hemoglobiną 256 razy szybciej, niż tlen.  Tlenek węgla po przedostaniu się do organizmu człowieka może spowodować m.in. uszkodzenia mózgu i zawał serca, czego konsekwencją może być nawet śmierć.

Zatrucie czadem

Stopień zatrucia zależy od stężenia tlenku węgla we wdychanym przez nas powietrzu, czasu trwania narażenia i aktywności ruchowej poszkodowanego. Uważa się, że wdychany czad w niżej podanych stężeniach (wartości orientacyjne) powoduje następujące reakcje:

• • stężenie ok.60-240 mg/m³ po kilku godzinach – ból głowy;
  • stężenie ok.450 mg/m³ po 1-2 godzinach – ból głowy, wymioty, apatie, osłabienie mięśni;
  • stężenie ok.900–1000 mg/m³ po 2 godzinach – utratę przytomności, zapaść;
  • stężenie ok 1800–2000 mg/m³ po 20 minutach – zapaść a po 2 godzinach ryzyko zgonu;
  • stężenie ok.4000 mg/m³ po 5-10 minutach – zapaść, a po 30 minutach ryzyko zgonu;
  • stężenie ok.8000 mg/m³ po 1–2 minutach – zapaść, a po 10-15 minutach ryzyko zgonu;
  • stężenie ok.15000 mg/m³ po 1–3 minutach – zgon.

Pierwsza pomoc

Przy udzielaniu pierwszej pomocy należy zadbać o swoje bezpieczeństwo, a także pamiętać, że tlenek węgla gromadzi się głównie pod sufitem. Dlatego podczas czynności powinniśmy mieć głowę jak najniżej. Wystarczy tylko kilka wdechów, aby doszło do utraty przytomności. W pierwszej kolejności należy otworzyć okna i drzwi, by zapewnić dopływ świeżego powietrza i usunąć czad z pomieszczenia.  Następnie jak najszybciej należy wynieść poszkodowanego na świeże powietrze i wezwać służby ratunkowe. Jeśli poszkodowany nie oddycha powinniśmy rozpocząć resuscytację krążeniowo-oddechową.  W przypadku, kiedy poszkodowany oddycha, ale jest nieprzytomny należy go ułożyć w pozycji bocznej bezpiecznej i kontrolując oddech poszkodowanego czekać na przybycie służb ratunkowych.

Jak zapobiegać?

Chcąc zapobiegać zatruciu czadem należy upewnić się, że urządzenia mogące wydzielać tlenek węgla są zainstalowane poprawnie i działają sprawnie i ponadto m.in.:

• • zapewnić stały dopływ świeżego powietrza do paleniska;
  • zapewnić swobodny odpływ spalin (drożne kratki wentylacyjne, sprawne kominy, mikrowentylacja w oknach);
  • dokonywać okresowych przeglądów instalacji wentylacyjnej;
  • systematycznie sprawdzać ciąg powietrza;
  • wyposażyć dom w detektor dymu i tlenku węgla.

Źródło:

1. zpe.gov.pl
2. gov.pl/web/kmpsp-plock