Warunki pracy – czy uległy poprawie?
Główny Urząd statystyczny opublikował wyniki swoich badań dotyczące warunków pracy w 2017 r. Czy uległy poprawie w stosunku do 2016 r.?
Warunki pracy są zagadnieniem bardzo istotnym z punktu widzenia zarówno pracodawcy jak i pracownika. Dzięki właściwej identyfikacji czynników szkodliwych i ich wpływu na pracowników, możliwe staje się podjęcie odpowiednich działań profilaktycznych oraz prowadzenie odpowiedniej polityki w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Właściwa ocena stanu zagrożeń w środowisku pracy jest jednym z zobowiązań pracodawcy.
Uzyskanie prawidłowego obrazu zagrożeń zdrowia szkodliwymi substancjami chemicznymi, czynnikami fizycznymi i biologicznymi wymaga od pracodawcy ustalenia wartości stężeń i natężeń – NDS i NDN. Potrzebna jest do tego specjalistyczna aparatura, co niejednokrotnie, w przypadku małych zakładów pracy, przekracza ich możliwości finansowe.
W 2017 r. Główny Urząd Statystyczny zbadał warunki pracy 5,9 mln osób. Spośród tej grupy – 458,0 tys. osób pracowało w warunkach zagrożenia (w 2016 r. – 463,5 tys.), co stanowiło 7,8% zatrudnionych w przebadanych zakładach.
Gdzie były najtrudniejsze warunki pracy?
Podobnie jak w roku 2016 najtrudniejsze warunki pracy zanotowano w województwie śląskim, gdzie co siódma osoba pracowała w warunkach zagrożenia. Natomiast najbezpieczniejsze warunki zanotowano w województwie mazowieckim gdzie co dwudziesta dziewiąta osoba była narażona na szkodliwe czynniki.
Na jakie zagrożenia byli narażeni pracownicy?
W 2017 r. osoby zatrudnione na stanowiskach pracy narażone były na czynniki szkodliwe związane:
- ze środowiskiem pracy,
- uciążliwością pracy,
- czynnikami mechanicznymi związanymi z obsługą maszyn szczególnie niebezpiecznych.
W związku z tym w analizach wykorzystywana jest kategoria tzw. osobozagrożeń – jest to liczba osób zatrudnionych w warunkach zagrożenia, liczonych tyle razy na ile czynników osoby te zostały narażone.
Podobnie jak w latach ubiegłych większość zagrożeń związana była ze środowiskiem pracy – dotyczyły one 323,3 tys. osób. Oprócz nich pracownicy najbardziej narażeni byli na zagrożenia związane z uciążliwością pracy np. z wymuszoną pozycją ciała, ciężkim wysiłkiem fizycznym, niedostatecznym oświetleniem stanowiska pracy itp. – 141,4 tys. osób. Zagrożenie dla pracowników stanowił również wpływ czynników mechanicznych związanych z maszynami szczególnie niebezpiecznymi – dotyczyły one 92,9 tys. osób.
Spośród czynników związanych ze środowiskiem pracy największe zagrożenie wywołane było:
- hałasem – 187,5 tys. osób zagrożonych (58,0% osobozagrożeń),
- pyłami przemysłowymi – 53,4 tys. osób narażonych (16,5% osobozagrożeń).
Największą liczbę osób narażonych na hałas oraz pyły przemysłowe odnotowano w górnictwie, gdzie przeważał dział wydobywanie węgla kamiennego i brunatnego oraz w przetwórstwie przemysłowym, gdzie dominowała produkcja wyrobów z metali.
W grupie czynników związanych ze środowiskiem pracy czynnikiem, na który narażona była najmniejsza liczba osób był wpływ pól elektromagnetycznych.
W przypadku zagrożeń związanych z uciążliwością pracy, które w 2017 r. stanowiły drugą co do wielkości grupę czynników szkodliwych, przeważało nadmierne obciążenie fizyczne. Najwięcej osobozagrożeń zanotowano w przemyśle – 98,7 tys. oraz w sekcji transport i gospodarka magazynowa – 18,8 tys.
Natomiast na szkodliwy wpływ czynników mechanicznych związanych z maszynami szczególnie niebezpiecznymi (m.in. pilarki tarczowe i taśmowe, strugarki, frezarki) najbardziej narażeni byli pracownicy w przemyśle (68,2 tys. osobozagrożeń) oraz sekcji handel; naprawa pojazdów samochodowych (10,9 tys. osobozagrożeń).
Ile kobiet pracowało w warunkach zagrożenia?
Porównując warunki pracy kobiet w 2016 r. a 2017 r. to nic się nie zmieniło w tej kwestii. Niestety dalej co szósta kobieta zatrudniona jest w warunkach zagrożenia.
Najkorzystniejsza sytuacja pod względem warunków pracy dla kobiet przedstawiała się w województwie lubelskim, gdzie co dziewiąta osoba wśród zatrudnionych w warunkach zagrożenia to kobieta. Natomiast najtrudniejsze warunki dla kobiet odnotowano w województwie podlaskim, gdzie wśród zatrudnionych w warunkach zagrożenia co trzecia osoba to kobieta.
Liczba kobiet zatrudnionych w warunkach zagrożenia zależy przede wszystkim od specyfiki danego zakładu pracy i jego profilu działalności. Największe narażenie kobiet, w przeliczeniu na 1000 zatrudnionych w badanej zbiorowości występowało w jednostkach zaliczanych do następujących rodzajów działalności:
- produkcja wyrobów tytoniowych,
- produkcja wyrobów tekstylnych.
Jakie środki zapobiegawcze oraz działania profilaktyczne podejmowane były w ramach ograniczenia zagrożeń?
W przebadanych zakładach przeprowadzono ocenę ryzyka dla 1,4 mln stanowisk pracy, na których pracowało 1,9 mln osób. Większość tych stanowisk podobnie jak w 2016 r. znajdowała się:
- w przemyśle (47,5%),
- handel; naprawa pojazdów samochodowych (19,2%),
- w budownictwie (8,2%).
W 2017 r. ryzyko zawodowe wyeliminowano wśród osób pracujących na stanowiskach pracy poprzez:
- środki ochrony indywidualnej – 678,2 tys. osób,
- zastosowanie środków organizacyjnych – 483,4 tys. osób,
- zastosowanie środków technicznych – 383,1 tys. osób.
W przypadku części z tych osób zastosowano więcej niż jeden środek eliminujący ryzyko zawodowe na stanowiskach pracy.
W minionym roku najwięcej ocen ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy przeprowadzono w województwach: mazowieckim, śląskim i wielkopolskim. W tych województwach także odnotowano największą skalę wyeliminowania lub ograniczania ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy.
Jakie świadczenia przyjmowali pracownicy z tytułu pracy w warunkach szkodliwych i uciążliwych?
W 2017 r. najbardziej rozpowszechnionym świadczeniem związanym z pracą w warunkach szkodliwych i uciążliwych były napoje oraz posiłki profilaktyczne.
Sektor prywatny w głównej mierze przyznawał swoim pracownikom:
- napoje,
- posiłki profilaktyczne,
- inne środki odżywcze,
- stosował skrócony czas pracy.
Natomiast w sektorze publicznym pracownicy korzystali z:
- dodatkowych urlopów,
- uprawnień wynikających z pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze,
- dodatków pieniężnych.
Największą liczbę świadczeń odnotowano w sekcjach przetwórstwo przemysłowe oraz górnictwo i wydobywanie.
Ile wyniosło odszkodowanie z tytułu wypadków i chorób zawodowych w 2017 r.?
W 2017 r. liczba świadczeń z tytułu wypadków przy pracy wyniosła 26,2 tys., a ich koszt kształtował się na poziomie 102,1 mln zł (w tym 74,6% w zakładach sektora prywatnego). Odszkodowania z tego tytułu stanowiły 98% ogółu zrealizowanych odszkodowań, a przeznaczono na nie 94,3% wypłaconej kwoty. Średni koszt świadczeń wypadkowych w 2017 r. wyniósł ogółem 3889,7 zł. Największy odnotowano w województwie opolskim – 5174,0 zł. a najmniejszy w zachodniopomorskim – 3287,6 zł.
Jeżeli chodzi o choroby zawodowe to w 2017 r. odnotowano ich 533, a ich koszt wyniósł 6,1 mln zł. Najwięcej chorób zawodowych wykazano w województwie śląskim – 245.
Biorąc pod uwagę rodzaj działalności badanych zakładów pracy to najwyższy średni koszt wszystkich świadczeń z tytułu wypadków przy pracy jak i chorób zawodowych odnotowano w sekcji górnictwo i wydobywanie, natomiast najniższy w sekcji pozostała działalność usługowa.
Podsumowując warunki pracy w 2017 r. można wysunąć pozytywny wniosek, iż wystąpiła ogólna poprawa warunków pracy oraz spadek liczby pracowników zatrudnionych w warunkach zagrożenia.
Źródła:
Skomentuj