Wszystko co należy wiedzieć o komisji bhp

Komisja bezpieczeństwa i higieny pracy pełni rolę organu doradczego i opiniodawczego pracodawców.

Podstawa prawną dla powołania i działania Komisji bhp w zakładach pracy jest art. 23712 Kodeksu pracy. Komisje powołuje każdy pracodawca, bez względu na rodzaj podmiotu gospodarczego, zatrudniający więcej niż 250 pracowników, jako swój organ doradczy i opiniodawczy. Dodajmy, że pracodawcy zatrudniający mniej niż 250 pracowników mogą, choć nie muszą powołać Komisję bhp. Pracodawca powołuje Komisję bhp na czas nieokreślony.

W jej skład wchodzą w równej liczbie:

  1. przedstawiciele pracodawcy, w tym pracownicy służby bhp i lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami,
  2. przedstawiciele pracowników, w tym społeczny inspektor pracy.

Przewodniczącym Komisji bhp jest pracodawca lub osoba przez niego upoważniona, a wiceprzewodniczącym — społeczny inspektor pracy lub przedstawiciel pracowników.

Ustawodawca nie określił liczby członków Komisji bhp.

Omawiając skład Komisji bhp należy zwrócić uwagę na, to że:

  • w ich skład wchodzą wszyscy pracownicy służby bhp; często jest to grupa liczna,
  • lekarz wchodzi w skład Komisji bhp zawsze, przy czym nie ma znaczenia charakter stosunku łączącego go z pracodawca. Wystarczy iż sprawuje on profilaktyczna opiekę zdrowotna nad pracownikami (lekarz nie musi być zatrudniony u danego pracodawcy),
  • wprawdzie ustawodawca użył ogólnego określenia „społeczny inspektor pracy”, to nie ulega wątpliwości, że w skład Komisji powinien wchodzić zakładowy społeczny inspektor pracy, który ma największe uprawnienia (w myśl ustawy z dnia 24 czerwca 1983 r. o społecznej inspekcji pracy, prawo do wydawania zaleceń ma tylko zakładowy społeczny inspektor pracy). U pracodawców, u których nie ma związków zawodowych, nie ma także społecznej inspekcji pracy, wtedy wiceprzewodniczącym komisji jest przedstawiciel pracowników,
  • w skład Komisji bhp wchodzi tyle samo przedstawicieli załogi, ile jest w niej przedstawicieli pracodawcy.

Komisje bhp powinny być powołane pisemnie, a jej członkowie powinni otrzymać zaświadczenie o fakcie członkostwa. Jest to szczególnie ważne u dużych pracodawców, u których mamy do czynienia ze znaczną anonimowością. Decyzja pracodawcy o powołaniu Komisji bhp powinna zostać ogłoszona całej załodze, najlepiej w formie pisemnej, na tablicy ogłoszeń.

Pracą Komisji bhp kieruje jej przewodniczący, który w szczególności zwołuje posiedzenia i kieruje przebiegiem obrad. Warto zauważyć, że fakt powołania Komisji bhp, na mocy art. 23712 Kodeksu pracy nie zamyka praw i możliwości powoływania przez np. zakładowe organizacje związkowe dowolnej liczby własnych Komisji bhp lub ochrony pracy, jako komisji problemowych.

Obowiązki i zadania Komisji bhp

Kodeks pracy określił następujące zadania dla Komisji bhp u pracodawcy:

  1. Dokonywanie przeglądów warunków pracy.
  2. Dokonywanie okresowej oceny stanu bhp.
  3. Opiniowanie podejmowanych przez pracodawcę środków zapobiegających wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym.
  4. Formułowanie wniosków dotyczących poprawy warunków pracy.
  5. Współdziałanie z pracodawca w zakresie realizacji jego obowiązków w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, zwłaszcza ujętych w art. 207-2093 Kodeksu pracy.

Posiedzenia Komisji odbywają się nie rzadziej niż raz w kwartale. Komisje bhp powinny działać na podstawie rocznego planu pracy, w którym określają główne problemy kwartalnych posiedzeń, pozostawiając miejsce i czas dla omówienia zagadnień bieżących.

Posiedzenia Komisji powinny być starannie protokołowane. Wnioski i opinie Komisja powinna przedstawiać pracodawcy w formie pisemnej.

Powinno być zasadą, że poszczególni członkowie Komisji, reprezentujący nierzadko odmienne, a nawet rozbieżne interesy, powinni do jej działalności wnosić problemy swojego mandatu, funkcji i środowiska. Komisja bhp powinna organizować różnego rodzaju sondaże i badania opinii załogi na temat warunków pracy. Członkowie Komisji powinni pełnić dyżury w oznaczonym miejscu i czasie, znanych załodze, aby pracownicy mogli swobodnie, bez obawy o szykany, podczas bezpośredniej rozmowy zgłaszać swoje problemy i uzyskać poradę.

Wreszcie Komisje bhp mogą i powinny zwracać się do organów nadzoru, a zwłaszcza do Państwowej Inspekcji Pracy o porady prawne i dotyczące technicznego bezpieczeństwa pracy, które są niezbędne do sformułowania opinii dla pracodawców. Komisja bhp powinna szybko reagować na różnego rodzaju sprawy szczególne, jak np. śmiertelne, ciężkie i zbiorowe wypadki przy pracy, katastrofy budowlane, awarie i inne zakłócenia normalnego toku pracy, gdyż zakłócenia te mają często podłoże związane z brakiem bezpieczeństwa pracy lub też same wywołują zagrożenia.

Jakie warunki są konieczne dla prawidłowej działalności Komisji bhp?

Spośród wielorakich uwarunkowań racjonalnego funkcjonowania Komisji, jak operatywność, systematyczność i konsekwentne egzekwowanie uprawnień — w przypadku zakładowych Komisji bhp szczególnego znaczenia nabierają również następujące czynniki:

  1. Ciągły dopływ informacji z zakresu szeroko rozumianej ochrony pracy, a zwłaszcza:
  • projektów, planów i zamiarów rozwoju zakładu, modernizacji produkcji, poprawy warunków pracy,
  • dokumentacja z wypadków przy pracy i chorób zawodowych, analiz stanu bhp,
  • kopii decyzji, wniosków i zarządzeń pokontrolnych organów sprawujących nadzór nad przestrzeganiem przepisów i zasad bhp, w tym:
  • nakazów i wystąpień organów Państwowej Inspekcji Pracy,
  • decyzji i zarządzeń pokontrolnych organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Urzędu Dozoru Technicznego i innych organów kontroli,
  • zaleceń i uwag społecznych inspektorów pracy,
  • kopii dokumentów interwencji zakładowej organizacji związkowej,
  • wyników pomiarów stężeń i natężeń szkodliwych czynników środowiska pracy (NDS i NDN),
  • kopii skarg i zażaleń pracowniczych z dziedziny ochrony pracy, jakie wpływają do pracowników i związków zawodowych,
  • projektów regulaminów, instrukcji bhp i zarządzeń pracodawcy, wydawanych w dziedzinie bhp,
  • dzienników ustaw, monitorów, orzecznictwa Sądu Najwyższego dotyczącego bhp, jak również do fachowej literatury.
  1. Znajomość spraw i problemów nurtujących środowisko pracownicze, a dotyczących ochrony pracy.

Wiadomo, że sami pracownicy przebywający wiele godzin, dni i lat w środowisku pracy, najlepiej znają jego mankamenty, braki i uchybienia, doświadczając ich istnienia osobiście, rzec można „na własnej skórze”. Członkowie Komisji bhp powinni utrzymywać więź z pracownikami, czynić wiele, aby sami pracownicy chętnie zgłaszali swoje bolączki.

  1. Znajomość zagadnień ochrony pracy przez członków Komisji bhp, zwłaszcza zagrożeń zawodowych macierzystego zakładu, ich charakteru oraz genezy.

Znajomość tej problematyki jest także często powierzchowna, nie wykraczająca poza tzw. wiadomości obiegowe. Komisja bhp powinna być okresowo szkolona i dokształcana.

Dobra działalność komisji bhp umożliwia:

  1. Zmianę niekorzystnych stereotypów w społecznym odbiorze bhp, a także promocje i upowszechnianie bhp.
  2. Nagłaśnianie spraw i problemów bhp, których następnie nie sposób pominąć.
  3. W rezultacie — powoduje bardziej skuteczna działalność służb bhp, sip i pracodawcy na rzecz bhp.
  4. Podejmowanie zagadnień bhp na zewnątrz zakładu pracy.
  5. Poznawanie opinii, kłopotów i problemów załogi w dziedzinie bhp oraz opinii tzw. otoczenia firmy (klientów, gości, najemców, interesantów). To ważna cześć zadań pracodawcy, osób kierujących praca innych oraz wszystkich zatrudnionych.

Niezwłoczne, widoczne dla innych, reagowanie na występujące zagrożenia (ujawnianie) jest podstawą wiarygodności pracodawcy w tej dziedzinie. Staranna dbałość o korzystny wizerunek firmy w dziedzinie ochrony pracy, a także troska o przyjazne ludziom warunki pracy (otoczenia) to niezbędny czynnik sukcesu gospodarczego, trwałości firmy i dobrej opinii w środowisku.

Podstawa prawna:

  1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 917 z późn. zm.),
  2. Ustawa z dnia 24 czerwca 1983 r. o społecznej inspekcji pracy (Dz. U. z 2015 poz. 567 z późn. zm.).

Skomentuj