Wycinka drzew na terenach zamieszkałych

Wycinanie (przycinanie) drzew na terenie, gdzie przebywają lub mogą przebywać ludzie nie zostało unormowane prawnie, jak też nie powstały żadne procedury w organizacjach zlecających czy wykonujących te roboty.

Dlatego przypominamy o obowiązkach, ciążących na wszystkich uczestnikach przedmiotowego procesu, w zakresie bezpieczeństwa wykonawców i otoczenia (ludzi i mienia).

Warunki ogólne

Przed przystąpieniem do przygotowania wycinki wykonawca musi sprawdzić czy zlecający posiada na nią zezwolenie, wydane przez wójta, burmistrza czy prezydenta miasta (dla miast na prawach powiatu – marszałka województwa).

Zezwolenie nie jest potrzebne na wycinkę:

1) krzewów do 10-ciu lat, za wyjątkiem pasa drogi publicznej, na terenach nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków oraz na terenach zieleni;

2) drzew:

a) owocowych,

b) których obwód pnia na wysokości 5 cm nie przekracza (tzw. średniego obwodu drzew 10-cio letnich):

  • 35 cm dla topoli, wierzb, kasztanowca zwyczajnego, klonu jesionolistnego i srebrzystego, robini akacjowej oraz platanu klonolistnego,
  •  25 cm dla pozostałych

oraz na ogławianie koron drzew poniżej 30%.

Spółdzielnia i wspólnota mieszkaniowa ma obowiązek powiadomić swoich członków na 30 dni przed złożeniem wniosku o zezwolenie na wycinkę.

Wniosek o wydanie zezwolenia na usunięcie drzewa musi zawierać:

1) dane posiadacza i właściciela nieruchomości,

2) oświadczenie o tytule prawnym do nieruchomości,

3) gatunek drzewa,

4) obwód pnia na wysokości 130 cm,

5) miejsce, przyczynę i termin zamierzonej wycinki,

6) rysunek, mapę lub projekt zagospodarowania terenu,

7) w przypadku wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych – oświadczenie o powiadomieniu swoich członków.

Przygotowanie planu wycinki

Przed przystąpieniem do zorganizowania wycinki wykonawca musi sporządzić następujące dokumenty:

1) projekt organizacji robót (POR),

2) instrukcję bezpiecznego wykonania tych robót (IBWR),

3) ocenę ryzyka zawodowego poszczególnych pracowników podczas tej wycinki (ORZ).

1. Projekt organizacji robót.

Sporządzenie POR jest nie tylko częstym wymogiem zlecającego, ale ma podstawowe znaczenie dla bezpiecznej, terminowej i zoptymalizowanej kosztowo realizacji robót. Do jego prawidłowego wykonania niezbędna jest mapa terenu, na której zaznaczone są: drzewostan, wszystkie obiekty budowlane, drogi kołowe i ciągi piesze, napowietrzne linie elektroenergetyczne i trakcyjne oraz inne obiekty infrastruktury nadziemnej. Na tej mapie zaznaczamy drzewa do wycinki oraz ich wysokości. Następnie zaznaczamy strefy niebezpieczne dla każdego wycinanego drzewa poprzez wykreślenie okręgu o promieniu równym podwójnej jego wysokości (środek okręgu to dane drzewo). Łączymy zewnętrzne punkty sąsiadujących okręgów i w ten sposób wyznaczyliśmy minimalną strefę wycinki, którą trzeba bezwzględnie wygrodzić. Jeżeli nad wyznaczoną strefą przebiega elektroenergetyczna linia napowietrzna lub odległość granicy strefy od tej linii (licząc do rzutu poziomego jej skrajnego przewodu) jest mniejsza niż:

  • 3 m dla linii o napięciu 1 kV (tysiąc woltów),
  • 5 m dla linii o napięciu powyżej 1 kV do 15 kV,
  • 10 m dla linii o napięciu powyżej 15 kV do 30 kV,
  • 15 m dla linii o napięciu powyżej 30 kV do 110 kV,
  • 30 m dla linii o napięciu powyżej 110 kV,

to prace możemy wykonywać tylko po wyłączeniu napięcia na tej linii, po uzyskaniu zgody jej zarządcy (z reguły jest to zakład energetyczny), zgodnie z jego instrukcją i pod jego nadzorem. W przypadku gdy strefa wycinki zachodzi na ciągi komunikacyjne (kołowe czy piesze) musimy wystąpić do ich zarządcy o zgodę na zajęcie pasa drogowego lub zamknięcie drogi na czas wykonywanych robót. Firma wykonująca wycinki powinna posiadać min. dwóch pracowników uprawnionych do kierowaniem ruchem na drogach publicznych (uprawnienia takie wydaje każdy Wojewódzki Ośrodek Ruchu Drogowego po jednodniowym szkoleniu). POR powinien również zawierać wykaz maszyn, urządzeń technicznych i sprzętu pomocniczego do planowanej wycinki, a także kierunek obalania poszczególnych drzew, wykaz pracowników (drwali, operatorów, nadzoru, kierujących ruchem) oraz technologię wycinki poszczególnych drzew, w zależności od grubości pnia, jego średnicy w stosunku do długości prowadnicy piły łańcuchowej, tego czy drzewo jest pochylone, pęknięte, o dwóch lub większej liczbie pni oraz czy jest hubiaste lub dziuplaste. Przyjęta technologia musi być oparta o szczegółowe rozwiązania zawarte w Instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu podstawowych prac z zakresu gospodarki leśnej, stanowiącej załącznik do zarządzenia nr 36 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z 20 kwietnia 2012 r. (B.I.L.P.nr 6, poz. 9). Opracowany POR (wraz z ewentualnymi uzgodnieniami z zarządcami dróg i linii energetycznych) wykonawca przekazuje zlecającemu do akceptacji.

2. Instrukcja bezpiecznego wykonania robót

IBWR musi być opracowana każdorazowo na konkretną wycinkę i obejmować tylko techniki ścinek oraz urządzenia techniczne i sprzęt mający tam być zastosowany. Dokument ten powinien zawierać:

  • czynności do wykonania przed rozpoczęciem wycinki,
  • czynności do wykonania podczas wycinki (techniki ścinania poszczególnych drzew, bezpieczne metody obsługi maszyn, urządzeń technicznych, narzędzi i sprzętu, stosy i mygły, okrzesywanie, załadunek kłód),
  • czynności do wykonania po zakończeniu pracy,
  • postępowanie w sytuacjach awaryjnych (ściąganie drzew zawieszonych podczas ścinki, obalenie drzewa na obiekt infrastruktury, zmiana warunków pogodowych, np. burza, silny (ponad 7 m/s) wiatr, opady atmosferyczne, gęsta mgła oraz nie zadziałanie mechanizmu opuszczania kosza (z ludźmi) podnośnika, wypadek).

Z IBWR muszą być zapoznani wszyscy pracownicy uczestniczący w wycince, co potwierdzają swoim podpisem na ostatniej stronie instrukcji.

3. Ocena ryzyka zawodowego

Sporządzenie ORZ – dostępnymi metodami – wymaga dużej wiedzy teoretycznej w tej dziedzinie. Stąd też opracowanie tego dokumentu należy zlecić specjaliście ds. BHP. ORZ należy sporządzać na każdą wycinkę i zapoznać z nią pracowników (z pisemnym potwierdzeniem).

ORGANIZACJA WYCINKI

Przede wszystkim wykonawca musi wygrodzić teren wycinki, zgodnie z zaznaczoną w POR strefą. Ogrodzenie powinno mieć wysokość min. 1,5 m i być szczelne na tyle, aby dzieci nie mogły przez nie przechodzić. Na wygrodzonym placu należy ustawić przewoźną kabinę WC wyposażoną w umywalkę z wodą, a w przypadku dłuższych prac kontener szatniowy (do przebierania się, spożywania posiłków i schronienia się w czasie burzy czy opadów atmosferycznych). W odległości 5 m od ogrodzenia i od wszelkich obiektów należy wyznaczyć mygły (miejsca składowania kłód – ściętych drzew po okrzesaniu). Na ogrodzeniu trzeba wywiesić tabliczki: „UWAGA! wycinka drzew wstęp wzbroniony”.

Wykonawca wyznacza pracowników do wykonania danej wycinki oraz osobę kierującą tymi pracami, sprawującą tzw. bezpośredni nadzór. Sprawdza czy wszyscy posiadają aktualne badania lekarskie (bez przeciwwskazań do prac na wysokości powyżej 3 m) oraz szkolenia BHP (dla drwali-pilarzy, pomocników, operatorów przeprowadzane co roku, dla personelu nadzoru co 5 lat). Przydziela pracownikom wymagane środki ochrony indywidualnej: hełm (bez daszka i z paskiem pod brodę), szelki bezpieczeństwa z linką, ochronniki słuchu i przyłbicę siatkową (do ochrony twarzy).

Osoba sprawująca bezpośredni nadzór sprawdza czy urządzenia transportu bliskiego (UTB) mające być użyte do wycinki (najczęściej są to samochodowe podnośniki koszowe) posiadają ważne badania techniczne (wykonywane przez Urząd Dozoru Technicznego co rok) oraz aktualny przegląd konserwacyjny (dokonywany przez konserwatora z uprawnieniami UDT co miesiąc) i przekazuje książki przeglądów konserwacyjnych tych urządzeń ich operatorom celem dokonywania zapisów z codziennych przeglądów technicznych, jakich muszą dokonywać operatorzy UTB przed rozpoczęciem pracy. Sprawujący bezpośredni nadzór ma obowiązek codziennie udzielać pracownikom instruktażu obejmującego imienny podział pracy, kolejność wykonywanych zadań i wymagania BHP przy poszczególnych czynnościach, a także wyznaczać ścieżki oddalania dla każdego obalanego drzewa.

Andrzej Smoliński

Artykuł z miesięcznika Przyjaciel przy Pracy 07/08 2016

Skomentuj