Wymagania BHP przy wybranych rodzajach maszyn

Bezpieczeństwo przy obsłudze maszyn jest obecnie jednym z najważniejszych zagadnień zarówno dla producentów maszyn, jak samych użytkowników.

Zasadnicze wymagania w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia dotyczące niektórych rodzajów maszyn określa rozporządzenie Ministra Gospodarki z 21 października 2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn (Dz. U. poz. 1228, z późn. zm.).

Niektóre wymagania bhp są specyficzne dla określonych grup maszyn. Poniżej zostały przedstawione najważniejsze postulaty bezpieczeństwa i higieny pracy przy wybranych grupach maszyn.

Wymagania bhp przy maszynach trzymanych w ręku lub prowadzonych ręcznie maszynach przenośnych

W przypadku maszyn przenośnych trzymanych w ręku lub prowadzonych ręcznie powinny być spełnione następujące zasadnicze wymagania w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia:

  1. w zależności od rodzaju maszyny, powinna ona mieć odpowiedniej wielkości powierzchnię podpierającą i posiadać odpowiednią liczbę uchwytów i wsporników o odpowiednich wymiarach rozmieszczonych tak, aby zapewniały jej stateczność, w przewidzianych przez producenta warunkach użytkowania maszyny;
  2. jeżeli maszyna wyposażona jest w uchwyty, których nie można zwolnić, zachowując jednocześnie całkowite bezpieczeństwo, powinna ona być wyposażona w ręczne urządzenia sterujące uruchamianiem i zatrzymywaniem, rozmieszczone w sposób umożliwiający operatorowi posługiwanie się nimi bez zwalniania uchwytów;
  3. maszyna powinna być zaprojektowana, wykonana lub wyposażona tak, aby wyeliminować ryzyko przypadkowego uruchomienia lub kontynuowania działania po zwolnieniu uchwytów przez operatora; jeżeli spełnienie tego wymagania nie jest technicznie możliwe, należy stosować równorzędne środki zabezpieczające.

Sama konstrukcja maszyny także powinna w koniecznych przypadkach spełniać wymogi pozwalające na:

  • wzrokową kontrolę strefy niebezpiecznej,
  • kontrolę kontaktu narzędzi z obrabianym materiałem.

Uchwyty maszyn przenośnych muszą być zaprojektowane i wykonane tak, aby łatwe było uruchamianie i zatrzymywanie maszyny.

Informacje dotyczące drgań przenoszonych przez maszynę powinny być zawarte w instrukcji dołączonej do maszyny trzymanej w ręku lub prowadzonej ręcznej.

Informacje te dotyczą:

– całkowitej wartości drgań działających na kończyny górne operatora, jeżeli wartość ta określona na podstawie odpowiedniej metody badania przekroczy 2,5 m/s2, w przypadku gdy wartość ta nie przekroczy 2,5 m/s2, należy zamieścić tę informację w instrukcji;

– niepewności pomiaru.

Wartości te muszą być albo zmierzone dla danej maszyny, albo ustalone na podstawie pomiarów wykonanych dla technicznie porównywalnej maszyny.

Wymagania bhp przy maszynach montażowych i innych maszynach udarowych

Przenośne maszyny montażowe i inne maszyny udarowe powinny być zaprojektowane i wykonane tak, aby:

  1. energia była przekazywana do elementu uderzanego przez element pośredni stanowiący część składową urządzenia;
  2. urządzenie zwalniające zapobiegało uderzeniu do czasu, gdy maszyna nie znajdzie się w prawidłowym położeniu i nie uzyska odpowiedniego nacisku na materiał bazowy;
  3. wyeliminować możliwość niezamierzonego zainicjowania uderzenia; gdyby zaistniała taka konieczność, aby zainicjować uderzenie, należy zaprogramować odpowiednią kolejność czynności na urządzeniu zwalniającym i elemencie sterowniczym;
  4. wyeliminować możliwość przypadkowego zainicjowania uderzenia podczas przenoszenia lub z powodu wstrząsu;
  5. załadunek i rozładunek mógł być przeprowadzany w łatwy i bezpieczny sposób.

W razie potrzeby powinna istnieć możliwość wyposażenia urządzenia w osłonę lub osłony przeciw odpryskom, a odpowiednia osłona lub osłony muszą być dostarczone przez producenta maszyny.

Instrukcja zawarta przy maszynach montażowych i innych maszynach udarowych powinna zawierać informacje dotyczące:

– osprzętu i wyposażenia wymiennego, które mogą być stosowane z daną maszyną;

– odpowiednich elementów montażowych lub innych elementów uderzanych, które mogą być używane w danej maszynie;

– odpowiednich nabojów, jeżeli zachodzi taka potrzeba.

Wymagania bhp przy maszynach do obróbki drewna i materiałów o właściwościach fizycznych podobnych do drewna

Wymagania, które powinna spełniać maszyna do obróbki drewna i materiałów o właściwościach fizycznych podobnych do drewna są następujące:

  1. jej konstrukcja lub wyposażenie powinny pozwolić na bezpieczne umieszczenie i prowadzenie przedmiotu obrabianego; jeżeli przedmiot obrabiany jest trzymany ręcznie na stole warsztatowym, stół ten powinien być odpowiednio stabilny i nie może utrudniać przesuwania przedmiotu obrabianego;
  2. jej konstrukcja lub wyposażenie powinny zabezpieczyć operatora i osoby narażone przed uderzeniem przez przedmiot obrabiany lub jego część, jeżeli w czasie pracy maszyny istnieje możliwość wyrzucania tego przedmiotu;
  3. powinna być wyposażona w hamulec automatyczny, który zatrzymuje narzędzie w wystarczająco krótkim czasie, jeżeli istnieje ryzyko wystąpienia kontaktu z narzędziem podczas zmniejszania przez nie prędkości;
  4. w przypadku gdy narzędzie jest wbudowane w maszynę nie w pełni zautomatyzowaną, to powinna ona być zaprojektowana i wykonana tak, aby wyeliminować lub zmniejszyć ryzyko przypadkowych urazów.

Wymagania bhp przy maszynach stosowanych w przemyślę spożywczym, kosmetycznym i farmaceutycznym

Maszyny przeznaczone do kontaktu z artykułami spożywczymi, produktami kosmetycznymi lub farmaceutycznymi powinny być zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby uniknąć ryzyka infekcji, choroby lub zarażenia.

W celu uniknięcia ryzyka infekcji, choroby lub zarażenia należy przestrzegać następujących zasad higieny:

  1. części stykające się z żywnością, produktami kosmetycznymi lub farmaceutycznymi oraz przeznaczone do kontaktu z tymi produktami lub artykułami powinny spełniać wymagania określone w przepisach dotyczących bezpieczeństwa żywności. Maszyna powinna być zaprojektowana i wykonana w taki sposób, aby części te można było oczyścić przed każdym użyciem, a w przypadku gdy nie jest to możliwe, należy używać części jednorazowego użytku;
  2. wszystkie powierzchnie mające kontakt z artykułami spożywczymi albo z produktami kosmetycznymi lub farmaceutycznymi, inne niż powierzchnie części jednorazowego użytku, powinny:
    • być gładkie i pozbawione wszelkich wypukłości czy szczelin, w których mogłyby się gromadzić substancje pochodzenia organicznego (to samo dotyczy ich połączeń),
    • być zaprojektowane i wykonane w sposób ograniczający do minimum występy, krawędzie i wgłębienia w połączeniach,
    • być łatwe do oczyszczenia i zdezynfekowania – części, które należy usunąć, powinno się łatwo demontować, natomiast wszystkie zakrzywione powierzchnie wewnętrzne powinny mieć taki promień krzywizny, który umożliwi ich dokładne oczyszczenie.

3. ciecze, gazy i aerozole pochodzące ze środków spożywczych, produktów kosmetycznych lub farmaceutycznych, jak również płyny stosowane do czyszczenia, dezynfekowania i płukania powinno się łatwo i całkowicie usunąć, a nawet, o ile to możliwe, należy przewidzieć do tego celu specjalny tryb pracy maszyny, zwany „czyszczeniem”;

4. budowa maszyny powinna wykluczyć przenikanie substancji, organizmów żywych, szczególnie owadów, gromadzenie się substancji organicznych, głównie w miejscach, których nie można oczyścić;

5. żadne substancje pomocnicze niebezpieczne dla zdrowia, łącznie ze stosowanymi smarami, nie mogą wchodzić w kontakt ze środkami spożywczymi i produktami kosmetycznymi lub farmaceutycznymi; jeżeli jest to konieczne, maszyna powinna być zaprojektowana i wykonana w taki sposób, aby można było sprawdzić, czy wymaganie to jest spełniane.

Skomentuj