Wymagania dla operatora wózka jezdniowego

Chcesz zdobyć odpowiednie kwalifikacje do obsługi wózków jezdniowych? To musisz wiedzieć co zmieniło się w przepisach od 10 sierpnia 2018 r. w tym zakresie.

Wózki jezdniowe z napędem silnikowym stanowią szeroką grupę urządzeń służących do przemieszczania ładunków. Wraz z postępem technologicznym w dzisiejszych czasach spotykamy się z coraz to bardziej nowoczesnymi konstrukcjami tych urządzeń. Dlatego też osoby obsługujące wózki jezdniowe powinny zostać należycie przeszkolone oraz spełniać określone wymagania.

Stanowisko operatora wózka jezdniowego jest stanowiskiem odpowiedzialnym i wymagającym od pracownika odpowiednich cech zarówno zdrowotnych jaki i osobowościowych. Praca z tym urządzeniem wymaga pełnej koncentracji, zwłaszcza przy wykonywaniu manewru załadunku, przejazdu i rozładunku przewożonego towaru. Operator ma do czynienia z wieloma zagrożeniami np.: wywrócenie wózka, uderzenia itp. Dodatkowo może powodować zagrożenie dla osób postronnych np. potrącenie przez wózek, przygniecenie przez transportowany towar itp. Dlatego też osoba, która chce pracować na stanowisku operatora wózka jezdniowego, musi dysponować odpowiednimi kwalifikacjami i spełniać wymagania w tym zakresie.

Poniżej przedstawiamy wymagane uprawnienia do obsługi wózków jezdniowych podnośnikowych z napędem silnikowym według stanu prawnego do 9 sierpnia 2018 r. i po wejściu zmian w tym zakresie, czyli od 10 sierpnia 2018 r.

Stan prawny do 9 sierpnia 2018 r.

Zakres uprawnień do obsługi wózków jezdniowych do 9.08.2018 r. regulowało rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 10 maja 2002 r. w sprawie bezpieczeń­stwa i higieny pracy przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym, które to określało dwa sposoby na uzyskanie uprawnień:

1. uzyskanie imiennego zezwolenia wydanego przez pracodawcę, na podstawie odbytego kursu;
2. uzyskanie uprawnień operatora na podstawie:

• rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 18 lipca 2001 r. w sprawie trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych. Należy przez to rozumieć uzyskanie zaświadczenia kwalifikacyjnego wydanego przez Urząd Dozoru Technicznego w następujących kategoriach:

• III WJO Wózki jezdniowe podnośnikowe prowadzone i zdalnie sterowane,
• II WJO Wózki jezdniowe podnośnikowe z wyłączeniem specjalizowanych,
• I WJO Wózki specjalizowane:

– z operatorem podnoszonym wraz z ładunkiem,

– ze zmiennym wysięgiem. 

• rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 20 września 2001 r. w sprawie bez­pieczeństwa i higieny pracy podczas eksploatacji maszyn i innych urządzeń technicznych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych. Należy przez to rozumieć uzyskanie książki operatora wydanej przez Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego.
  Ważne! możliwość uzyskania uprawnień na tej podstawie dla grupy urządzeń o nazwie „wózki jezdniowe” wygasła z dniem 31.03.2017 r. Uprawnienia uzyska­ne przed tą datą w dalszym ciągu zachowują swoją ważność.

Powyżej przedstawione uprawnienia były i w zasadzie dalej są (o czym w dalszej części artykułu) pełnoprawnym dokumentem do operowania określonym urządzeniem. Należy mieć na uwadze jednak, że pierwsze z uprawnień obowiązywało tylko i wyłącznie na terenie zakładu danego pracodawcy, który je wystawił, natomiast drugie i trzecie obowiązywały na terenie całego kraju.

Stan prawny od 10 sierpnia 2018 r.

Od dnia 10 sierpnia 2018 r. zaczęło obowiązywać rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 15 grudnia 2017 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym. Zmieniło ono sposób uzyskiwania uprawnień wymaganych do obsługi wózków jezdniowych.  

Kwalifikacje pracowników zatrudnianych od dnia 10 sierpnia 2018 r. przy obsłudze wózków jezdniowych podnośnikowych z mechanicznym napędem podnoszenia muszą być wydawane tylko na podstawie rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 18 lipca 2001 r. w sprawie trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych tj. na podstawie uzyskanego zaświadczenia kwalifikacyjnego wydanego przez Urząd Dozoru Technicznego, w następujących kategoriach:

• III WJO Wózki jezdniowe podnośnikowe prowadzone i zdalnie sterowane,
• II WJO Wózki jezdniowe podnośnikowe z wyłączeniem specjalizowanych,
• I WJO Wózki specjalizowane:

– z operatorem podnoszonym wraz z ładunkiem,

– ze zmiennym wysięgiem. 

Do obsługi pozostałych wózków wystarczy:

• ukończenie 18 lat oraz odbycie odpowiedniego kursu realizowanego na podsta­wie programów opracowanych lub zatwierdzonych przez Urząd Dozoru Tech­nicznego, zakończonego wydaniem stosownego zaświadczenia, lub
• posiadanie dokumentów stwierdzających uprawnienie do kierowania pojazdami tj. prawa jazdy, lub
• uzyskanie zaświadczenia kwalifikacyjnego do obsługi wózków jezdniowych podnośnikowych z mechanicznym napędem podnoszenia, wydanego przez Urząd Dozoru Technicznego.

Nowo zatrudnianych pracowników nie będą już więc dotyczyły wewnątrzzakładowe imienne zezwolenia na prowadzenie wózków wydawane przez pracodawców.

Ustawodawca założył, że uprawnienia te będą wygasać stopniowo w czasie, a osoby dys­ponujące nimi chcąc w dalszym ciągu zachować prawo do kierowania wózkami będą zmuszone uzyskać zaświadczenie kwalifikacyjne wydane przez Urząd Dozoru Tech­nicznego.

Imienne zezwolenia wystawione przez pracodawców:

• do dnia 31 grudnia 2004 r. – zachowają swoją ważność do dnia 31 grudnia 2019 r.,
• do dnia 31 grudnia 2014 r. – zachowają swoją ważność do dnia 31 grudnia 2020 r.,
• od dnia 1 stycznia 2015 r. – zachowają swoją ważność do dnia 31 grudnia 2021 r.

Od dnia 1 stycznia 2022 r. wszyscy operatorzy powinni dysponować właściwymi uprawnieniami, zdobytymi wg nowych wytycznych.

Podstawa prawna:

1. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 10 maja 2002 r. w sprawie bezpieczeń­stwa i higieny pracy przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym (Dz. U, poz. 650 ze zm.);
2. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 18 lipca 2001 r. w sprawie trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych (Dz. U. poz. 849 ze zm.);
3. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 20 września 2001 r. w sprawie bez­pieczeństwa i higieny pracy podczas eksploatacji maszyn i innych urządzeń technicznych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych (Dz. U. z 2018 poz. 583);
4. Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 15 grudnia 2017 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym (Dz. U. z 2018 r. poz. 47).