Wytyczne dla pielęgniarek POZ

W obecnej sytuacji wielu pracowników może sobie pozwolić na bezpieczną pracę w domu. Jednak są zawody, które w dobie pandemii są szczególnie narażone, znajdują się na pierwszej linii frontu i są to m.in. pielęgniarki.

Nie da się ukryć, że zawód pielęgniarki należy do zawodów niezwykle stresujących, często niedocenianych, w którym niejednokrotnie pojawia się wypalenie zawodowe. Dodatkowo jest to zawód, w którym istnieje wysokie ryzyko zachorowania na choroby zakaźne w związku z bezpośrednim kontaktem z pacjentami oraz materiałem zakaźnym pochodzącym od chorych. Dlatego też w związku z ogłoszeniem stanu epidemii w Polsce i stale rosnącą liczbą zachorowań na COVID-19 – chorobę wywołaną przez wirusa SARS-CoV-2, pielęgniarki POZ powinny przestrzegać wytycznych, których należy bezwzględnie przestrzegać podczas realizacji świadczeń opieki zdrowotnej.

Organizacja pracy pielęgniarki POZ w czasie ogłoszonej epidemii koronawirusem SARS-CoV-2

Pielęgniarki POZ powinny zaplanować pracę w ciągu dnia na:

1. wizyty domowe – tylko pacjenci wymagający pilnej wizyty domowej w przypadkach uzasadnionych medycznie – po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym;
2. wizyty w gabinecie pielęgniarki POZ – należy ograniczyć wizyty do minimum – tylko pacjenci z pilnym skierowaniem na zabiegi pozostające w kompetencji pielęgniarki POZ;
3. teleporady w gabinecie pielęgniarki POZ.     

Wizyty domowe

Należy ograniczyć wizyty domowe do wizyt niezbędnych, wyłącznie do pacjentów pilnych!  Zminimalizuje to ryzyko transmisji infekcji COVID-19.

Pacjent stabilny powinien być poinformowany poprzez rozmowę telefoniczną o możliwości konsultacji z pielęgniarką rodzinną metodą teleporady z wykorzystaniem systemów teleinformatycznych lub innych systemów łączności. Pacjent powinien otrzymać również informację o możliwości otrzymania kodu do e- recepty oraz środków pomocniczych  poprzez łączność telefoniczną.

Wszystkie wizyty domowe wynikające ze zlecenia lekarza oraz te pozostające w kompetencji pielęgniarki POZ, powinny być poprzedzone wcześniej wywiadem telefonicznym, z pacjentem lub jego rodziną.

Wiedza zdobyta podczas wywiadu epidemiologicznego telefonicznego pozwoli na podjęcie szczególnych środków ostrożności podczas wizyty domowej oraz pozwoli na dokładne zaplanowanie działań podczas wizyty domowej.

W rozmowie telefonicznej pielęgniarka POZ powinna zadać następujące pytania:

• czy ktoś z domowników w okresie ostatnich 14 dni przebywał w rejonie transmisji koronawirusa?
• czy w ostatnich 14 dniach pacjent miał kontakt z osobą, która wróciła z kraju transmisji koronawirusa?
• czy w okresie ostatnich 14 dni pacjent miał kontakt z osobą, u której potwierdzono zakażenie koronawirusem SARS CoV-2?
• czy pacjent lub ktoś z domowników obserwują u siebie objawy ostrej infekcji dróg oddechowych – jak gorączka powyżej 38°C. kaszel, duszność, trudności w oddychaniu?

Jedna z tych odpowiedzi twierdząca powoduje, że pilna wizyta domowa pielęgniarki rodzinnej musi odbyć się bezwzględnie tylko z zastosowaniem środków ochrony indywidualnej!

Środki ochrony indywidualnej zgodne z wytycznymi GIS i WHO

UWAGA! Jeżeli pacjent informuje pielęgniarkę, że sam lub inna osoba z domowników ma gorączkę powyżej 38°C, kaszel, trudności w oddychaniu – należy ustalić w porozumieniu z lekarzem POZ – teleporadę lekarza POZ. Lekarz POZ podejmie wówczas decyzję co dalej z pacjentem. Natomiast, gdy pacjent informuje, że jest z kontaktu, a nie ma objawów (pacjent bezobjawowy) powinien otrzymać informację od pielęgniarki POZ o konieczności kontaktu telefonicznego ze stacją SANEPID (należy podać pacjentowi telefon do SANEPID).

Przed wizytą domową należy przygotować zestaw środków ochrony indywidualnej.

WAŻNE!
Brak dostępności do środków ochrony indywidualnej powoduje, że wizyta domowa powinna zostać przełożona do czasu otrzymania lub wyposażenia pielęgniarkę w środki ochrony indywidualnej.

Zalecany zestaw środków ochrony indywidualnej, dla personelu opiekującego się osobą chorą lub podejrzaną o zakażenie

• 3 – czerwone plastikowe worki. Należy je ponumerować 1,2,3;
• worek plastikowy w innym kolorze;
• 2 pary rękawiczek;
• maska twarzowa z filtrem HEPA, ewentualnie chirurgiczna;
• fartuch ochronny nieprzesiąkliwy (lub flizelinowy jeżeli wizyta jest dedykowana wykonaniu iniekcji, innych zabiegów z przerwaniem ciągłości tkanek);
• gogle lub przyłbica;
• preparat do dezynfekcji rąk na bazie alkoholu;
• należy pamiętać o związaniu lub upięciu włosów.

Do wizyty domowej należy przygotować tylko niezbędny i potrzebny do wykonania świadczenia zdrowotnego sprzęt.

Organizacja wizyty domowej

Należy:

1. umówić telefonicznie wizytę domową;
2. zebrać wywiad epidemiologiczny zgodnie z procedurą wskazaną wyżej. Informacje te są potrzebne w celu zaplanowania wizyty;
3. poprosić rodzinę lub pacjenta o wywietrzenie pokoju, w którym przebywa chory bezpośrednio przed wizytą;
4. poprosić aby w pokoju pacjenta podczas wizyty przebywał tylko pacjent, bez rodziny;
5. poprosić aby pacjent miał założoną maskę jednorazową w trakcie pielęgniarskiej wizyty, w sytuacji gdy jej nie posiada, a wynika to z przeprowadzonej wcześniej rozmowy telefonicznej, należy wziąć ze sobą dodatkową maskę. Jeśli nie ma takiej możliwości poprosić pacjenta, aby zasłonił usta i nos np. ręcznikiem;
6. założyć środki ochrony indywidualnej zaraz po wejściu do domu.

Algorytm zakładania środków ochrony osobistej

1. Swoje wierzchnie ubranie należy włożyć do worka foliowego innego koloru niż czerwony.
2. Pamiętać o zasadzie: „nic poniżej łokcia” co oznacza, że nie można mieć na ręku zegarka, pierścionków, innych ozdób na nadgarstkach.
3. Spiąć włosy.
4. Przed założeniem środków ochrony indywidualnej, zdezynfekować ręce i nadgarstki roztworem na bazie alkoholu zgodnie z instrukcją producenta.
5. Założyć pierwsze rękawice (wewnętrzne).
6. Założyć fartuch ochronny, mankiety powinny zachodzić na pierwsze rękawice.
7. Założyć maskę ochronną z filtrem HEPA przykładając starannie do twarzy w okolicy ust i nosa i rozłóż ją tak, by dobrze przywierała (bez żadnych szczelin pomiędzy twarzą a maską), zlokalizować metalowy pasek i rozmieścić na twarzy tak, by środek był w okolicach nosa. Jeżeli nie ma możliwości posiadania maski z filtrem HEPA, zastępczo można założyć maskę chirurgiczną i dopasować metalowy klips na nosie.
8. Założyć okulary ochronne (gogle) lub przyłbicę.
9. Założyć rękawice zewnętrzne (drugie).
10. Nigdy nie należy dotykać maseczki w trakcie jej noszenia.
11. Wizyta powinna trwać jak najkrócej, maksymalnie 15 minut.
12. Wszystkie zalecenia po wizycie powinny być omówione poprzez teleporadę.

Algorytm zdejmowania środków ochrony osobistej

1. Zdejmować zewnętrzne rękawice wraz z fartuchem ochronnym i natychmiast umieścić w pierwszym czerwonym worku.
2. Zdejmować gogle lub przyłbicę i natychmiast umieścić w drugim czerwonym worku (po powrocie z wizyty należy je umyć i zdezynfekować).
3. Zdezynfekować rękawice wewnętrzne.
4. Zdejmować maskę ochronną twarzową i umieścić natychmiast w pierwszym czerwonym worku.
5. Zdejmować wewnętrzne rękawice i umieść w pierwszym czerwonym worku.
6. Worek zwinąć i włożyć do trzeciego czerwonego worka.
7. Zamknąć szczelnie tak, aby w trakcie jazdy samochodem brudne akcesoria nie miały możliwości przemieszczania się
8. Zdezynfekować dłonie i nadgarstki  preparatem na bazie alkoholu zgodnie z instrukcją producenta.
9. Pamiętać o dezynfekcji sprzętu, który został użyty podczas udzielania świadczenia.

Realizacja świadczeń pielęgniarskich w gabinecie pielęgniarki POZ w trakcie epidemii koronawirusa

1. Należy umieścić informacje w widocznym miejscu o dostępności świadczeń pielęgniarskich w gabinecie pielęgniarki POZ – harmonogram.
2. Realizacja zabiegów pozostających w kompetencji pielęgniarki POZ odbywa się zgodnie z ustalonym i podanym do wiadomości pacjentów harmonogramem.
3. Każdy pacjent wymagający pilnej realizacji świadczeń pielęgniarskich musi być przyjęty z zachowaniem bezpieczeństwa – należy przeprowadzić wywiad epidemiologiczny dotyczący wirusa SARS-CoV-2, w celu oceny ryzyka COVID-19.
4. Świadczenia wykonywać z założeniem środków ochrony indywidualnej.
5. Pacjent do gabinetu pielęgniarki POZ powinien wejść w maseczce ochronnej, należy przekazać maseczkę ochronną pacjentowi natychmiast po wejściu do przychodni.
6. Wizyta powinna trwać krótko.
7. Należy wywietrzyć gabinet po każdym pacjencie.
8. Należy zdezynfekować klamki oraz miejsca dotykowe kilkakrotnie w ciągu dnia.
9. Pamiętać o dezynfekcji sprzętu, który jest używany np. glukometr, stetoskop oraz każdy inny.
10. Wszystko dokumentować w indywidualnej dokumentacji medycznej pacjenta.

Teleporady w gabinecie pielęgniarki POZ

Należy:

1. Przygotować się do teleporady, przygotować dokumentację pacjenta.
2. Zebrać dokładny wywiad, zdefiniować problemy. 
3. Udzielać teleporady w tym samym czasie tylko jednemu pacjentowi. Udzielanie kilku teleporad jednocześnie – grozi popełnieniem błędu!
4. Zawsze pytać pacjenta czy dobrze zrozumiał, to o czym rozmawialiście.
5. Formułować jasno zalecenia i upewniać się czy pacjent będzie je stosował.
6. Edukować pacjenta, monitorować telefonicznie efekty edukacji.
7. Wszystkie teleporady muszą być udokumentowane w indywidualnej dokumentacji medycznej pacjenta.

Wytyczne postępowania dla pielęgniarek mających kontakt z osobą zakażoną SARS-CoV-2

Zalecenia Ministerstwa Zdrowia i Państwowej Inspekcji Sanitarnej

1. Podstawą wszelkich działań pielęgniarki jest postępowanie zgodne z procedurami przewidzianymi dla postępowania z pacjentami chorymi na choroby zakaźne układu oddechowego.
2. W przypadku podjęcia przez pielęgniarkę podejrzenia o zakażenie koronawirusem (np. w wyniku postępowania niezgodnego z ww. procedurami lub wystąpienia zdarzenia ryzykownego), wskazane jest przeprowadzenie badania w kierunku koronawirusa.
3. Badanie może być przeprowadzone dla personelu medycznego bez konieczności pojawienia się typowych objawów jak gorączka, kaszel, duszność.
4. Badanie można przeprowadzić dopiero na następny dzień po zaobserwowaniu objawów (optymalny punkt pobrania materiału gwarantujący 95% wiarygodności wyniku).
5. Jedynie badanie przeprowadzone w 7 dniu (co wynika z okresu wylęgania 2-14 dni, średnio 5-7 dni) od wystąpienia zdarzenia o wysokim ryzyku kontaktu, może potwierdzić lub wykluczyć zakażenie SARS- CoV-2.
6. Badanie polega na pobraniu próbki (głęboki wymaz z gardła) wyłącznie przez delegowane i wykwalifikowane w tym kierunku osoby, z zachowaniem przyjętych procedur.
7. Wynik ujemny badania na zakażenie SARS-CoV-2 w podanym terminie (7 dni od zdarzenia – połowa okresu kwarantanny) lub w terminie późniejszym należy interpretować, jako brak zakażenia.
8. Po uzyskaniu wyniku ujemnego pielęgniarka może niezwłocznie wrócić do pracy, obserwując swój stan zdrowia.

Źródło:

1. Podstrona Serwisu Rzeczpospolitej Polskiej: https://www.gov.pl/web/zdrowie.