Umowa o zakazie konkurencji

 W zakresie określonym w odrębnej umowie, pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność (zakaz konkurencji).

Wyrównanie szkody

Pracodawca, który poniósł szkodę wskutek naruszenia przez pracownika zakazu konkurencji przewidzianego w umowie, może dochodzić od pracownika wyrównania tej szkody na zasadach określonych w przepisach zawartych w pierwszym rozdziale działu piątego kodeksu pracy.

Czytamy tam m.in., że:

• Pracownik, który wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych ze swej winy wyrządził pracodawcy szkodę, ponosi odpowiedzialność materialną według zasad określonych w kodeksie pracy.
• Pracownik ponosi odpowiedzialność za szkodę w granicach rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę i tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego wynikła szkoda.
• Pracodawca jest obowiązany wykazać okoliczności uzasadniające odpowiedzialność pracownika oraz wysokość powstałej szkody.
• Odszkodowanie ustala się w wysokości wyrządzonej szkody, jednak nie może ono przewyższać kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody.
• Jeżeli naprawienie szkody następuje na podstawie ugody pomiędzy pracodawcą i pracownikiem, wysokość odszkodowania może być obniżona, przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy, a w szczególności stopnia winy pracownika i jego stosunku do obowiązków pracowniczych.

Okres obowiązywania zakazu konkurencji oraz wysokość odszkodowania

Przepisy dotyczące zakazu konkurencji stosuje się odpowiednio, gdy pracodawca i pracownik mający dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, zawierają umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. W umowie określa się także okres obowiązywania zakazu konkurencji oraz wysokość odszkodowania należnego pracownikowi od pracodawcy, z zastrzeżeniem poniższych przepisów:

• zakaz konkurencji, o którym mowa powyżej, przestaje obowiązywać przed upływem terminu, na jaki została zawarta umowa przewidziana w tym przepisie, w razie ustania przyczyn uzasadniających taki zakaz lub niewywiązywania się pracodawcy z obowiązku wypłaty odszkodowania.
• odszkodowanie, o którym mowa powyżej, nie może być niższe od 25% wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji; odszkodowanie może być wypłacane w miesięcznych ratach. W razie sporu o odszkodowaniu orzeka sąd pracy.

Umowy wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności.

Wypowiedzenie umowy o zakazie konkurencji

Jak czytamy w wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 listopada 2014 r. sygn. I PK 86/14:

Umowa o zakazie konkurencji zawarta w czasie trwania stosunku pracy pomiędzy pracownikiem i pracodawcą jest ściśle związana z umową o pracę, stanowi ona umowne rozszerzenie obowiązku dbania o dobro pracodawcy. Umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy jest typową umową terminową. Kodeks pracy nie przewiduje możliwości jej wypowiedzenia, ale dopuszczalne jest ustalenie przez strony w takiej umowie możliwości jej wypowiedzenia, na zasadzie wolności umów zawarowanej normą art. 353¹ k.c. Strony mogą także wprowadzić do treści umowy o zakazie konkurencji prawo do odstąpienia od niej, z zastrzeżeniem terminu na wykonanie tego uprawnienia (…). Sąd Najwyższy wielokrotnie wypowiadał się w przedmiocie dopuszczalności wypowiedzenia umowy o zakazie konkurencji, przy czym odnotować należy ewolucję stanowisk w kwestii, czy strony muszą w umowie o zakazie konkurencji szczegółowo określić okoliczności, w których to wypowiedzenie jest dopuszczalne, innymi słowy, czy podać muszą przyczyny wypowiedzenia umowy. We wcześniejszym orzecznictwie wskazywano, że warunkiem wprowadzenia do umowy o zakazie konkurencji możliwości jej rozwiązania za wypowiedzeniem dokonanym przez pracodawcę jest wskazanie okoliczności, stanowiących przesłanki wypowiedzenia.

Zdaniem Sądu: nie ma wymogu wskazywania w oświadczeniu pracodawcy konkretnej przyczyny wypowiedzenia umowy o zakazie konkurencji, gdyż z istoty tej umowy wynika, że pracodawca wypowiada umowę, gdy nie obawia się już wyrządzenia mu szkody przez konkurencyjną działalność pracownika.

Polecamy aktywne druki:

Druk: UMOWA O ZAKAZIE KONKURENCJI PO USTANIU STOSUNKU PRACY

Druk: UMOWA O ZAKAZIE KONKURENCJI W CZASIE TRWANIA STOSUNKU PRACY

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. Uz 2020 r. poz. 1320 z późn. zm.)

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 listopada 2014 r. sygn. akt I PK 86/14