Zmiana czasu przez kolejne 5 lat?!

W ostatni weekend października nastąpi zmiana czasu letniego na zimowy. Jakie są jej regulacje prawne? Czy będzie to ostatnia zmiana czasu? Co z pracownikami, którzy przez zmianę czasu zostają w pracy godzinę dłużej?

Regulacje prawne zmiany czasu

Od roku 1977 w Polsce funkcjonuje czas letni. Od czasu przystąpienia Polski do EU, regulacje odnośnie do harmonogramu odwoływania i wprowadzania czasu letniego realizowane są zgodnie z przepisami unijnymi, dokonując postanowienia Dyrektywy 2000/84/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 stycznia 2001 r. w sprawie ustaleń dotyczących czasu letniego. Zgodnie z przepisami Dyrektywy kraje członkowskie mają obowiązek co pięć lat publikować pięcioletni harmonogram zmian czasu.

31 października 2021 r.

Obecnie obowiązujące Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 3 listopada 2016 r. w sprawie wprowadzenia i odwołania czasu letniego środkowoeuropejskiego w latach 2017–2021 r. odnosi się jeszcze tylko do jednej przyszłej daty – 31 października 2021 r. Tego dnia o godzinie 3:00 odwołuje się czas letni środkowoeuropejski. Proces ten polega na zmianie godziny 3:00 na godzinę 2:00, która będzie godziną początkową czasu środkowoeuropejskiego.

Ministerstwo Rozwoju i Technologii nie pracuje nad zniesieniem zmian czasu

W związku z wieloma błędnymi doniesieniami medialnymi Ministerstwo Rozwoju i Technologii wydało oświadczenie, w którym informuje, że potrzeba wydania nowego rozporządzenia dotyczącego zmiany czasu nie ma nic wspólnego z odejściem od zmiany czasu. Prace nad ww. rozporządzeniem związane są z komunikatem Komisji Europejskiej ws. zmian czasu w latach 2022 – 2026. Mają one na celu jedynie wprowadzenie wspólnej daty rozpoczęcia i zakończenia stosowania czasu letniego. Prace nad odejściem od zmian czasu zostały zawieszone na szczeblu europejskim jeszcze przed pandemią.

Komisja Europejska proponowała zniesienie sezonowych zmian czasu w Europie od 2019 r.

KE proponowała dać swobodę państwom członkowskim w kwestii decydowania, czy chcą stosować czas zimowy czy letni. Przeprowadzono nawet konsultacje publiczne, w których 84% ankietowanych opowiedziało się za zrezygnowaniem ze zmiany czasu.

Ponadto KE w swoim wniosku oprócz głównego postulatu ustanowiła krótki termin na wprowadzenie w życie zmian, a także zachęcała do konsultacji na szczeblu krajowym i europejskim, aby zapewnić skoordynowane podejście między państwami członkowskimi.

Dlaczego rezygnacja ze zmiany czasu nie doszła do skutku?

Jak czytamy w wystosowanej przez podsekretarza stanu w Ministerstwie Rozwoju, Pracy i Technologii odpowiedzi na interpelację nr 13275 w sprawie zmiany czasu z dnia 20 listopada 2020, (znak sprawy: DOT-IV.054.6.2020):

(…)po dość dużym zintensyfikowaniu prac w II poł. 2018 r. – po Rezolucji przyjętej przez Parlament Europejski w dniu 8.02.2018 r. oraz po przeprowadzonych w terminie 4 lipca – 16 sierpnia 2018 r. przez Komisję Europejską konsultacjach publicznych dot. podjęcia działań zmierzających do rewizji dyrektywy 2000/84/WE ws. stosowania w państwach członkowskich Unii Europejskiej czasu letniego – w 2019 r. ta intensywność zmalała, a działania ograniczyły się do wymiany korespondencji informacyjnej pomiędzy poszczególnymi krajami. W roku 2019 i pierwszych 2 m-cach 2020 r. państwa członkowskie UE wymieniały się informacjami o tym jakie są preferencje mieszkańców danego kraju, jednak od marca 2020 (początek pandemii) jakakolwiek korespondencja w tym zakresie ustała. Jednocześnie, na forum UE – w ostatnim czasie – nie były i nie są podejmowane działania w zakresie wypracowania ostatecznego kształtu dyrektywy dotyczącej odejścia od sezonowych zmian czasu, co wiązałoby się również ze zintensyfikowaniem prac zmierzających do wypracowania przez wszystkie państwa członkowskie zharmonizowanego stanowiska co do obowiązującego czasu. Na chwilę obecną nie jest więc wiadome jakie będą dalsze losy tego projektu(…).

Co z pracownikami na nocnej zmianie z 30 na 31 października?

Osoby, które przez zmianę czasu spędzą w zakładzie pracy godzinę więcej, będą pracować w godzinach nadliczbowych. Kodeks pracy za pracę w godzinach nadliczbowych przewiduje dwa sposoby rekompensaty. Są nimi: dodatkowe wynagrodzenie lub udzielenie czasu wolnego od pracy.

Pracodawca w zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych może udzielić pracownikowi w tym samym wymiarze czas wolny od pracy. W przypadku, kiedy pracownik chce zrezygnować z dodatkowego wynagrodzenia na rzecz czasu wolnego, powinien złożyć pisemny wniosek do pracodawcy. Wysokość rekompensaty jest zależna od tego kto wnioskuje o udzielenie wolnego w zamian za pracę w godzinach nadliczbowych. W przypadku wniosku pracodawcy będzie to 1,5 godziny za przepracowaną godzinę (proporcja 1:1,5). W przypadku wniosku pracownika na jedną nadgodzinę przypada jedna godzina czasu wolnego (proporcja 1:1).  Czas wolny może być odbierany w postaci pojedynczych godzin lub całych dni.

Dodatkowo za pracę w godzinach nadliczbowych w porze nocnej, oprócz normalnego wynagrodzenia, przysługuje dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia

Źródło:

  1. https://legislacja.rcl.gov.pl/
  2. https://www.gov.pl/web/rozwoj-technologia
  3. https://www.sejm.gov.pl/
  4. https://www.europarl.europa.eu/
  5. Odpowiedz na interpelację nr 13275 w sprawie zmiany czasu z dnia 20 listopada 2020, znak sprawy: DOT-IV.054.6.2020.

Podstawa prawna:

  1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320 z późn. zm.)
  2. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 3 listopada 2016 r. w sprawie wprowadzenia i odwołania czasu letniego środkowoeuropejskiego w latach 2017–2021 (poz. 1833)
  3. Dyrektywy 2000/84/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 stycznia 2001 r.

Skomentuj